Αξιολόγηση του επιπέδου κινδύνου στην ελληνική οικονομία

Πηγές:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ, Πληθωρισμός, Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας, Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Oxford Economics – Global Economic Model.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: HIS Markit.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Διεύθυνση Οικονομικών και Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σημειώσεις:

Ρυθμός μεγέθυνσης ΑΕΠ: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ σε σταθερές τιμές.

Πληθωρισμός: Πρόκειται για τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του γενικού επιπέδου τιμών.

Εναρμονισμένος Δείκτης Τιμών Καταναλωτή Ενέργειας: Πρόκειται για τον εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ή αλλιώς τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής του επιπέδου τιμών προϊόντων ενέργειας.

Τιμές ενέργειας: Πετρέλαιο, Αέριο: Πρόκειται για δείκτες που παρουσιάζουν την τιμή του πετρελαίου και του αερίου με έτος βάσης το 2015, το οποίο λαμβάνει την τιμή 100.

Δείκτης PMI στη μεταποίηση: Πρόκειται για το Δείκτη Υπευθύνων Προμηθειών στον κλάδο της μεταποίησης που καταγράφει τόσο τα επίπεδα παραγωγής, όσο και τις προσδοκίες για την εξέλιξή της στο άμεσο μέλλον (περίπου 6 μήνες προβλεπτική ικανότητα). Τιμές άνω του 50 σημαίνουν ότι η τιμή είναι καλύτερη σε σχέση με του προηγούμενου μήνα και σηματοδοτεί καλές προοπτικές για τους επόμενους 6 περίπου μήνες.

Δείκτης οικονομικού κλίματος: Ο δείκτης οικονομικού κλίματος (ESI) είναι ένας σύνθετος δείκτης που στόχο έχει να παρακολουθεί τη μεταβολή του ΑΕΠ είναι ένας σταθμισμένος μέσος όρος απαντήσεων σε επιλεγμένες ερωτήσεις που απευθύνονται σε επιχειρήσεις και σε καταναλωτές και σκοπό έχουν να προσδιορίσουν το οικονομικό κλίμα.

2. Εκτιμήσεις για την Ελληνική Οικονομία

Αξιολόγηση του Επιπέδου Κινδύνου στην Ελληνική Οικονομία

Στο παρόν κείμενο αξιολογείται το επίπεδο του κινδύνου στην ελληνική οικονομία σε σχέση με τις οικονομίες της Πορτογαλίας και της Γερμανίας. Η οικονομία της Πορτογαλίας επιλέχθηκε να παρουσιαστεί διότι είναι παρόμοια σε όρους μεγέθους με την ελληνική οικονομία. Ο τομέας του τουρισμού και οι θαλάσσιες συνδέσεις της διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην οικονομία της. Επίσης, ο πληθυσμός της Πορτογαλίας είναι επίσης γύρω στα 10 εκατομμύρια, παρόμοιος με της Ελλάδας. Ταυτόχρονα επιλέχθηκε να παρουσιαστεί η οικονομία της Γερμανίας, η μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο και μάλιστα η χώρα με τον μεγαλύτερο πληθυσμό στην ΕΕ. Η σύγκριση των τριών χωρών μπορεί να προσφέρει μια ενδιαφέρουσα προοπτική σχετικά με το πώς οι χώρες με διαφορετικό μέγεθος οικονομίας και πληθυσμού αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο.

Για το σκοπό αυτό, αρχικά παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του κινδύνου για τις τρεις οικονομίες, όπως τον υπολογίζει η PRS Group. Με βάση την PRS Group και πιο συγκεκριμένα με το International Country Risk Guide (ICRG) ο κίνδυνος στις οικονομίες μπορεί να είναι πολιτικός, χρηματοοικονομικός και οικονομικός, ενώ πραγματοποιεί μια ακόμα εκτίμηση για ένα σύνθετο μέτρο που το ονομάζει συνολικό κίνδυνο (βλέπε την ανάρτηση “Πολιτικός, χρηματοικονομικός και οικονομικός κίνδυνος στην Ελλάδα” για την περιγραφή των διαφόρων ειδών κινδύνου όπως τους υπολογίζει η PRS Group).

Στα Διαγράμματα 1 έως 4 παρουσιάζεται η μηνιαία εξέλιξη στα τέσσερα είδη κινδύνου που μετράει η PRS Group, από τον Αύγουστο του 2021 έως και τον Αύγουστο του 2023, για τις τρεις οικονομίες.

Είναι σαφές ότι σε όλα τα είδη κινδύνου η ελληνική οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου σε σχέση με τις άλλες οικονομίες και η Γερμανία το χαμηλότερο επίπεδο κινδύνου.

