Ψηφιακοί νομάδες: Γη και ύδωρ προσφέρουν οι χώρες για να τους προσελκύσουν

Η μία μετά την άλλη χώρα «ανεβαίνουν στο άρμα» της παροχής προγραμμάτων βίζας για τους ψηφιακούς νομάδες, τους εργαζόμενους δηλαδή που δουλεύουν για λογαριασμό μιας επιχείρησης και διαμένουν σε διαφορετική χώρα από την έδρας της εκάστοτε εταιρείας.

Ο όρος «ψηφιακοί νομάδες» κατοχυρώθηκε κατά τη διάρκεια των lockdowns για την πανδημία του κορωνοϊού, όταν η εξ αποστάσεως εργασία έγινε κάτι σαν τη νέα τάξη πραγμάτων.

Digital nomads: Στη 17η θέση της λίστας των τοπ προορισμών η Αθήνα

Με την επιστροφή στην κανονικότητα, οι εργαζόμενοι σταδιακά επέστρεψαν στους φυσικούς χώρους εργασίας, ωστόσο το εργατικό δυναμικό αρκετών επιχειρήσεων εξακολουθεί να απαρτίζεται και από ψηφιακούς νομάδες.

Έκθεση της αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης εργατικού δυναμικού MBO Partners η οποία δημοσιεύθηκε τον περασμένο Αύγουστο, έδειξε ότι μόνο στις ΗΠΑ, 17,3 εκατ. εργαζόμενοι (που αναλογούν στο 11% του συνολικού εργατικού δυναμικού). Ο αριθμός αυτός είναι αυξημένος κατά 2% σε σχέση με τα 2022, ωστόσο το πιο ενδιαφέρον εύρημα της έκθεσης είναι ότι περί των 70 εκατ. εργαζομένων είτε σχεδιάζουν να γίνουν ψηφιακοί νομάδες τα επόμενα δύο με τρία χρόνια είτε το σκέφτονται.

Με την τάση αυτή όχι μόνο να έχει καθιερωθεί μετά το πέρας της πανδημίας, αλλά και να παρουσιάζει αυξητικές τάσεις, ο κατάλογος των ελκυστικών προορισμών που μειώνουν τη γραφειοκρατία και προσφέρουν προγράμματα βίζας για εξ αποστάσεως εργασίας μεγαλώνει.

Ειδικότερα στις ανεπτυγμένες οικονομίες (κατ’ επέκταση χώρες που ανήκουν στη Δύση), όπου ο ανταγωνισμός για την προσέλκυση ταλέντων έχει ενταθεί, οι κυβερνήσεις προσφέρουν πλέον την ευελιξία της φιλοξενίας για τους εξ αποστάσεως απασχολούμενους.

Η Ισπανία

Παράδειγμα η Ισπανία, η οποία αρχής γενομένης από φέτος είναι ανοιχτή στους «διεθνείς εργαζόμενους με τηλεργασία». Επιτρέπει στους ψηφιακούς νομάδες να ζουν στη χώρα της Ιβηρικής Χερσονήσου έως και 12 μήνες, ενώ εργάζονται εξ αποστάσεως για μια επιχείρηση με έδρα σε άλλη χώρα. Αυτό που χρειάζεται, είναι οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν μια αίτηση σε πρεσβεία ή προξενείο της Ισπανίας στη χώρα τους.

Επίσης, αν κάποιος βρίσκεται ήδη στην Ισπανία με τουριστική βίζα, μπορεί να υποβάλλει αίτηση για κάρτα διαμονής ως ψηφιακός νομάς, με ισχύ για τρία χρόνια και ανανέωση για άλλα δύο.

Όμως, η Μαδρίτη θέτει και κάποιες προϋποθέσεις προκειμένου να χορηγήσει της άδειες παραμονής. Μεταξύ άλλων απαιτεί το δηλωθέν εισόδημα του αιτούντα να είναι τουλάχιστον διπλάσιο του κατώτατου μισθού (περισσότερα από 2.600 ευρώ το μήνα), καθαρό ποινικό μητρώο, ιδιωτική ασφάλιση υγείας, σύμβαση εργασίας ενός έτους με εταιρεία εκτός Ισπανίας και απόδειξη επαρκούς εργασιακής εμπειρίας ή πτυχίο πανεπιστημίου σε κλάδο αντίστοιχο του δηλωθέντος επαγγέλματος. Για τη διασταύρωση των στοιχείων και την τελική τους απόφαση, οι αρχές της Ισπανίας χρειάζονται ένα διάστημα 20 ημερών.

