Εργασία: Γιατί δεν απολύονται περισσότεροι άνθρωποι;

Αν οι κεντρικοί τραπεζίτες θέλουν να νικήσουν τον πληθωρισμό, πρέπει να χαλαρώσουν την αγορά εργασίας. Κι αυτό γιατί εδώ και δύο χρόνια, η αύξηση των μισθών στον πλούσιο κόσμο έχει επιβαρύνει στο εταιρικό κόστος, στέλνοντας τις τιμές ανηλεώς ανοδικά.

Καθώς όμως άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια για να επιβραδύνουν την οικονομία, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ήλπιζαν σε ένα ακόμη πιο ευνοϊκό αποτέλεσμα. Ήθελαν να επιτύχουν μια «ήπια προσγείωση», η οποία συνεπάγεται τόσο μείωση του πληθωρισμού, όσο και λιγότερες μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας.

Οι μαζικές απολύσεις ως αντίδοτο στην «τεμπελιά και την αλαζονεία των μισθωτών»

Η συνεδρίαση της Fed

Το ερώτημα αν τελικα τα κατάφεραν θα απασχολήσει τους αξιωματούχους της Federal Reserve, οι οποίοι συναντώνται σήμερα και αύριο. Και μέχρι στιγμής τα στοιχεία δείχνουν ότι – αντίθετα με τις ευρέως διαδεδομένες προσδοκίες – οι αγορές εργασίας από το Σαν Φρανσίσκο έως το Σίδνεϊ συνεργάζονται.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια σε μια εποχή που η ζήτηση για εργασία δεν ήταν σχεδόν ποτέ τόσο ισχυρή .

Πέρυσι το ποσοστό ανεργίας στον ΟΟΣΑ, μετρώντας το μερίδιο των ανθρώπων στο εργατικό δυναμικό που θα ήθελαν δουλειά, ήταν κάπως κάτω από το 5%, κοντά στο ιστορικό χαμηλό όλων των εποχών. Η πλεονάζουσα ζήτηση για εργατικό δυναμικό εμφανίστηκε λόγω της αύξησης των κενών θέσεων εργασίας, η οποία έφτασε στο ιστορικό υψηλό όλων των εποχών. Οι εργαζόμενοι διαπραγματεύονταν για υψηλότερους μισθούς, γνωρίζοντας ότι είχαν πολλές επιλογές.

Τα μαθήματα της ιστορίας

Σύμφωνα με τον Economist το διακύβευμα για τους κεντρικούς τραπεζίτες αποτυπώνεται και στην ιστορία.

Έρευνα από τον Alex Domash και τον Larry Summers, και οι δύο από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε ποτέ περίπτωση που το ποσοστό των κενών θέσεων στην Αμερική να είχε μειωθεί σημαντικά χωρίς να αυξηθεί σημαντικά η ανεργία. Πέρυσι, ο Michael Feroli της τράπεζας JPMorgan Chase, μελέτησε το ρεκόρ και σημείωσε ότι «όποτε το ποσοστό των κενών θέσεων μειώνεται η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση».

Προκειμένου να αξιολογήσει την την πρόοδο στις αγορές εργασίας του πλούσιου κόσμου, ο Economist συγκέντρωσε δεδομένα από τον ΟΟΣΑ και το Indeed, έναν ιστότοπο με καταχωρίσεις, που καλύπτει 16 χώρες. Σε αυτήν την ομάδα, οι εργοδότες έχουν μειώσει τις ανοικτές κενές θέσεις κατά περισσότερο από 20% κατά μέσο όρο από την κορύφωσή τους – μια ιστορικά ταχεία πτώση. Ορισμένες χώρες, όπως η Γαλλία, έχουν δει σχετικά μέτριες μειώσεις 10% περίπου. Σε άλλες, όπως ο Καναδάς, η Ιαπωνία και η Ελβετία, οι κενές θέσεις εργασίας μειώνονται κατά ένα τέταρτο ή περισσότερο.

