Ρωσία: Δισεκατομμύρια δολάρια δυτικών εταιρειών είναι παγιδευμένα στη Ρωσία

Μπορεί οι δυτικές εταιρείες που συνέχισαν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία από την πλήρη εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία να έχουν κερδίσει δισεκατομμύρια δολάρια, ωστόσο το Κρεμλίνο τους εμποδίζει την πρόσβαση στα μετρητά.

Σύμφωνα με στοιχεία που συνέταξε η Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Κιέβου, και τα οποία παραθέτουν οι Financial Times, όμιλοι από «μη φιλικές χώρες» ανακοίνωσαν κέρδη 18 δισ. δολ. από τα συνολικά 20 δισεκατομμύρια δολάρια που ανέφεραν οι ξένες εταιρείες στη Ρωσία μόνο για το 2022, και 199 δισεκατομμύρια δολάρια από τα 217 δισεκατομμύρια δολάρια ρωσικά ακαθάριστα έσοδα.

«Τα στοιχεία μπορεί να έχουν αυξηθεί σημαντικά από τότε, αν και δεν είναι δυνατό να εκτιμηθεί ακριβώς πόσο πολύ, καθώς οι περισσότερες διεθνείς επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη Ρωσία αποκαλύπτουν μόνο τα τοπικά τους αποτελέσματα ετησίως», δήλωσε ο αναπληρωτής διευθυντής ανάπτυξης της KSE Andrii Onopriienko, ο οποίος συγκέντρωσε τα δεδομένα.

Πώς η νέα νομοθεσία στη Ρωσία θέτει σε κίνδυνο τις δυτικές εταιρείες

Τα τοπικά κέρδη εταιρειών από την BP έως τη Citigroup έχουν «μπλοκαριστεί» στη Ρωσία, μετά την απαγόρευση πληρωμής μερισμάτων πέρυσι σε επιχειρήσεις από «μη φιλικές» χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και όλων των μελών της ΕΕ. Ενώ τέτοιες συναλλαγές μπορούν να εγκριθούν υπό εξαιρετικές περιπτώσεις, έχουν εκδοθεί λίγες άδειες ανάληψης.

«Δεκάδες δισεκατομμύρια σε όρους δολαρίων έχουν κολλήσει στη Ρωσία», είπε ο διευθύνων σύμβουλος μιας μεγάλης εταιρείας που εδρεύει σε μια χώρα που δεν έχει χαρακτηριστεί ως εχθρική. «Και δεν υπάρχει τρόπος να τα βγάλουμε».

Το μέγεθος των εσόδων και των κερδών αντικατοπτρίζει όχι μόνο τη διαρκή σημασία των δυτικών εταιρειών για τη ρωσική οικονομία αλλά και το δίλημμα που αντιμετωπίζουν τέτοιες επιχειρήσεις σχετικά με το τι να κάνουν με τις δραστηριότητές τους εκεί.

Εμπόδια

Σημειώνεται ότι πολλές ξένες επιχειρήσεις προσπαθούν να πουλήσουν τις ρωσικές θυγατρικές τους, αλλά οποιαδήποτε συμφωνία απαιτεί την έγκριση της Μόσχας και αν τελικά γίνει η πώληση θα γίνει με πολύ σημαντική έκπτωση.

Τις τελευταίες ημέρες η British American Tobacco και η σουηδική κατασκευάστρια φορτηγών Volvo ανακοίνωσαν συμφωνίες για τη μεταβίβαση των περιουσιακών τους στοιχείων στη χώρα σε ντόπιους ιδιοκτήτες.

Μεταξύ των εταιρειών «μη φιλικής» προέλευσης που παραμένουν ενεργές στη Ρωσία, η αυστριακή τράπεζα Raiffeisen ανέφερε το 2022 κέρδη ρεκόρ για το 2022 στα 2 δισ. δολάρια.

Οι αμερικανικοί όμιλοι Philip Morris και PepsiCo κέρδισαν 775 εκατομμύρια δολάρια και 718 εκατομμύρια δολάρια, αντίστοιχα. Τα κέρδη 621 εκατομμυρίων δολαρίων της σουηδικής εταιρείας φορτηγών Scania στη Ρωσία το 2022 την κατέστησαν την εταιρεία με τα περισσότερα κέρδη.

Πρωταγωνιστούν οι ΗΠΑ

Οι επιχειρήσεις που εδρεύουν στις ΗΠΑ δημιούργησαν το μεγαλύτερο συνολικό κέρδος 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τους αριθμούς της KSE, ακολουθούμενες από γερμανικές, αυστριακές και ελβετικές εταιρείες με 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια, 1,9 δισεκατομμύρια δολάρια και 1 δις δολάρια, αντίστοιχα.

Το KSE συγκεντρώνει τα δεδομένα του από πηγές, όπως το μητρώο εταιρειών της Ρωσίας, ειδήσεις και εταιρικές δηλώσεις.

Τα -επί της ουσίας- δεσμευμένα κεφάλαια ενισχύουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι διεθνείς επιχειρήσεις από τις συνέπειες της επίθεσης της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι Financial Times ανέφεραν τον περασμένο μήνα ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες είχαν αναφέρει αποσβέσεις και ζημίες ύψους τουλάχιστον 100 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις δραστηριότητές τους στη Ρωσία μετά την εισβολή.

Ο γερμανικός ενεργειακός όμιλος Wintershall, ο οποίος φέτος κατέγραψε μη ταμειακή απομείωση 7 δισ. ευρώ μετά την απαλλοτρίωση της ρωσικής του δραστηριότητας από το Κρεμλίνο, έχει «περίπου 2 δισ. ευρώ σε μετρητά από τόκους… κλειδωμένο λόγω περιορισμών στα μερίσματα», είπαν οι επενδυτές σε τηλεδιάσκεψη τον Φεβρουάριο.

