Ευρώπη: Η πληθωριστική κρίση απειλεί την πράσινη συναίνεση

Η ενεργειακή κρίση που πλήττει τον πλανήτη, με τις τιμές του φυσικού αερίου να έχουν εκτιναχθεί στα ύψη και τον πληθωρισμό να καλπάζει, έχει στρέψει πολλές οικονομίες και πάλι στα ορυκτά καύσιμα, θέτοντας σε δεύτερη προτεραιότητα την πράσινη μετάβαση και τις ενέργειες που απαιτούνται για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Και έχει αναδείξει ένα ακόμα πρόβλημα: ακόμα και οι πολιτικές που τύχαιναν καθολικής συναίνεσης πλέον αμφισβητούνται και ο πληθωρισμός παίζει καταλυτικό ρόλο σε όλο αυτό…

Γιατί είναι τόσο δύσκολο να τεθεί σε εφαρμογή η Πράσινη Συμφωνία της ΕΕ

Ήταν το 2019 εν μέσω κοινοβουλευτικών μαχών στη Βρετανία για τη διαμόρφωση των όρων εξόδου της χώρας από την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο έγινε η πρώτη χώρα που έθεσε με νόμο τον στόχο για «καθαρό μηδέν» έως το 2050. Και μάλιστα ο συγκεκριμένος νόμος δεν έλαβε ούτε μία αρνητική ψήφο. Έκτοτε η ενότητα δεν κράτησε.

Μια νέα «κλιματική στιγμή Μίνσκι» απειλεί την παγκόσμια οικονομία

Πεδίο αντιπαράθεσης

Όπως γράφει το Bloomberg, μπορεί ο στόχος να παραμένει σε ισχύ, ωστόσο ο πρωθυπουργός Ρίσι Σουνάκ βλέπει το κλίμα ως ένα πρόσφορο πολιτικό πεδίο προεκλογικής αντιπαράθεσης. Η κυβέρνησή του αντιτάχθηκε στην επέκταση μιας ζώνης χαμηλής ρύπανσης στο Λονδίνο που ελέγχεται από τους Εργατικούς και εξέδωσε 100 νέες άδειες εξερεύνησης πετρελαίου και φυσικού αερίου, κάτι που ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Keir Starmer υποσχέθηκε να σταματήσει.

Ορισμένοι από τους βουλευτές του Συντηρητικού Κόμματος θέλουν να προχωρήσουν ακόμα παραπέρα, αντιδρώντας στα αρχικά σχέδια για σταδιακή κατάργηση νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2030. Βασικό τους επιχείρημα είναι ότι πρόκειται για μία δαπάνη, που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά οι Βρετανοί: ο υψηλότερος πληθωρισμός στην Ευρώπη σημαίνει ότι αύξηση των λογαριασμών κοινής ωφέλειας και των τιμών των τροφίμων αδειάζει τα πορτοφόλια και δεν αφήνει χρήματα για τα ακριβά ηλεκτρικά οχήματα ή την αντικατάσταση των λεβήτων αερίου με αντλίες θερμότητας. Υπήρξαν ακόμη και εκκλήσεις για δημοψήφισμα προκειμένου να αλλάξει ο στόχος για το καθαρό μηδέν.

Κομισιόν: Πράσινο φως σε μηχανισμό ορόσημο για την πράσινη ανάπτυξη

Διαφωνίες σε όλη την Ευρώπη

Η αντιπαράθεση αυτή με αιχμή το κλίμα δεν περιορίζεται στη Βρετανία: τον περασμένο Ιούνιο χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν σε μια πόλη της Νότιας Γερμανίας για να διαμαρτυρηθούν ενάντια στον νόμο για την απαγόρευση των λεβήτων φυσικού αερίου, ένα ζήτημα που προκαλεί τριγμούς στον κυβερνητικό συνασπισμό του Όλαφ Σολτς

Επίσης, μέλη της λεγόμενης Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ διαφωνούν με χώρες όπως η Γαλλία, οι οποίες αντιδρούν στους σε αυστηρότερους κανόνες για τις εκπομπές καυσαερίων και τη Γερμανία, η οποία σχεδόν σταμάτησε την απαγόρευση των κινητήρων εσωτερικής καύσης.