Αυξήσεις μισθώς

Οι μειούμενες κενές θέσεις συμβάλλουν στη μείωση της αύξησης των μισθών. Στην Αμερική ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των μισθών έχει υποχωρήσει από 6% στα τέλη του 2022 σε κάτω από 5% σήμερα.

Η αύξηση των μισθών στον Καναδά μειώνεται επίσης γρήγορα.

Στη Γερμανία και την Ιταλία, η αύξηση των μισθών μάλλον έχει σταματήσει να επιταχύνεται, αν και εξακολουθούν να υπάρχουν θύλακες ανησυχίας.

Για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, αυτή η επιτυχία θα ήταν λιγότερο «προβληματική» εάν συνοδευόταν από μια απότομη αύξηση της ανεργίας. Σύμφωνα με τους εμπειρικούς κανόνες για την Αμερική που αναλύονται από τους Domash και Summers, σε κανονικούς καιρούς θα περίμενε κανείς μια μείωση κατά 20% στις κενές θέσεις εργασίας μαζί με μια αύξηση της ανεργίας κατά τρεις περίπου ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα χρόνο.

Ιστορικά χαμηλά

Στην πραγματικότητα, ένα χρόνο περίπου αφότου άρχισαν να μειώνονται οι κενές θέσεις, κάτι άλλο φαίνεται να συμβαίνει. Πρόσφατα το ποσοστό ανεργίας στον ΟΟΣΑ παρέμεινε σταθερό. Η αύξηση των θέσεων εργασίας είναι περίπου τόσο γρήγορη όσο ήταν το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους.

Το ποσοστό απασχόλησης σε ηλικία εργασίας —το ποσοστό των ατόμων ηλικίας 16-64 ετών που εργάζονται πραγματικά— έχει αυξηθεί σε υψηλό όλων των εποχών στις μισές περίπου χώρες του ΟΟΣΑ. Ακόμη και μέρη που είναι γνωστά για υψηλή ανεργία, όπως η Ιταλία και η Πορτογαλία, υπάρχουν θέσεις εργασίας για ένα άνευ προηγουμένου ποσοστό του πληθυσμού τους σε ηλικία εργασίας.

Η Μεγάλη Παραίτηση

Γιατί οι αγορές εργασίας παραβιάζουν τον ιστορικό κανόνα; Μια πιθανότητα σχετίζεται με τη «μεγάλη παραίτηση» κατά τη διάρκεια της Covid-19. Το 2021, τρομαγμένοι από ιστορίες εργαζομένων που παραιτήθηκαν για να ιδρύσουν εταιρείες κρυπτονομισμάτων και να γράφουν μυθιστορήματα, ορισμένοι εργοδότες μπορεί να έχουν δημιουργήσει κενές θέσεις εργασίας ως ασφαλιστήριο συμβόλαιο. Τώρα, καθώς λιγότεροι άνθρωποι εγκατέλειψαν τη δουλειά τους, τις καταργούν ξανά.

Μια δεύτερη πιθανότητα σχετίζεται με τον «αποθησαυρισμό εργασίας». Κατά τη διάρκεια των lockdown το 2020, πολλές εταιρείες άφησαν τους εργαζομένους να φύγουν, και στη συνέχεια δυσκολεύτηκαν να τους επαναπροσλάβουν.

Τα αφεντικά δεν θέλουν να κάνουν το ίδιο λάθος δύο φορές. Έτσι, σήμερα, παρόλο που η οικονομία επιβραδύνεται και οι εταιρείες μειώνουν τις αγγελίες θέσεων εργασίας, προσπαθούν να διατηρήσουν τους εργαζομένους.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες έχουν ακόμη ένα έργο στα χέρια τους, καθώς ο πληθωρισμός σε πολλά μέρη παραμένει δυσάρεστα αυξημένος. Ακόμη και στην Αμερική και τον Καναδά, η ζήτηση για εργασία είναι υψηλή σε σχέση με την προσφορά. Σε ολόκληρο τον πλούσιο κόσμο, η αύξηση των μισθών υπερβαίνει την αύξηση της παραγωγικότητας, αυξάνοντας την πίεση.