#PlantHealth4Life: Το πρόγραμμα του ΥΠΑΑΤ, της ΕΕ και της EFSA για την προστασία των φυτών

Τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του πιάτου μας, ιδιαίτερα όταν υιοθετείται το πρότυπο της Μεσογειακής διατροφής, ωστόσο, βρίσκονται υπό συνεχή και αυξανόμενη απειλή από επιβλαβείς οργανισμούς, όπως έντομα, μύκητες, βακτήρια κ.α.

Προς αυτή την κατεύθυνση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), «τρέχουν» την εκστρατεία #PlantHealth4Life.

Στόχος της εν λόγω εκστρατείας είναι «η ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με τη σημασία της υγείας των φυτών στην επισιτιστική ασφάλεια, στη λειτουργία των οικοσυστημάτων, στη διασφάλιση της βιοποικιλότητας, καθώς και της μελλοντικής υγείας των πληθυσμών, αλλά και του πλανήτη, της καθημερινότητας αλλά και του μέλλοντος», δήλωσαν στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων στελέχη της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής-Τμήμα Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥΠΑΑΤ.

Σύμφωνα με έρευνες κάθε χρόνο έως και το 40% της παγκόσμιας παραγωγής τροφίμων χάνεται λόγω των επιβλαβών οργανισμών που προσβάλλουν τα φυτά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η προσβασιμότητα και η διαθεσιμότητα των τροφίμων αυτών να απειλείται, ενώ παρατηρούνται ετήσιες απώλειες γεωργικών προϊόντων αξίας πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ, οι οποίες επιδρούν αρνητικά στη γεωργία – την κύρια πηγή εισοδήματος για τις φτωχές αγροτικές κοινότητες.

Για να προστατεύσει την βιοποικιλότητά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει «Στρατηγική για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030» η οποία εγκρίθηκε παράλληλα με τη στρατηγική της ΕΕ «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» (Farm to fork).

Οι δύο αυτές στρατηγικές έχουν σχεδιασθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να αλληλο-ενισχύονται, συνενώνοντας τη φύση, τους αγρότες, τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές.

«Ο ρόλος της φυτοϋγείας είναι κομβικός και στις δύο στρατηγικές για την προστασία της υγείας των φυσικών οικοσυστημάτων, αλλά και την προώθηση και ανάπτυξη αειφόρων συστημάτων τροφίμων», είπαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τα ίδια στελέχη.

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τα φυτά

Η κλιματική αλλαγή έχει κάνει ήδη την εμφάνισή της σε πολλά μέρη της χώρας, με τελευταίο παράδειγμα τις καταστροφικές πλημμύρες που έπληξαν τη Περιφέρεια της Θεσσαλίας αλλά και τις καταστροφικές πυρκαγιές σε Ρόδο και Έβρο.

Γενικώς η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με τις ανθρώπινες δραστηριότητες επηρεάζουν τα οικοσυστήματα, μειώνουν τη βιοποικιλότητα και δημιουργούν συνθήκες όπου οι επιβλαβείς για τα φυτά οργανισμοί δυνητικά μπορούν να ευδοκιμήσουν.

Παράλληλα, σύμφωνα με τα στελέχη του ΥΠΑΑΤ «τα διεθνή ταξίδια και το εμπόριο έχουν τριπλασιαστεί σε όγκο την τελευταία δεκαετία και μπορούν ταχέως να ενισχύσουν την εξάπλωση επιβλαβών οργανισμών για τα φυτά σε όλο τον κόσμο επιδρώντας αρνητικά στα γηγενή φυτά και στο περιβάλλον».

«Για να αποτραπεί αυτή η εκούσια ή ακούσια εξάπλωση και η εισαγωγή επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών σε νέες περιοχές, τόσο κυβερνήσεις όσο κα οι πολίτες και οι αγρότες μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της σπατάλης τροφίμων, τη διασφάλιση της βιοποικιλότητας, την αποφυγή επιβάρυνσης του περιβάλλοντος με φυτοφάρμακα, καθώς και τη βιωσιμότητα των φυσικών πόρων», συμπλήρωσαν.

Ανεπαρκώς προετοιμασμένη η Ευρωπαϊκή Ένωση

Παρά το υφιστάμενο ενδελεχές νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία της υγείας των φυτών, τόσο η παγκόσμια όσο και η Ευρωπαϊκή κοινότητα, δυστυχώς, διαπιστώνει τα τελευταία χρόνια ολοένα και πιο συχνά, ότι δεν είναι επαρκώς προετοιμασμένη απέναντι στον αυξημένο κίνδυνο εισαγωγής και εξάπλωσης νέων επιβλαβών οργανισμών καραντίνας.

«Επίσης, η κλιματική αλλαγή που ευνοεί την εγκατάσταση νεοφανών επιβλαβών οργανισμών σε νέες περιοχές, η παγκοσμιοποίηση και το ηλεκτρονικό εμπόριο κάνουν εξαιρετικά δυσχερή την λήψη προληπτικών μέτρων και αποτελεσματικού ελέγχου. Κοινή διαπίστωση είναι ότι η γνώση και ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου για την ανάγκη λήψης μέτρων και προστασίας των φυτών, αποτελεί το κλειδί για την λύση του προβλήματος» υπογραμμίζουν τα στελέχη της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικής Παραγωγής-Τμήμα Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας του ΥΠΑΑΤ.

Οι ενέργειες που κάνουν η ελληνική Πολιτεία και το ΥΠΑΑΤ

Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, φυτοϋγειονομικός έλεγχος διενεργείται στα εισαγόμενα και παραγόμενα στα εγχώρια χώρα μας φυτά, με στόχο τη μείωση του κινδύνου εισαγωγής και διάδοσης επιβλαβών οργανισμών στη χώρα και στην ΕΕ.

«Η πρόληψη είναι η καλύτερη άμυνα για τη διαχείριση επιβλαβών οργανισμών καραντίνας» δήλωσαν στο ΑΠΕ-ΜΠΕ στελέχη του ΥΠΑΑΤ υπογραμμίζοντας ότι

«το υπουργείο διαθέτει πρόγραμμα επιτήρησης του φυτικού κεφαλαίου της χώρας, το οποίο συμβάλλει στην έγκαιρη ανίχνευση επιβλαβών οργανισμών καραντίνας και την ταχεία απόκριση (άμεση λήψη επισήμων μέτρων). Έτσι αυξάνεται η πιθανότητα για την εξάλειψη του επιβλαβούς οργανισμού όταν αυτός είναι ακόμα σε χαμηλά επίπεδα.

Οι γενικοί στόχοι του ΥΠΑΑΤ σχετικά με την Υγεία των Φυτών είναι:

• Βελτίωση του φυτοϋγειονομικού συστήματος σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τις υποχρεώσεις της χώρας.
• Εναρμόνιση των εθνικών φυτοϋγειονομικών νομοθετικών, κανονιστικών και θεσμικών πλαισίων.
• Διευκόλυνση της ανάπτυξης συστημάτων που μετριάζουν την εισαγωγή και εξάπλωση νεοφανών επιβλαβών οργανισμών καραντίνας.
• Προώθηση της χρήσης βιώσιμων ολοκληρωμένων στρατηγικών διαχείρισης επιβλαβών οργανισμών προκειμένου να μειωθεί η εξάρτηση των αγροτών από την υπερβολική χρήση φυτοφαρμάκων.
• Προστασία του φυσικού περιβάλλοντος από τις βλαβερές επιπτώσεις των επιβλαβών για τα φυτά οργανισμών, και
• Αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού και του ρόλου των ενδιαφερομένων στην προστασία της υγείας των φυτών.