Google-Apple: Οι υπόγειοι δεσμοί που έφεραν μία αντιμονοπωλιακή δίκη 

Μια από τις πλέον καθοριστικές σχέσεις στη σύγχρονη Silicon Valley είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ της Apple και της Google. Για δεκαετίες οι εταιρείες αναμείγνυαν τον έντονο ανταγωνισμό με την ενθουσιώδη συνεργασία.

Χαρακτηριστική η απειλή του συνιδρυτή της Apple, Στιβ Τζομπς, ότι θα εξαπολύσει «θερμοπυρηνικό πόλεμο» εναντίον την Google όταν αυτή σχεδίαζε την είσοδό της στην αγορά των smartphone. Πάντως, από το 2005, η Google έχει πληρώσει δισεκατομμύρια δολάρια στην Apple για να είναι η προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης στο πρόγραμμα περιήγησης στο διαδίκτυο Safari, μια συμφωνία που έφερε τις δύο εταιρείες αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων κοντά με τρόπους που προκάλεσαν αίσθηση στην Ουάσιγκτον.

Ανακοινώνεται την Τρίτη το iPhone 15 – Τι περιμένουμε

«Το όραμά μας είναι να δουλεύουμε σαν να είμαστε μια εταιρεία», έγραψε ένας ανώτερος υπάλληλος της Apple σε έναν ομόλογό του της Google μετά από μια συνάντηση του 2018 για να βοηθήσει να γίνει η συμφωνία πιο κερδοφόρα, αναφέρει σε άρθρο του το Bloomberg.

Το συγκεκριμένο μήνυμα αποτελεί μέρος μιας σειράς δυνητικά επιβαρυντικών εσωτερικών επικοινωνιών που έρχονται στο φως στο πλαίσιο της αντιμονοπωλιακής υπόθεσης του αμερικανικού υπουργείου Δικαιοσύνης κατά της Google όπου η κυβέρνηση κατηγορεί τον γίγαντα της διαδικτυακής αναζήτησης ότι «παγώνει» τους ανταγωνιστές μέσω συμφωνιών όπως αυτή που έχει με την Apple.

FILE PHOTO: A man holds an iPhone 14 as Apple Inc’s new models go on sale at an Apple store in Beijing, China, September 16, 2022. REUTERS/Thomas Peter/File Photo

Αντίστοιχη υπόθεση με της Microsoft

Η δίκη σηματοδοτεί την πρώτη φορά, από την αντίστοιχη υπόθεση κατά της Microsoft πριν από δύο και πλέον δεκαετίες, που οι ισχυρισμοί για αντιανταγωνιστική συμπεριφορά στη Σίλικον Βάλεϊ θα εκδικαστούν σε ομοσπονδιακό δικαστήριο. Το αμερικανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη καταθέσει μια δεύτερη υπόθεση αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας κατά της Google για την κυριαρχία της στη διαφήμιση.

Αυτή η πρώτη δίκη, η οποία έχει προγραμματιστεί να διαρκέσει 10 εβδομάδες, επικεντρώνεται μόνο στη φερόμενη μονοπώληση της αγοράς διαδικτυακής αναζήτησης από την Google, αλλά αν το Υπουργείο Δικαιοσύνης κερδίσει την υπόθεση, μπορεί να επιδιώξει να αποσπάσει την επιχείρηση αναζήτησης της Alphabet από άλλα προϊόντα, μεταξύ των οποίων το Android και οι Χάρτες Google. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα ήταν η μεγαλύτερη αναγκαστική διάσπαση αμερικανικής εταιρείας από το 1984, όταν διαλύθηκε η AT&T.

Ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα, η δίκη έχει τη δυνατότητα να είναι επιζήμια όχι μόνο για την Google αλλά και για επιχειρηματικούς εταίρους όπως η Apple, τα στελέχη της οποίας θα υποχρεωθούν να καταθέσουν και τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου των οποίων θα μελετηθούν σε ανοιχτό δικαστήριο.

