Κακοκαιρία Daniel: Το «στοίχημα» και τα «αγκάθια» της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης

Επείγουσα καθίσταται η ανάγκη για µέτρα στήριξης, στον απόηχο των βιβλικών καταστροφών από το πέρασμα της κακοκαιρίας Daniel, ωστόσο ο δρόμος της κυβέρνησης προς τα ευρωπαϊκά κονδύλια -όπως όλα δείχνουν- δεν θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.

Στο οικονομικό επιτελείο επεξεργάζονται ένα ευρύ σχέδιο για τη χρηματοδότηση του τεράστιου λογαριασμού των φυσικών καταστροφών, τόσο από καταστροφικές πλημμύρες στη Θεσσαλία όσο και τις μεγάλες πυρκαγιές, με κινητοποίηση εθνικών και ευρωπαϊκών πόρων. Ο σχεδιασμός του πακέτου θα αφορά -σύμφωνα με πληροφορίες- την άμεση ενίσχυση των πληγέντων μέσω της καταβολής αποζημιώσεων αλλά και πιο μακροπρόθεσμα, την εξεύρεση χρηματοδότησης για τα έργα υποδομών, αποκατάστασης και τις αγροτικές καλλιέργειες. Άλλωστε οι οικονομικές επιπτώσεις θα επιβαρύνουν και τα επόμενα έτη.

Μητσοτάκης – Ερντογάν: Μετατίθεται η συνάντηση στη Νέα Υόρκη

Στο πλαίσιο αυτό, η κυβέρνηση επιχειρεί να εξαντλήσει κάθε πιθανή βοήθεια που μπορεί να εξασφαλισθεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Γι’ αυτό και ο πρωθυπουργός μεταβαίνει το πρωί της Τρίτης στο Στρασβούργο, επικεφαλής κλιμακίου υπουργών ώστε να διεκδικήσει και προσωπικά του μέγιστους δυνατούς κοινοτικούς πόρους για το μεγάλο έργο της αποκατάστασης.

Όπως έγινε γνωστό, στις 9:30 (τοπική ώρα), ο Πρωθυπουργός θα έχει συνάντηση αρχικά με την Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μετσόλα. Στις 10:00, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει συνάντηση με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με θέμα τη στήριξη της χώρας μας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πρόσφατων φυσικών καταστροφών. Και τέλος, θα ακολουθήσουν διευρυμένες συνομιλίες στις οποίες από την πλευρά της κυβέρνησης θα συμμετέχουν: ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Λευτέρης Αυγενάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης και ο Υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς.

Το ναι μεν, αλλά… του Τζεντιλόνι

Νωρίτερα, ο επίτροπος Οικονομίας, Πάολο Τζεντιλόνι δήλωσε πως η Ελλάδα αναμένεται να λάβει αρωγή μέσω του έκτακτου ταμείου υποστήριξης της ΕΕ για τις φυσικές καταστροφές «και όχι μόνο». Ωστόσο, ερωτηθείς σχετικά με το πόσο σύντομα θα φτάσει η χρηματοοικονομική βοήθεια της ΕΕ, ο Πάολο Τζεντιλόνι ανέφερε ότι κάποια κεφάλαια θα είναι διαθέσιμα ήδη από φέτος, αλλά με περιορισμένο τρόπο, αλλά το επόμενο έτος η βοήθεια θα είναι πολύ πιο ουσιαστική.

Μιλώντας, ενόψει της αυριανής συνάντησης του Έλληνα πρωθυπουργού με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο κ. Τζεντιλόνι απάντησε ότι υπάρχει το έκτακτο ταμείο της ΕΕ για υποστήριξη των χωρών που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές (Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλληλεγγύης).

Όπως εξήγησε, τα κράτη-μέλη που επλήγησαν από φυσική καταστροφή, εντός τριών μηνών καλούνται να αναφέρουν το ύψος της εκτιμώμενης οικονομικής ζημιάς. «Είμαι βέβαιος ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προσπαθήσει να στηρίξει μέσω αυτού του έκτακτου ταμείου υποστήριξης, αλλά όχι μόνο μέσω αυτού, τις προσπάθειες της Ελλάδας να αντιμετωπίσει αυτή τη νέα κρίση», είπε ο επίτροπος Οικονομίας. Όπως σημείωσε, η Ελλάδα αντιμετώπισε αυτό το καλοκαίρι φωτιές και πλημμύρες – «φαινόμενα τα οποία δυστυχώς μαρτυρούν την ακραία καιρική κρίση που αντιμετωπίζουμε».

Από την πλευρά της η αναπληρώτρια εκπρόσωπος της Κομισιόν, Ντάνα Σπινάντ προσέθεσε ότι η Αθήνα δεν έχει κάνει συγκεκριμένο αίτημα για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας (εκτός από το σύστημα «Κοπέρνικος»), αλλά ο Έλληνας πρωθυπουργός απηύθυνε συνολικό αίτημα για ευρωπαϊκή συνδρομή από διαφορετικούς πόρους και εργαλεία.

