«Διαιρεμένη» βλέπουν τη Γερμανία οι 6 στους 10

«Είμαστε ο λαός» («Wir sind das Volk») ήταν το ιστορικό σύνθημα, με το οποίο κατέβαιναν στους δρόμους οι Ανατολικογερμανοί στις μαζικές «διαδηλώσεις της Δευτέρας» την περίοδο 1989/90, δρομολογώντας την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος και την πτώση του Τείχους. Γρήγορα το σύνθημα έγινε «Είμαστε ένας λαός». Η Επανένωση της Γερμανίας το 1990, που έκτοτε εορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Οκτωβρίου, συνοδευόταν από τεράστιες προσδοκίες και άφθονες υποσχέσεις της πολιτικής ηγεσίας για «ανθηρά τοπία» στη Σαξονία, το Βρανδεμβούργο, τη Θουριγγία και τα άλλα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας.

Αλλά η ενσωμάτωση δύο τόσο διαφορετικών πολιτικών και οικονομικών συστημάτων αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια μετά την Επανένωση. Τα παλαιά συνθήματα δεν ξεχάστηκαν, αλλά αμφισβητήθηκαν και ενίοτε έδωσαν αφορμή για κριτική και πικρό χιούμορ.Ένα από τα ανεκδοτάκια της εποχής: «Είμαστε ένας λαός» είπε ο Ανατολικογερμανός στον Δυτικογερμανό και εκείνος του απάντησε «Κι εμείς το ίδιο».

Πού πάνε οι Γερμανοί όταν μεταναστεύουν;

Διαφορές σε μισθούς και συντάξεις

Εν έτει 2023 πολλά προβλήματα έχουν επιλυθεί, πολλές δυσκολίες έχουν ξεπεραστεί. Παρά ταύτα η υποκειμενική αίσθηση της διαίρεσης και της διαφορετικότητας φαίνεται ότι παραμένει. Σε έρευνα του Ινστιτούτου Forsa για τον όμιλο RTL που δημοσίευσε το περιοδικό Stern ακριβώς μία εβδομάδα πριν την επέτειο της Επανένωσης το 60% των ερωτηθέντων υποστηρίζει ότι αυτά που χωρίζουν Δυτικογερμανούς και Ανατολικογερμανούς είναι περισσότερα από αυτά που τους ενώνουν. Μόλις το 37% εκφράζει την αντίθετη άποψη, ενώ το 3% δεν παίρνει θέση.

Παρατηρώντας ορισμένα ποιοτικά στοιχεία της έρευνας, διαπιστώνουμε ότι μεταξύ αυτών που εξακολουθούν να βλέπουν μία «διαιρεμένη» χώρα, ιδιαίτερα υψηλά είναι τα ποσοστά των ίδιων των Ανατολικογερμανών (75%), καθώς και των συνταξιούχων (69%). Και αυτό παρότι η σημερινή κυβέρνηση υπό τον σοσιαλδημοκράτη καγκελάριο Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε τον Ιούλιο ότι εξισώνονται, για πρώτη φορά, οι συντάξεις στα ανατολικά και στα δυτικά κρατίδια της Γερμανίας.

Όμως το μισθολογικό χάσμα διατηρείται. Σύμφωνα με στοιχεία της Γερμανικής Στατιστικής Υπηρεσίας το 2022 η διαφορά στους μισθούς όχι μόνο δεν μειώθηκε, αλλά και αυξήθηκε, φτάνοντας τις 13.015 ευρώ (μεικτά) ετησίως. Αυτό σημαίνει ότι για την ίδια δουλειά ένας Δυτικογερμανός αμείβεται με 13.015 ευρώ περισσότερα από τον αντίστοιχο Ανατολικογερμανό. Το 2022 η διαφορά ήταν 12.173 ευρώ, ενώ το 2021 έφτανε τα 11.967 ευρώ.

«Υποεκπροσώπηση» στις ακαδημαϊκές ελίτ

Υπάρχουν όμως και άλλα παράπονα: σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα τριών ανατολικογερμανικών πανεπιστημίων (Λειψία, Ιένα, Τσίταου) οι Ανατολικογερμανοί εξακολουθούν να υποεκπροσωπούνται στις «ελίτ» του κρατικού μηχανισμού. Το ποσοστό τους σε επιτελικές θέσεις ευθύνης δεν ξεπερνά το 12,2%, παρότι το ποσοστό των Ανατολικογερμανών στον συνολικό πληθυσμό φτάνει το 20%. Κάτι περισσότερο από αντιπροσωπευτική είναι βέβαια η εκπροσώπηση των Ανατολικογερμανών στην πολιτική (20,9%). Όχι όμως στα συνδικάτα (3,2%), στο δικαστικό σώμα (2,1%) ή ακόμη και στα μέσα ενημέρωσης (8,1%).

Deutsche Welle

Γιάννης Παπαδημητρίου

(dpa, epd, Stern)