Ναυτιλία: Οι άγνωστοι κίνδυνοι που απειλούν τον κλάδο

Σχεδόν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών μεταφέρεται μέσω θαλάσσης, ενώ καθημερινά πάνω από 1,5 εκατ. ναυτικοί εργάζονται σε περίπου 60.000 πλοία παγκοσμίως. Ωστόσο, για τους περισσότερους εμπόρους, οι πιθανοί κίνδυνοι που συνδέονται με οποιοδήποτε από αυτά τα πλοία είναι άγνωστοι.

Στο πλαίσιο αυτό, το Trade Finance Global επιχείρησε να συγκεντρώσει και να σταχυολογήσει ορισμένες από τις πιο αντιπροσωπευτικές «νάρκες» που απειλούν την παγκόσμια ναυτιλία. Οπως τονίζεται, σε μακροοικονομικό επίπεδο η ναυτιλία βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής όπου οι περιστάσεις αυξάνουν τους πιθανούς κινδύνους για τους εμπόρους.

Ενας τέτοιος κίνδυνος φέρεται ότι είναι η αυξανόμενη μέση ηλικία του παγκόσμιου στόλου, μια τάση που καθοδηγείται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του δισταγμού να ναυπηγηθούν νέα πλοία ενώ αναπτύσσονται νέες τεχνολογίες. Επίσης, οι ασταθείς συνθήκες της αγοράς μπορούν επίσης να επηρεάσουν το πλάνο συντήρησης ενός πλοίου, μειώνοντας την ποιότητα και την αξιοπιστία των περιουσιακών στοιχείων των ναυτιλιακών εταιρειών.

Πτώση – ρεκόρ στα περιθώρια κέρδους των liners

Χωρίς ξεκούραση

Ωστόσο, εκτός από αυτούς τους παράγοντες, ο COVID-19 ουσιαστικά άλλαξε την πραγματικότητα της ναυτιλίας.

Κατά τη διάρκεια του 2020 και του 2021, οι ναυτικοί ήταν αυτοί που διατήρησαν «ζωντανό» το διεθνές εμπόριο, αν και η πανδημική πραγματικότητα τους επιφύλασσε δύσκολες καταστάσεις. Οι ρήτρες «χωρίς αλλαγή πληρώματος» σε συνδυασμό με λιμενικούς και παγκόσμιους ταξιδιωτικούς περιορισμούς έβαλαν μπλόκο στη δυνατότητα επαναπατρισμού πολλών πληρωμάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλοί ναυτικοί να παραμένουν πάνω από 12 μήνες σε πλοία χωρίς ξεκούραση.

Ο νέος «γίγαντας» της MSC ταράζει τα νερά των containerships

Σε συνέχεια αυτών των μέτρων για τον κορωνοϊό, περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό και η δυνατότητα επιθεωρήσεων ρουτίνας στα πλοία. Μάλιστα, ορισμένοι πλοιοκτήτες βρήκαν ότι το κόστος συντήρησης ήταν πολύ μεγάλο, γι’ αυτό επέλεξαν να εγκαταλείψουν τα πλοία και τα πληρώματά τους χωρίς καμία περαιτέρω αξιολόγηση. Ως εκ τούτου, το 2022 καταγράφηκε ο υψηλότερος αριθμός περιπτώσεων εγκατάλειψης ναυτικών.

Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθε και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία που είχε ως αποτέλεσμα την αποχώρηση από τον κλάδο πολλών έμπειρων ναυτικών. Αυτό μεγιστοποίησε τον φόρτο εργασίας στα εναπομείναντα πληρώματα, αυξάνοντας συνάμα και τον κίνδυνο συμβάντων.

Απτά περιστατικά

Αυτή η εικόνα του αυξημένου κινδύνου αντικατοπτρίζεται στα δεδομένα από ατυχήματα και κρατήσεις (detention) για ελέγχους και επιθεωρήσεις από τις Αρχές, τα οποία παρουσιάζουν αισθητή αύξηση. Το 2022, 4.604 περιστατικά καταγράφηκαν από τον διεθνή ναυτιλιακό οργανισμό RightShip, με τα πλοία μεταφοράς ξηρού χύδην φορτίου και τα δεξαμενόπλοια μεταφοράς χημικών να έχουν τους υψηλότερους αριθμούς ατυχημάτων. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, ο τραγικός απολογισμός από αυτά τα 4.604 καταγεγραμμένα περιστατικά είναι 193 θάνατοι, 86 τραυματίες και 113 αγνοούμενοι.

Εκστρατεία

Σε μια προσπάθεια ενίσχυσης των θέσεων εργασίας και της αντιμετώπισης των ατυχημάτων όπου ο ανθρώπινος παράγοντας αποτελεί σημαντική παράμετρο, το Διεθνές Ναυτιλιακό Επιμελητήριο (ICS) ξεκίνησε εκστρατεία για την αντιμετώπιση της έλλειψης ναυτικών, δίνοντας στη δημοσιότητα ταινία μικρού μήκους με τίτλο «An Adventurous Spirit». Στην ταινία παρουσιάζονται σκέψεις και απόψεις ναυτικών για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις του ναυτικού επαγγέλματος και – όπως σημειώνεται – μπορεί να αξιοποιηθεί από το σύνολο της ναυτιλιακής βιομηχανίας για την προώθηση του ναυτικού επαγγέλματος.

Τα στοιχεία της BIMCO και του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου καταδεικνύουν ότι λόγω της συνεχούς αύξησης του μεγέθους της ναυτιλιακής βιομηχανίας ο κλάδος θα χρειαστεί 90.000 αξιωματικούς έως το 2026 για να καλύψει τις ανάγκες της. Παρά το γεγονός ότι από το 2015 υπήρξε αύξηση του αριθμού των αξιωματικών κατά 10,8%, υπάρχει έλλειψη 26.240 αξιωματικών, αριθμός που θα αυξάνεται τα επόμενα χρόνια.

Ταυτόχρονα, η έκθεση αναφέρει ότι ο αριθμός των ετών υπηρεσίας στη θάλασσα αυξάνεται, ενώ επισημαίνεται ότι ο μέσος όρος ηλικίας των αξιωματικών που υπηρετούν σε διοικητικά και επιχειρησιακά επίπεδα έχει αυξηθεί από το 2015.

Πηγή: Έντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