Άλλοι ηγέτες, όπως ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Αλεξάντερ Ντε Κρό, έχουν ζητήσει προσοχή σχετικά με τον αντίκτυπο που θα έχει στη βιομηχανία ο γρήγορος ρυθμός των πολιτικών για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Η ολλανδική πολιτική σκηνή κλονίζεται από τις διαφωνίες απέναντι στα σχέδια για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις φάρμες της.

Δημοσκοπήσεις

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι περισσότεροι Ευρωπαίοι ψηφοφόροι θέλουν δράση για την κλιματική αλλαγή, καθώς τα κύματα καύσωνα, οι πυρκαγιές και οι πλημμύρες καθιστούν τον αντίκτυπο των εκπομπών ολοένα και πιο σαφή – αλλά είναι απρόθυμοι να επωμιστούν το κόστος της μετάβασης σε λιγότερο ρυπογόνα τεχνολογία.

Για τις κυβερνήσεις αυτό μεταφράζεται ότι θα πρέπει να παλέψουν με την επίτευξη μακροπρόθεσμων πράσινων στόχων, χωρίς να επιβαρύνουν υπερβολικά τις εταιρείες και τα νοικοκυριά με το αρχικό κόστος χρηματοδότησης, καθώς ο πληθωρισμός συνεχίζει να καίει τα πορτοφόλια των ανθρώπων.

«Το λάθος που έχει γίνει σε πολλές χώρες είναι ότι ξεχνούν πως πρόκειται για έναν πολύ μεγάλο μετασχηματισμό που πρέπει να γίνει και αυτό μπορούν να το πετύχουν μόνο εάν το κάνουν με κοινωνικά δίκαιο τρόπο», σχολίασε στο Bloomberg, ο Niklas Höhne, καθηγητής πολιτικής για το κλίμα στο Πανεπιστήμιο Wageningen της Γερμανίας και συνιδρυτής του NewClimate Institute.

Πράσινη ώθηση

Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η κυβέρνηση επιθυμεί να διαθέσει ένα ταμείο εκτός προϋπολογισμού, ύψους 212 δισεκατομμυρίων ευρώ για να βοηθήσει στη χρηματοδότηση της πράσινης ώθησης, αλλά δεν είναι πρόθυμη να εφαρμόσει μέτρα που θα επηρεάσουν τα σπίτια και τις συνήθειες των ψηφοφόρων. Η χώρα είναι απρόθυμη να περικόψει τις επιδοτήσεις ύψους 65 δισεκατομμυρίων ευρώ των επιβλαβών για το περιβάλλον επιδοτήσεων, οι οποίες βοηθούν τις αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας, καθώς περιλαμβάνουν επιστροφές φόρων και φορολογικές περικοπές στο ντίζελ ή σε στόλους εταιρειών. Υπάρχουν επίσης διαφωνίες εντός του κυβερνητικού συνασπισμού για την εφαρμογή των αυστηρότερων κανόνων ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ, οι οποίοι θα απαιτήσουν από πολλούς ιδιοκτήτες κατοικιών να επενδύσουν σε μεγάλο βαθμό στην ανακαίνιση.

Η Γερμανία έχει τώρα χαλαρώσει τις απαγορεύσεις αναφορικά με τα νέα συστήματα θέρμανσης με ορυκτά καύσιμα, τα οποία θα μπορούσαν να έχουν συμβάλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών στον τομέα της στέγασης. Η κυβέρνηση απέσυρε επίσης τους στόχους της για την τηλεθέρμανση μετά από έντονες πιέσεις από τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας.

«Το βλέπουμε εδώ και χρόνια, όταν έρχεται μια οικονομική κρίση, η προστασία του κλίματος είναι το πρώτο πράγμα που αμφισβητείται», δήλωσε η Susanne Dröge, επικεφαλής του τμήματος προστασίας του κλίματος και ενέργειας στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Περιβάλλοντος της Γερμανίας.