«Είμαστε σε συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές και ο Έλληνας πρωθυπουργός έγραψε στην Πρόεδρο στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας, για οικονομική στήριξη, κάθε είδους βοήθεια που η Κομισιόν θα μπορούσε να παρέχει στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τον αντίκτυπο των πλημμυρών» σημείωσε η κυρία Σπινάντ και προσέθεσε: «Αύριο στο Στρασβούργο, η πρόεδρος θα συναντηθεί με τον πρωθυπουργό της Ελλάδας για να συζητήσουν ακριβώς τις λεπτομέρειες της βοήθειας που προετοιμάζει η Επιτροπή για να στηρίξει τη χώρα».

Σχοινάς: Μεγάλο ευρωπαϊκό διακύβευμα

Την ίδια ώρα, μιλώντας στην ΕΡΤ, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μαργαρίτης Σχοινάς, χαρακτήρισε ως ευρωπαϊκό ζήτημα την αποκατάσταση των τεράστιων καταστροφών στη Θεσσαλία μετά την επέλαση της κακοκαιρίας «Daniel». Ο ίδιος τόνισε μάλιστα ότι αυτό που συνέβη στην Ελλάδα ήταν πρωτοφανές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σημειώνοντας παράλληλα ότι είναι «απόλυτα εφικτή η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης για τη στήριξη των πληγέντων».

«Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι εδώ στις Βρυξέλλες», τόνισε ο κ. Σχοινάς μιλώντας στην ΕΡΤ. «Αυτό που συνέβη στην Ελλάδα είναι πρωτοφανές, όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα έζησε ένα κολασμένο καλοκαίρι και θέλω, πέρα από την αυτονόητη συμπάθεια, αλληλεγγύη και στήριξη σε όλους τους πληγέντες, να εκφράσω την απόλυτη βεβαιότητά μου ότι και σε αυτή τη μεγάλη κρίση η Ευρώπη θα σταθεί δίπλα στην Ελλάδα, όπως στάθηκε και στη διαχείριση της πανδημίας, όπως στάθηκε και στη διαχείριση της μεταναστευτικής κρίσης, μετά τη φωτιά στη Μόρια, έτσι και τώρα η αποκατάσταση της Θεσσαλίας δεν είναι ένα εθνικό ζήτημα. Είναι ένα μεγάλο ευρωπαϊκό διακύβευμα και ως τέτοιο θα αντιμετωπιστεί, αρχής γενομένης από τη σημαντική επίσκεψη του πρωθυπουργού αύριο στο Στρασβούργο και τη συνάντησή του με την πρόεδρό της Φον ντερ Λάιεν».

Όσον αφορά το τι θα μπορούσε να περιμένει η Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ο κ. Σχοινάς δήλωσε τα εξής: «Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε σε μια συγκυρία ευνοϊκή, γιατί ποτέ στα 42 χρόνια της ένταξης της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, ποτέ δεν είχαμε τόσους πόρους, κοινοτικούς πόρους στη διάθεσή μας. Εχουμε 35 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και 35 δισ. ευρώ από τον κανονικό προϋπολογισμό από το ΕΣΠΑ. Εχουμε λοιπόν μια δύναμη πυρός πολύ μεγάλη, πάνω από 70 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό από μόνο του δίνει το περιθώριο για να κινηθούμε με λύσεις που θα ανακουφίσουν τους πληγέντες, αλλά θα στηρίξουν και τη δημοσιονομική προσπάθεια της Ελλάδας. Ειδικά της Ελλάδας που στα τελευταία 10-12 χρόνια έκανε μια πολύ σημαντική προσαρμογή. Από το τελευταίο θρανίο της ευρωπαϊκής τάξης καταφέραμε να είμαστε με τις επιδόσεις μας στην οικονομία στο πρώτο. Το πλαίσιο λοιπόν είναι ευνοϊκό. Τώρα, μέσα σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν μηχανισμοί, ευλυγισίες, δεν θέλω τώρα να προκαταλάβω με νούμερα, αλλά μπορώ να ιχνηλατήσω τις τρεις, ας πούμε, λεωφόρους μέσα στις οποίες θα κινηθούμε. Πρώτα είναι να δούμε τι υπάρχει αδιάθετο από την τρέχουσα προγραμματική περίοδο. Μέχρι τέλος του χρόνου μπορούμε να κάνουμε χρήση αυτών των χρημάτων. Το δεύτερο είναι να δούμε τι προσαρμογές γίνονται μέσα στην τρέχουσα δημοσιονομική περίοδο, δηλαδή μέχρι το ’27. Εκεί έχουμε το Κοινωνικό Ταμείο, με πολύ σημαντικές πιστώσεις για ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση, έχουμε τις αγροτικές δαπάνες, και έχουμε φυσικά και την αναμόρφωση του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης, η οποία ούτως ή άλλως εκκρεμεί, που μας δίνει περιθώριο για να κινηθούμε».