Η περίπτωση του Καναδά

Ο Καναδάς, ο οποίος υποδέχεται ψηφιακούς νομάδες για παραμονή έως και έξι μήνες κατά τη διάρκεια της βίζας επισκεπτών, ανακοίνωσε ότι επεξεργάζεται μια νέα «στρατηγική για ταλέντα στον χώρο της τεχνολογίας», προκειμένου να προσελκύσει ψηφιακούς νομάδες μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Η κυβέρνηση βρίσκεται δίνει συμβουλές σε επαρχίες και περιοχές ούτως ώστε να αναδειχθεί η χώρα στους ψηφιακούς νομάδες και καταρτίζει σχέδια προκειμένου να επιτρέψει στις startups να υποβάλουν αίτηση για άδειες λειτουργίας για διάστημα έως και τρία έτη.

«Μακροπρόθεσμα, αναμένουμε ότι κάποιοι ψηφιακοί νομάδες θα αποφασίσουν να παραμείνουν στον Καναδά αναζητώντας ευκαιρίες για εργασία και μεταφέροντας τις δεξιότητές τους στους Καναδούς εργοδότες», αναφέρει η Ισαμπέλ Ντιμπουά, σύμβουλος επικοινωνίας και εκπρόσωπος για το Immigration, Refugees and Citizenship Canada. «Κάτι που σημαίνει αίτηση για προσωρινή άδεια εργασίας ή/και μόνιμη διαμονή και πληρέστερη συνεισφορά στον Καναδά», συμπληρώνει.

«Τελικά, η στρατηγική έχει καθοριστεί και προσαρμόζεται καλύτερα στις ανάγκες των εργαζομένων με υψηλή ειδίκευση στον κλάδο της τεχνολογίας που έχουν την ευκαιρία να εργαστούν εξ αποστάσεως», προσθέτει η ίδια. Λεπτομέρειες σχετικά με τις πρωτοβουλίες του Καναδά για τους εξ αποστάσεως εργαζόμενους θα κοινοποιηθούν τους επόμενους μήνες, όπως επιβεβαίωσε στο Blooomberg το Γραφείο Μετανάστευσης, Προσφύγων και Ιθαγένειας.

Η Ουρουγουάη

Μεταξύ των πιο εύπορων χωρών της Νότιας Αμερικής, η Ουρουγουάη υιοθέτησε το δικό της πρόγραμμα για τις άδειες διαμονής των ψηφιακών νομάδων τον Μάιο του 2023 και για παραμονή διάρκειας έξι μηνών, με δυνατότητα παράτασης για ένα χρόνο. Η διαδικασία είναι απλή, υπό την προϋπόθεση ότι ο αιτών δεν είναι κάτοχος διαβατηρίου που απαιτεί βίζα για είσοδο στη χώρα: ο ενδιαφερόμενος συμπληρώνει τα στοιχεία του σε μια ηλεκτρονική φόρμα, υπογράφει μια ένορκη βεβαίωση ότι μπορεί να συντηρείται οικονομικά κατά τη διάρκεια της διαμονής του, ενώ είναι υποχρεωτική η προσκόμιση πιστοποιητικού ότι έχει εμβολιασθεί κατά του κορωνοϊού. Μετά την αρχική δοκιμαστική περίοδο, ο εργαζόμενος μπορεί να υποβάλει αίτηση για προσωρινή ή μόνιμη διαμονή στη χώρα της Λατινικής Αμερικής.

Η κυβέρνηση της Ουρουγουάης με ανακοίνωσή της δήλωσε ότι η προσέλκυση ταλέντων αποτελεί μέρος της διατήρησης της υστεροφημίας της «ως επιχειρηματικός και τεχνολογικός κόμβος» στη Νότια Αμερική.

Επί της παρούσης, συνολικά περισσότερες από 60 χώρες προσφέρουν προγράμματα παροχής βίζας για εργασία εξ αποστάσεως. Σύμφωνα με τον αναπληρωτή καθηγητή στο Harvard Business School Πριθγουίραζ Κλαουντχέρι, ο οποίος μελετάει τις μελλοντικές τάσεις στην αγορά εργασίας, η τάση αυτή πρόκειται να επιταχυνθεί. «Όλος ο κόσμος κινείται προς την κατεύθυνση της υβριδικής εργασίας».

Η διάχυση γνώσης

Σύμφωνα με τον Κλαουντχέρι υπάρχει ένας πολύ μεγαλύτερος λόγος που χώρες της Δύσης όπως η Ισπανία και ο Καναδάς έχουν «ανοίξει τις πόρτες τους» στους ψηφιακούς νομάδες, πέρα από τους φόρους και τις δαπάνες τους.