Το κατηγορητήριο

Το υπουργείο Δικαιοσύνης και 52 γενικοί εισαγγελείς που εκπροσωπούν αμερικανικές πολιτείες κατηγορούν την Google ότι καταβάλλει δισεκατομμύρια δολάρια για να διατηρήσει το μονοπώλιο της στην αναζήτηση μέσω συμφωνιών με τεχνολογικούς αντιπάλους, κατασκευαστές smartphone και παρόχους υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας. Ενώ η Google έκανε αρκετές τέτοιες συμφωνίες, αυτή με την Apple προβάλλει ως η μεγαλύτερη.

Τα οικονομικά οφέλη των δύο πλευρών

Για πρώτη φορά σφυρηλατήθηκε πριν από 18 χρόνια και κατέστησε τη Google την προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης της Apple, ενώ παράλληλα έδωσε στην Apple μερίδιο έως και 50% των διαφημιστικών εσόδων που αποκόμιζε η Google από τις αναζητήσεις των χρηστών του προγράμματος περιήγησης Safari της Apple. Η Google καβάλησε το κύμα των επιτυχιών της Apple στην κινητή τηλεφωνία και οι αρμόδιοι λένε ότι σήμερα κατέχει μερίδιο 90% της συνολικής αγοράς αναζήτησης. Ταυτόχρονα, η Apple βάζει στο ταμείο της δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από τη σχέση αυτή – εκτιμάται ότι μόνο το 2022 θα είναι 18 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με τους αναλυτές της Sanford C. Bernstein & Co.

Οι ισχυρισμοί του υπουργείου Δικαιοσύνης αντικατοπτρίζουν εκείνους που διατυπώθηκαν στην υπόθεση της Microsoft από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, η οποία επικεντρώθηκε στην πρακτική της εν λόγω εταιρείας να προεγκαθιστά το πρόγραμμα περιήγησης Internet Explorer στους υπολογιστές που έτρεχαν το λειτουργικό σύστημα Windows και στη συνέχεια να επιβάλλει τεχνικά εμπόδια για να εμποδίσει τους κατασκευαστές υπολογιστών ή τους καταναλωτές να εγκαταστήσουν ανταγωνιστικά προγράμματα περιήγησης στο διαδίκτυο, όπως το Netscape.

Η απάντηση της Google και της Apple

Η Google απορρίπτει τέτοιες συγκρίσεις καθώς υποστηρίζει ότι οι δικές της συμφωνίες δεν περιλαμβάνουν τεχνικά εμπόδια που περιορίζουν τη μετάβαση σε ανταγωνιστικά προγράμματα περιήγησης και η διαδικασία είναι απλή, σύμφωνα με τον Κεντ Γουόκερ, επικεφαλής του νομικού τμήματος της Alphabet.

Μια σημαντική έμπνευση για την αρχική συνεργασία, σύμφωνα με το στέλεχος της Apple Eddy Cue, ήταν απλώς η ευκολία. Εκείνη την εποχή, τα Windows και ο Internet Explorer της Microsoft ήταν οι ηγέτες της αγοράς και η Apple προσπάθησε να προσφέρει μια εναλλακτική λύση, παρουσιάζοντας το πρόγραμμα περιήγησης Safari με νέα χαρακτηριστικά, όπως μια ενσωματωμένη γραμμή αναζήτησης.

«Η ιδέα, αρχικά, ήταν απλώς να παρέχουμε έναν εύκολο τρόπο στους πελάτες, αν έκαναν αναζήτηση σε αυτό το πεδίο, να μην χρειάζεται να πληκτρολογούν μια διεύθυνση URL», δήλωσε ο Cue σε κατάθεση που έδωσε το 2022 για την υπόθεση. «Εξαλείψαμε όλο αυτό το μεσαίο βήμα».