«Ισως απαιτηθεί η σύσταση task force»

«Η αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης έτσι όπως προκύπτει μέσα από τις νέες ανάγκες, είναι κάτι το απόλυτα εφικτό» τόνισε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, ο οποίος είπε ακόμα μεταξύ άλλων ότι «πρέπει να το καταλάβουμε ότι εδώ βρισκόμαστε σε μια διαδικασία η οποία δεν είναι μια διαδικασία που θα εξαντληθεί στις εβδομάδες και στους μήνες που έρχονται, θα απαιτηθούν δράσεις χρηματοδότησης σε βάθος χρόνου. Πιστεύω ότι η αρχή θα γίνει τώρα, άμεσα, μέχρι το τέλος του χρόνου, μέσα από ένα πρώτο κύμα ανακούφισης των πληγέντων και στήριξης των νοικοκυριών. Θα ακολουθήσει η διαδικασία των υποδομών και της αγροτικής παραγωγής. Μην ξεχνάτε ότι η Θεσσαλία είναι ένας σιτοβολώνας, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη. Και ο συνεχιζόμενος πόλεμος δημιουργεί μια ανάγκη για την Ευρώπη να στηρίξει την αγροτική παραγωγή. Αρα και εκεί πρέπει να αναμένουμε ισχυρές κοινοτικές χρηματοδοτήσεις. Αλλά θέλω να διαβεβαιώσω ότι η ευρωπαϊκή στήριξη θα κλιμακωθεί σε βάθος χρόνου. Θα αρχίσουμε αμέσως, αλλά οι παρεμβάσεις μας θα καλύψουν ό,τι χρονικό ορίζοντα, όποιο χρονικό ορίζοντα απαιτείται».

«Πιστεύω ότι ο συγκερασμός από αυτές τις τρεις “τσέπες”, τις τρεις δημοσιονομικές παρεμβάσεις, θα καλύψει και ίσως και υπερκεράσει το ό,τι απαιτείται. Θέλω να προσθέσετε και μια τέταρτη, που είναι η αναθεώρηση του πλέγματος για τις κρατικές ενισχύσεις. Πολλά από τα μέτρα τα ελληνικά, τα εθνικά, θα πρέπει να αναγνωριστούν ως νόμιμες κρατικές ενισχύσεις και αυτό έχει τη μεγάλη του σημασία γιατί επιτρέπει στον κρατικό και τον κυβερνητικό μηχανισμό να πάει γρήγορα. Και τέλος, νομίζω ότι θα απαιτηθεί και η σύσταση κάποιας task force, δηλαδή μιας αφοσιωμένης, επικεντρωμένης στο πρόβλημα ομάδας εργασίας με εθνικούς και κοινοτικούς υπαλλήλους που θα έχει το γενικό συντονισμό. Πρέπει να πάμε γρήγορα, πρέπει να πάμε συντονισμένα, αλλά δεν νομίζω ότι μεσο-μακροπρόθεσμα δεν θα τα καταφέρουμε. Η στήριξη – αποκατάσταση της Θεσσαλίας, το ξαναλέω, είναι ένα μεγάλο ευρωπαϊκό ζητούμενο. Οσες δυνάμεις να είχε το rescEU φέτος το καλοκαίρι και πάλι θα ήταν λίγες για το πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε στην Ιταλία, στα Κανάρια, στη Βουλγαρία, στην Ελλάδα. Πρέπει να πω λοιπόν χωρίς να θέλω να δραματοποιήσω ούτε να κινδυνολογήσω, ότι βρισκόμαστε στο κατώφλι μιας νέας εποχής όπου η κλιματική κρίση συγκλονίζει, συνταράσσει, θέτει σε αμφισβήτηση πολλές από τις αποφάσεις που πάρθηκαν σε έναν άλλο κόσμο και δεν χωράει καμιά αμφιβολία ότι και στην Ευρώπη θα πρέπει να κάνουμε γενναία βήματα έτσι ώστε η προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της κλιματικής κρίσης να γίνει γρήγορα όχι μόνο στο rescEU, αλλά και στην αναδιαμόρφωση του πλαισίου που έχουμε για την Πράσινη Ευρώπη, στο πώς θα χτίσουμε τη γεωργία μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ολα αυτά είναι θέματα που συνδέονται άμεσα με την κλιματική κρίση και θα πρέπει να τα δούμε ταχύτατα, ενδεχομένως στον νέο πολιτικό κύκλο που θα ανοίξει από τον Ιούνιο, μετά τις ευρωεκλογές του επόμενου έτους», ανέφερε επιπρόσθετα ο κ. Σχοινάς.