«Παραθυράκια»

Ορισμένες εταιρείες έχουν βρει τρόπους να παρακάμψουν τους περιορισμούς. Η ρωσική θυγατρική του αμερικανικού ομίλου τροφίμων Mars κατέβαλε πέρυσι το 56,1% των μερισμάτων στη μητρική της εταιρεία «συμψηφίζοντάς τα με τα χρέη της», σύμφωνα με την ετήσια οικονομική της κατάσταση για το 2022.

Το ρωσικό τμήμα της Japan Tobacco International, του μοναδικού μεγάλου ομίλου τσιγάρων που δεν έχει δεσμευτεί να επιδιώξει έξοδο από τη χώρα, πλήρωσε πέρυσι 180 εκατομμύρια δολάρια στη μοναδική του μέτοχο JTI Germany, με το 20% να διανέμεται μετά την εισβολή στην Ουκρανία, σύμφωνα με τη δήλωση του ομίλου για τη Ρωσία για το 2022.

Η εταιρεία είπε στους FT ότι είχε πραγματοποιήσει τις πληρωμές από τα κέρδη του 2021, ενώ δεν είχε καταβληθεί μέρισμα από τη ρωσική εμπορική οντότητα σε σχέση με τα αποτελέσματα του 2022.

Η Philip Morris δεν ανακοίνωσε πληρωμές μερισμάτων από τη Ρωσία το 2022. Το 2021 η ρωσική επιχείρησή της κατέβαλε περίπου το 6% των καθαρών εσόδων της ως μερίσματα στη μητρική της.

Τα «παγωμένα» δολάρια

Οι Ρώσοι αξιωματούχοι δεν έχουν ακόμη περιγράψει «μια ξεκάθαρη στρατηγική για την αντιμετώπιση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων», δήλωσε η Αλεξάντρα Προκοπένκο, μελετητής στο Carnegie Russia Eurasia Center. «Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη την έντονη επιθυμία των ξένων οντοτήτων να ανακτήσουν τα μερίσματά τους, είναι πιθανό να διερευνήσουν τη χρήση τους ως μόχλευση – για παράδειγμα για να πιέσεις τις δυτικές αρχές να ξεπαγώσουν τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία».

Το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών τον περασμένο μήνα χαλάρωσε τους κανόνες περί μερίσματος, αλλά παράλληλα επισημοποίησε ένα πλαίσιο «καλών» και « άτακτων » εταιρειών, όπως αποκαλεί το Κρεμλίνο εκείνους που θέλουν να φύγουν από τη χώρα.

«Το να επιτρέπεται η διανομή μερισμάτων έχει γίνει εδώ και καιρό ένα είδος ενθάρρυνσης για «καλή συμπεριφορά», η οποία περιλαμβάνει να ξεκαθαρίζεις ότι θέλεις να μείνεις στη Ρωσία», είπε ένα άτομο που εμπλέκεται σε συμφωνίες αποχώρησης.

Προβλήματα και για τις «φιλικές εταιρείες»

Για μια εταιρεία «μη φιλικής» προέλευσης, ο επαναπατρισμός των μερισμάτων είναι ήδη «τόσο περίπλοκη όσο η πώληση μιας επιχείρησης» στη Ρωσία, είπε το άτομο στους FT. «Ένας από τους πελάτες μου έχασε την ελπίδα να βγάλει μερίσματα από εκεί και απλώς τα διέγραψε όλα».

Αλλά ακόμα και εταιρείες από «φιλικές» χώρες αγωνίζονται να επαναπατρίσουν τα μερίσματά τους.

Η Ρωσία εμποδίζει τις ινδικές ενεργειακές εταιρείες να επαναπατρίσουν μερίσματα περίπου 400 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με τον κορυφαίο αξιωματούχο πετρελαίου της Ινδίας, Ranjit Rath.

«Λαμβάνουμε τακτικά το εισόδημά μας από μερίσματα και είναι σε τραπεζικούς λογαριασμούς στη Ρωσία», δήλωσε ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Oil India τον Μάιο.

Αντίποινα

Η Μόσχα επέκτεινε την απαγόρευση πληρωμής μερισμάτων σε ινδικούς ενεργειακούς ομίλους ως απάντηση στο γεγονός ότι ένα μεγάλο χρηματικό ποσό από την εξαγωγή ρωσικού πετρελαίου έχει κολλήσει στην Ινδία, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο μιας μεγάλης ρωσικής εταιρείας που δραστηριοποιείται στην Ινδία.

«Οι ρουπίες που χρησιμοποιούνται για πληρωμή δεν μπορούν να μετατραπούν σε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα», είπε ο διευθύνων σύμβουλος, αναφερόμενος στους αυστηρούς ελέγχους κεφαλαίων της Ινδίας. «Μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για την αγορά αγαθών στην Ινδία, αλλά η αγορά κάτι δισεκατομμυρίων δολαρίων για εξαγωγή στη Ρωσία είναι πρόκληση».

Η Μόσχα «πραγματικά φοβάται τη φυγή κεφαλαίων — κοιτάξτε τι συμβαίνει με το ρούβλι», πρόσθεσε ο διευθύνων σύμβουλος, αναφερόμενος στην απότομη πτώση του ρωσικού νομίσματος έναντι του δολαρίου τους τελευταίους μήνες.

Τον Μάρτιο, πριν αρχίσει η απότομη πτώση του ρουβλίου, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε τη χαλάρωση των περιορισμών στα μερίσματα επιτρέποντας σε «αξιόπιστους φίλους και εταίρους» «μη φιλικής» προέλευσης να αποσύρουν μέρος των κερδών τους εάν ήθελαν να επενδύσουν και στη χώρα.