Το δημοσιονομικό πρόβλημα

Σε μια έκθεσή της η ελβετική τράπεζα UBS επιχειρούσε να αναλύσει το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Να φωτίσει δηλαδή αυτό που συζητάνε οι επενδυτές και έχει προκαλέσει νευρικότητα στο χρηματιστήριο και την αγορά ομολόγων: Πόσο επηρέασαν οι πλημμύρες στον Θεσσαλικό κάμπο τα μεγέθη της οικονομίας. Οι Ελβετοί λένε ότι οι ζημιές από τον «Daniel» έχουν επηρεάσει και θα φανεί στο αποτέλεσμα του τελευταίου τριμήνου του έτους. Οι ίδιοι το λένε ανοιχτά, ότι ανησυχούν, καθώς βλέπουν επιπτώσεις τόσο άμεσες (μικρότερη αγροτική παραγωγή) όσο και έμμεσες (υψηλότερος πληθωρισμός). Πλέον το συγκεκριμένο πρόβλημα φαίνεται να αντισταθμίζει και να ξεπερνά το όφελος των αναβαθμίσεων των οίκων αξιολόγησης και να βάζει στο περιθώριο άλλους κινδύνους όπως τις τάσεις ύφεσης στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες.

Η οικονομική συζήτηση στην Ελλάδα είναι ξεκάθαρο ότι έχει αλλάξει. Η UBS δεν είναι η μόνη που το παρατηρεί. Επίσης χθες στην τελευταία φράση μιας επεξηγηματικής παραγράφου που συνόδευσε την ανακοίνωση του υπουργείου Οικονομικών για την εκτέλεση του προϋπολογισμού οκταμήνου, αναφέρονταν ρητά: «Ο Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης ενδέχεται να επηρεαστεί δυσμενώς τους επόμενους μήνες από τις οικονομικές συνέπειες της καταιγίδας «Daniel». Ηταν ένα καμπανάκι που θύμισε άλλες εποχές, όταν ένα πρόβλημα «έρχονταν» και αναζητούνταν τρόπος να προετοιμαστεί η κοινωνία. Πρώτη φορά υπήρξε μια τέτοια τόσο ξεκάθαρη συσχέτιση των εν πολλοίς άγνωστων στην πλήρη έκτασή τους οικονομικών συνεπειών της θεομηνίας στα δημοσιονομικά μεγέθη.

Από την ανάλυση των στοιχείων του προϋπολογισμού επιβεβαιώθηκε με σαφήνεια ότι δημοσιονομικά δεν υπήρχαν περιθώρια για την αντιμετώπιση ενός νέου απρόοπτου εξόδου. Τελικά οι εκλογές, οι πληθωριστικές πιέσεις στους ψηφοφόρους και τα χρήματα που ξοδεύτηκαν για να μειωθούν, είχαν επηρεάσει την οικονομική πολιτική φτάνοντας χωρίς επιπλέον «καβάτζες» στην εξάντλησή της. Ηδη πριν απ’ την ολοκλήρωση του πρώτου εξαμήνου του έτους, όταν τίποτα δεν έδειχνε ότι μπορεί να στραβώσει, είχε έρθει συμπληρωματικός προϋπολογισμός νέων δαπανών με 700 εκατομμύρια ευρώ. Περιλάμβανε το market pass, το youth pass, έξτρα δαπάνες υγείας, ενίσχυση μισθολογίου μελών ΔΕΠ, μέχρι και το κόστος των αυτοδιοικητικών εκλογών. Τα διαθέσιμα χρήματα που είχαν απομείνει για την «κακιά την ώρα», όμως, ήταν λιγοστά.

Ηρθε στη συνέχεια ο «Daniel» και εκτός των 700 εκατομμυρίων ευρώ προσέθεσε άλλο 1 δισεκατομμύριο ευρώ, νέων δαπανών εκτός του αρχικά ψηφισμένου προϋπολογισμού. Ενα δισεκατομμύριο για τα πρώτα έξοδα στους θεσσαλούς πληγέντες. Ισα να πληρωθούν τα χρήματα της πρώτης αρωγής και δεν ξέρουμε και αν φτάσουν. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο ότι οι ανάγκες πληρωμών θα αυξάνονται συνεχώς. Αρα ο προϋπολογισμός θα πρέπει να μπορεί να δίνει.

Δεν ξέρω αν νομίζει κανείς ότι ο εκάστοτε υπουργός Οικονομικών είναι κάποιος ταχυδακτυλουργός, που βγάζει συνεχώς «λαγούς από το καπέλο του», αλλά τα ποσά είναι τεράστια. Σε αυτή τη συγκυρία το να βρεις τόσα πολλά εξτρά χρήματα, δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η πληθωριστική υπεραπόδοση στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, δηλαδή τα περισσότερα φορολογικά έσοδα λόγω ακρίβειας, δίνουν μια ανάσα, αλλά τα χρήματα δεν είναι ανεξάντλητα. Ειδικά εάν ο στόχος για τον φετινό προϋπολογισμό παραμένει, όπως λέει η κυβέρνηση, ο αρχικός. Αυτός που τέθηκε πριν από έναν χρόνο, όταν ψηφιζόταν στη Βουλή.