Τράπεζες: Επιπτώσεις στην κερδοφορία δια χειρός ΕΚΤ

Επιπτώσεις στην καθαρή κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών θα έχει στα επόμενα τρίμηνα μία ενδεχόμενη αύξηση του ποσοστού των ελάχιστων υποχρεωτικών καταθέσεων (minimum reserves), που πρέπει να τηρούν στην Τράπεζα της Ελλάδος, κατ΄ απαίτηση της ευρωπαϊκής νομισματικής αρχής.

Πρόκειται για ρευστότητα που ναι μεν είναι δεσμευμένη, αλλά απέφερε μέχρι πρότινος έσοδα από τόκους, μετά την επιστροφή του επιτοκίου διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων της Ευρωτράπεζας σε θετικό έδαφος από το Σεπτέμβριο του 2022.

Το όφελος αυτό ωστόσο εξανεμίστηκε μετά τη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ τον Ιούλιο, καθώς η απόδοση για αυτές τις καταθέσεις ορίστηκε στο 0%.

Αμετάβλητο το ποσοστό αντικυκλικού κεφαλαιακού αποθέματος ασφαλείας

Τι ισχύει σήμερα

Με βάση τα ισχύοντα, οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να έχουν παρκαρισμένο σε άτοκους λογαριασμούς τους στην Τράπεζα της Ελλάδος το 1% συγκεκριμένων στοιχείων του παθητικού τους, κυρίως καταθέσεις πελατείας.

Εδώ και λίγους μήνες όμως έχει ξεκινήσει μία συζήτηση εντός της ΕΚΤ για αύξηση του ποσοστού αυτού σε υψηλότερα επίπεδα.

Σε πρώτη φάση διατυπώθηκε η πρόθεση για διπλασιασμό του στα επίπεδα του 2%, ενώ πρόσφατα δημοσιεύθηκαν στο διεθνή τύπο πληροφορίες που δεν επιβεβαιώθηκαν, ότι μπορεί να διαμορφωθεί υψηλότερα, στη ζώνη του 3% – 4%.

Τις προηγούμενες ημέρες δε, το μέλος του ΔΣ της ΕΚΤ και διοικητής της Τράπεζας της Αυστρίας, Robert Holzmann, σε συνέντευξή του ανέφερε ότι θα αναζητήσει στο σώμα συμμαχίες για την αύξησή του στο 5% – 10%.

Μία τέτοια εξέλιξη, σύμφωνα με αναλυτές, δεν θεωρείται πιθανή. Ωστόσο οι ίδιοι κύκλοι δεν αποκλείουν το σενάριο τα minimum reserves να αναπροσαρμοστούν στο 2% ως το τέλος του έτους.

Οι πρώτες εκτιμήσεις

Αυτό αναμένεται να οδηγήσει αναπόφευκτα σε απώλειες επιτοκιακών εσόδων για τις ελληνικές τράπεζες.

Σε πρόσφατο σημείωμά της η Morgan Stanley παρουσίασε μία εκτίμηση για τις επιπτώσεις στην καθαρή τους κερδοφορία.

Σύμφωνα με αυτή, η επίδραση στα καθαρά τους αποτελέσματα θα είναι η εξής:

– Το 2024 4% – 6% και το 2025 3% – 4%, αν το ποσοστό ανέβει στο 4%

– Το 2024 1% – 2% και το 2025 1% – 1,5% αν το ποσοστό ανέβει στο 2%, που είναι και το πιο πιθανό

Τραπεζικές πηγές σημειώνουν πως στο δεύτερο σενάριο το αρνητικό αποτύπωμα στην κερδοφορία θα είναι περιορισμένο και δεν θα αλλάξει τη μεγάλη εικόνα.

Τονίζουν ωστόσο ότι εάν το ποσοστό ελάχιστων αποθεματικών αναπροσαρμοστεί υπέρμετρα, αυτό θα δημιουργήσει κάποια εμπόδια στην επίτευξη των στόχων για την απόδοση ιδίων κεφαλαίων των επόμενων χρήσεων.

Υπογραμμίζουν δε πως οι διεργασίες αυτές έρχονται σε μία περίοδο που ο κύκλος ανόδου των επιτοκίων στη ζώνη του ευρώ φτάνει στο τέλος της, περιορίζοντας τα περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης των εσόδων από τα δάνεια.

Η πιστωτική επέκταση

Επιπλέον, συνεχίζονται οι χαμηλές πτήσεις στην πιστωτική επέκταση, η οποία αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για την οργανική κερδοφορία των επόμενων ετών.

Αυτό οφείλεται τόσο στη μείωση των νέων εργασιών στις χορηγήσεις, όσο και στις συνεχιζόμενες πρόωρες αποπληρωμές από δανειολήπτες με επαρκή ρευστότητα, για τη μείωση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους τους, στο τρέχον περιβάλλον σύσφιξης της νομισματικής πολιτικής.

Τα τελευταία στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος αποτυπώνουν το πρόβλημα που υπάρχει αυτήν τη στιγμή στην αγορά.

Σύμφωνα με αυτά, τον Αύγουστο o ετήσιος ρυθμός μεταβολής της συνολικής χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα μειώθηκε σε 0,9% από 1,2% τον προηγούμενο μήνα.

Την ίδια περίοδο περιορίστηκε η ρευστότητα που κυκλοφορεί στην αγορά κατά 401 εκατ. ευρώ, σε συνέχεια της αρνητικής καθαρής ροής χρηματοδοτήσεων κατά 1,35 δισ. ευρώ τον Ιούνιο.

Δηλαδή μέσα σε ένα δίμηνο οι αποπληρωμές δανείων ήταν περισσότερες κατά 1,7 δισ. ευρώ από τις εκταμιεύσεις.

Το πρόβλημα εντοπίζεται μάλιστα σε όλες τις κατηγορίες πίστης, ακόμη και στην επιχειρηματική, που αποτελεί την αιχμή του δόρατος για τα τραπεζικά κέρδη από το 2022 μέχρι σήμερα.

Συγκεκριμένα, τον Αύγουστο ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (ΜΧΕ) μειώθηκε σε 2,4% από 3,1% τον προηγούμενο μήνα.

Η μηνιαία καθαρή ροή της χρηματοδότησής τους ήταν αρνητική κατά 293 εκατ. ευρώ, σε συνέχεια της πτώσης των υπολοίπων κατά 1,15 δισ. ευρώ τον Ιούλιο.