Στον συνολικό κίνδυνο η ελληνική οικονομία παρουσιάζει τιμή 70 τον Αύγουστο του 2023, ενώ η Πορτογαλία 76,8 και η Γερμανία 78,8. Η εκτίμηση της PRS Group είναι ότι το επίπεδο κινηθεί σε ένα χρόνο από σήμερα στο 71 και σε πέντε έτη από σήμερα στο 74,8 στο καλό σενάριο, και στο κακό σενάριο ότι θα κινηθεί στο 64 σε ένα χρόνο από σήμερα και στο 61,8 σε πέντε έτη από σήμερα.

Στον πολιτικό κίνδυνο η ελληνική οικονομία παρουσιάζει τιμή 76,5 τον Αύγουστο του 2023, ενώ η Πορτογαλία 79,5 και η Γερμανία 80,5. Η εκτίμηση της PRS Group είναι ότι το επίπεδο κινηθεί σε ένα χρόνο από σήμερα στο 77,5 και σε πέντε έτη από σήμερα στο 80 στο καλό σενάριο, και στο κακό σενάριο ότι θα κινηθεί στο 69 σε ένα χρόνο από σήμερα και στο 67 σε πέντε έτη από σήμερα.

Στον χρηματοοικονομικό κίνδυνο η ελληνική οικονομία παρουσιάζει τιμή 27,5 τον Αύγουστο του 2023, ενώ η Πορτογαλία 34,5 και η Γερμανία 39. Η εκτίμηση της PRS Group είναι ότι το επίπεδο κινηθεί σε ένα χρόνο από σήμερα στο 27,5 και σε πέντε έτη από σήμερα στο 31 στο καλό σενάριο, και στο κακό σενάριο ότι θα κινηθεί στο 23,5 σε ένα χρόνο από σήμερα και σε πέντε έτη από σήμερα.

Τέλος, στον οικονομικό κίνδυνο η ελληνική οικονομία παρουσιάζει τιμή 36 τον Αύγουστο του 2023, ενώ η Πορτογαλία 39,5 και η Γερμανία 38. Η εκτίμηση της PRS Group είναι ότι το επίπεδο κινηθεί σε ένα χρόνο από σήμερα στο 37 και σε πέντε έτη από σήμερα στο 38,5 στο καλό σενάριο, και στο κακό σενάριο ότι θα κινηθεί στο 35,5 σε ένα χρόνο από σήμερα και στο 33 σε πέντε έτη από σήμερα.

Σε αντίστοιχη λογική η Oxford Economics υπολογίζει τον κυβερνητικό κίνδυνο (sovereign risk), το συνολικό οικονομικό κίνδυνο και τον κίνδυνο πολιτικής σταθερότητας. Τα Διαγράμματα 5 έως 7 παρουσιάζουν την εξέλιξη των τριών ειδών κινδύνου για τις τρεις οικονομίες, σε ετήσια βάση από το 2008 έως το 2023.

Και στα τρία αυτά είδη κινδύνου η ελληνική οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου διαχρονικά. Εξαίρεση αποτελεί μόνο η περίοδος από το 2008 έως το 2013 όταν ο κίνδυνος πολιτικής σταθερότητας για την οικονομία της Γερμανία ήταν ο υψηλότερος μεταξύ των τριών οικονομιών.

Συνολικά, βάσει των στοιχείων της PRS Group, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου σε σχέση με τις οικονομίες της Πορτογαλίας και της Γερμανίας στους διάφορους τύπους κινδύνου (πολιτικό, χρηματοοικονομικό, οικονομικό και συνολικό). Η Γερμανία, ως η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διατηρεί το χαμηλότερο επίπεδο κινδύνου ανάμεσα στις τρεις χώρες. Η εκτίμηση της PRS Group για το μέλλον του επιπέδου κινδύνου στην Ελλάδα δείχνει πως υπάρχει περιθώριο βελτίωσης στο καλό σενάριο, αλλά και περιθώριο υποχώρησης στο κακό σενάριο.

Στην αξιολόγηση της Oxford Economics, η ελληνική οικονομία παρουσιάζει επίσης το υψηλότερο επίπεδο κινδύνου διαχρονικά σε σχέση με τις άλλες δύο χώρες, με εξαίρεση την περίοδο 2008-2013, όταν η Γερμανία είχε τον υψηλότερο κίνδυνο πολιτικής σταθερότητας.

Η σύγκριση των τριών χωρών αποκαλύπτει τη σημασία του μεγέθους της οικονομίας, της δημογραφικής δομής αλλά και των οικονομικών προκλήσεων στην αντιμετώπιση του κινδύνου. Η αξιολόγηση του επιπέδου κινδύνου στην ελληνική οικονομία υπογραμμίζει την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και λήψη μέτρων για τη μείωση του κινδύνου, ειδικά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Επιστημονικός Υπεύθυνος Π.Ε. Πετράκης (Καθηγητής) – Συνεργάτες Δρ. Π.Χ. Κωστής και Δρ. Κ.Η. Καυκά με ομάδα ερευνητών