«Θέλουν να ενσωματώσουν στις οικονομίες τους τη γνώση τους, γιατί αν μερικές εκατοντάδες πραγματικά έξυπνοι εργαζόμενοι περνούν χρόνο στην τοπική κοινότητα, τότε αυτό που μπορεί να συμβεί είναι ότι θα δημιουργηθούν συνδέσεις μεταξύ αυτών των ψηφιακών νομάδων και των ντόπιων», τονίζει και προσθέτει ότι η τοπική κοινότητα θα επωφεληθεί τότε από τη διάχυση γνώσης.

Αυτή η στρατηγική δεν είναι νέα, συνεχίζει, επικαλούμενος την καινοτόμο πρωτοβουλία για startups της Χιλής που ξεκίνησε πριν από 12 χρόνια. Αν και δεν υπήρχε ο όρος ψηφιακός νομάς εκείνη την εποχή, η ευκαιρία για ξένους επιχειρηματίες να έρθουν με ετήσια βίζα και να περάσουν χρόνο στη Χιλή ξεκινώντας την εταιρεία τους οδήγησε εκατοντάδες επιχειρηματίες να επιχειρήσουν το εγχείρημά τους εκεί.

«Προσέλαβαν ντόπιους για να εργαστούν στις εταιρείες τους και πολλοί από αυτούς τους ντόπιους ξεκίνησαν στη συνέχεια τις δικές τους εταιρείες, έτσι τώρα η Χιλή έχει ένα ζωντανό startup οικοσύστημα», υπογραμμίζει ο Κλαουντχέρι.

Από την ίδρυσή της το 2010 έως τον Αύγουστο του 2022, η πρωτοβουλία Start-Up Chile έχει προσελκύσει περισσότερους από 5.000 επιχειρηματίες από 88 χώρες και έχει υποστηρίξει 2.200 νεοφυείς επιχειρήσεις, σύμφωνα με εργασία του Κλαουντχέρι.

Το σύστημα βίζας για ψηφιακούς νομάδες της Ισπανίας είναι στην πραγματικότητα μέρος ενός νέου νόμου για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που στοχεύει στην ενίσχυση του επιχειρηματικού οικοσυστήματος της χώρας και στην προσέλκυση καινοτομίας και ταλέντων. Η κάρτα παραμονής για εξ αποστάσεως εργασία μπορεί να προσμετρηθεί για την απόκτηση μόνιμης διαμονής στη χώρα, η οποία απαιτεί παραμονή πέντε ετών.

Επιτρέπεται επίσης η μερική απασχόληση σε μια ισπανική εταιρεία, εφόσον η αμοιβή δεν υπερβαίνει το 20% του συνολικού εισοδήματος του εξ αποστάσεως εργαζομένου.

Μεγαλώνει ο κατάλογος με τις χώρες «υποδοχής»

Η Γιοβάνα Βοΐνοβιτς, διευθύντρια επιχειρηματικής ανάπτυξης στη Nomad Capitalist με έδρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η οποία βοηθά τους επιχειρηματίες να μετεγκατασταθούν στο εξωτερικό, σημειώνει ότι οι φόροι είναι υψηλοί στον Καναδά και μπορεί να αποθαρρύνουν τους εξ αποστάσεως εργαζόμενους Όμως το πρόγραμμα του Καναδά θα μπορούσε να είναι μια ελκυστική επιλογή για τους ψηφιακούς νομάδες που προέρχονται από τη Λατινική Αμερική, τη Νοτιοανατολική Ασία ή τη Μέση Ανατολή. Είναι πιο πιθανό να μετατρέψουν τη βίζα τους σε κανονική ευκαιρία εργασίας, όπως υποστηρίζει.

Τα πιο δημοφιλή ερωτήματα που λαμβάνει η Nomad Capitalist, σύμφωνα με την ίδια, είναι για το Μεξικό, την Κόστα Ρίκα, την Πορτογαλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, τον Παναμά, την Ταϊλάνδη και την Ινδονησία. Μια άλλη ήπειρος συγκεντρώνει ενδιαφέρον; Η Αφρική.

«Πολλές αφρικανικές χώρες αρχίζουν να υιοθετούν τις βίζες για τους ψηφιακούς νομάδες, κάτι που πιστεύω ότι θα είναι μια μεγάλη κίνηση για τις οικονομίες αυτών των χωρών», λέει η Βοΐνοβιτς. Η Ναμίμπια είναι η χώρα που εφάρμοσε πρόσφατα την εξάμηνη βίζα για εξ αποστάσεως εργασίας. Σε παρόμοιες κινήσεις έχουν προβεί το Πράσινο Ακρωτήριο, ο Μαυρίκιος και οι Σεϋχέλλες.