Συνηθισμένη πρακτική

Οι συμφωνίες με τις οποίες οι μηχανές αναζήτησης πληρώνουν για την προεπιλεγμένη θέση σε προγράμματα περιήγησης στο διαδίκτυο και σε κινητές συσκευές δεν είναι ασυνήθιστες. Εκτός από το Safari, η Google είναι η προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης στο πρόγραμμα περιήγησης Firefox, το οποίο αναπτύχθηκε από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Mozilla, μέσω μιας συμφωνίας που αντιστοιχούσε στο 83% των εσόδων της Mozilla το 2021. Η Verizon συμφώνησε να προεγκαταστήσει το Bing της Microsoft ως προεπιλεγμένη μηχανή αναζήτησης και η AT&T συνεργάστηκε με τη Yahoo! Inc. Αλλά μέχρι το 2011, η AT&T, η Sprint, η T-Mobile και η Verizon και η Sprint σύναψαν συμφωνίες με την Google που θα τους απέδιδαν μεταξύ 15% και 40% των διαφημιστικών εσόδων από τις συσκευές που οι μεταφορείς πωλούσαν στους πελάτες τους.

Η στρατηγική αυτή ήταν σημαντική διότι «διαφορετικά η Bing ή η Yahoo μπορεί να έρθει και να μας κλέψει τη διανομή της αναζήτησης στο Android ανά πάσα στιγμή», έγραψε στέλεχος της Google σε email του 2011 που αναφέρεται σε δικαστικές καταθέσεις στην υπόθεση. «Η φιλοσοφία μας είναι ότι πληρώνουμε μερίδιο εσόδων “σε αντάλλαγμα για” την αποκλειστικότητα».

Ένα στέλεχος της Google δήλωσε στους ερευνητές της FTC το 2012 ότι ο όγκος αναζήτησης της εταιρείας θα μπορούσε να μειωθεί έως και 50% εάν η Apple αντικαθιστούσε το Google Search με το Bing. «Πληρώνουμε για την διαφημιστική τοποθέτηση και την προεπιλεγμένη ρύθμιση», είπε, σύμφωνα με ένα υπόμνημα της FTC που διέρρευσε το 2012 και δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από το Politico το 2021. Μέχρι το 2020, όταν το Υπουργείο Δικαιοσύνης και οι πολιτείες υπέβαλαν μήνυση, εκτιμούσαν ότι η Google ήταν η προεπιλεγμένη ρύθμιση στο 90% των προγραμμάτων περιήγησης για κινητά και στο 83% των προγραμμάτων περιήγησης για υπολογιστές.

Άγνωστο το οικονομικό αντίτιμο

Η Google δεν έχει αποκαλύψει ποτέ πόσα πληρώνει σε αυτές τις συμφωνίες. Σύμφωνα με το υπόμνημα της FTC, η εταιρεία πλήρωσε μεταξύ 10,9 και 13,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2012 για να εξασφαλίσει την προεπιλεγμένη θέση της. Στις καταθέσεις κινητών αξιών, η εταιρεία γνωστοποιεί τις πληρωμές προς τους εταίρους από τις συμφωνίες διαμοιρασμού εσόδων, μαζί με τα χρήματα που καταβάλλονται στους εκδότες ιστοτόπων και στους δημιουργούς του YouTube για διαφημίσεις, σε ένα νούμερο. Οι πληρωμές αυτές ανήλθαν σε 48,95 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022.

Όταν η Apple και η Google επαναδιαπραγματεύτηκαν τη συμφωνία τους το 2016, η τροποποιημένη συμφωνία επέκτεινε τη χρήση της μηχανής αναζήτησης της Alphabet στη Siri-η οποία χρησιμοποιούσε μέχρι τότε το Bing της Microsoft- και στο Spotlight, μια λειτουργία αναζήτησης για την εύρεση προγραμμάτων και αρχείων στις συσκευές της Apple.

Ενώ μια τέτοια συμφωνία μπορεί να φαινόταν καλοήθης το 2005, η κατάσταση άλλαξε καθώς οι εταιρείες έγιναν τόσο μεγάλες, σύμφωνα με τη Rebecca Allensworth της Νομικής Σχολής του Vanderbilt. Η συμφωνία τους, ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, ουσιαστικά τους αγοράζει προστασία από τον μελλοντικό ανταγωνισμό. «Υποτίθεται ότι δεν πρέπει να είστε σε θέση να συνεργαστείτε με τους ανταγωνιστές σας», λέει η ίδια στο Bloomberg.