Εργασία: Επαγγελματική κινητικότητα για την αύξηση της αγοραστικής δύναμης

Τα χρόνια της παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης όλες οι κυβερνήσεις βοήθησαν λίγο ως πολύ με διάφορα μέτρα τους πολίτες και τα πιο ευάλωτα από οικονομικής απόψεως νοικοκυριά προκειμένου να τα βγάλουν πέρα. Χορήγησαν επιδόματα, μοίρασαν εκπτωτικά κουπόνια και διάφορα «pass» για την αγορά καυσίμων και άλλων αγαθών πρώτης ανάγκης, έβαλαν πλαφόν σε τιμές βασικών προϊόντων, θέσπισαν «καλάθια του νοικοκυριού». Υπάρχει όμως και ένας πιο απλός δρόμος για να επιτευχθεί ο στόχος, υποστηρίζει σε έρευνά του το γαλλικό Ινστιτούτο ερευνών Rexecode: η τόνωση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και κατ’ επέκταση των επιχειρήσεων και της οικονομίας.

Σε κάποιες οικονομίες η αποδοτικότητα των εργαζομένων στα διάφορα αντικείμενα ενασχόλησής τους ενισχύεται τα τελευταία χρόνια. Σε κάποιες άλλες υποχωρεί. Οι οικονομολόγοι της Rexecode έβαλαν στο μικροσκόπιο την αγορά εργασίας της Γαλλίας και διαπίστωσαν ότι η παραγωγικότητα έχει μειωθεί περίπου κατά 5% από το 2019 ως σήμερα. Κατά τους ειδικούς του ερευνητικού Ινστιτούτου η εντυπωσιακή αυτή πτώση της παραγωγικότητας οφείλεται σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό στην κάμψη της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων.

Η δυστυχία στη δουλειά «κοστίζει» στον πλανήτη 8,8 τρισ. δολ.

Οι ειδικοί μελέτησαν την ευρέως διαδεδομένη θέση πολιτικών κομμάτων και συνδικαλιστικών παρατάξεων ότι η κάμψη της αγοραστικής δύναμης (ανεξάρτητα από την εκτίναξη του πληθωρισμού το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα) οφείλεται στην στρέβλωση της προστιθέμενης αξίας υπέρ του κεφαλαίου. Στο ότι δηλαδή οι επιχειρήσεις προσπαθούν να αυξήσουν τα περιθώρια κέρδους τους εις βάρος των μισθών των εργαζομένων που απασχολούν.

Κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές, κατά τους μελετητές της Rexecode. Διότι «από το 2019 έως το 2023 το μερίδιο των μισθών στην προστιθέμενη αξία συνέβαλε θετικά στη συνολική εξέλιξή της μόλις κατά 0,3%».

Αναζητώντας την παραγωγικότητα

«Η καταγραφείσα την τελευταία πενταετία επιβράδυνση της παραγωγικότητας στη Γαλλία είναι ως επί το πλείστον το αποτέλεσμα του δυναμισμού της αγοράς εργασίας στη χώρα, το αποτέλεσμα δηλαδή μιας θετικής εξέλιξης. Από τις πέντε ποσοστιαίες μονάδες πτώσης της παραγωγικότητας που κατεγράφη, περίπου οι δύο αποδίδονται στην αύξηση του αριθμού των μαθητευομένων μετά τις τελευταίες μεταρρυθμίσεις των κυβερνήσεων του Εμανουέλ Μακρόν», εξηγεί ο Ολιβιέ Ρεντούλ, διευθυντής ερευνών της Rexecode. Οι μαθητευόμενοι βέβαια δεν μπορούν αντικειμενικά να είναι πολύ παραγωγικοί.

Από την άλλη πλευρά, «δύο ακόμα ποσοστιαίες μονάδες αποδίδονται στο γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια οι περισσότερες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν σε λιγότερο παραγωγικούς τομείς της οικονομίας, όπως για παράδειγμα στους τομείς του λιανικού εμπορίου, της εστίασης ή του ξενοδοχειακού τομέα, όπου απορροφήθηκαν εργαζόμενοι με προφίλ χαμηλής εξειδίκευσης και εμπειρίας», προσθέτει ο γάλλος οικονομολόγος. Αυτή είναι μια αρνητική εξέλιξη.

Τα οφέλη της μαθητείας

Η κατάσταση αυτή, όμως, τείνει να αλλάξει τα επόμενα χρόνια. Το 2019 στη Γαλλία εγκαινιάστηκε ένα ευρύ, επιδοτούμενο από την κυβέρνηση πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης εργαζομένων μέσω του θεσμού της μαθητείας. Από το 2022 οι ομάδες των μαθητευόμενων των πρώτων χρόνων της περιόδου του προγράμματος άρχισαν να ενσωματώνονται ουσιαστικά στο εργατικό δυναμικό και να αποδίδουν. Κάτι που τα επόμενα χρόνια θα βελτιώσει αισθητά την παραγωγικότητα των γαλλικών επιχειρήσεων.

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της προσέλκυσης εργαζομένων σε τομείς χαμηλής παραγωγικότητας, οι ειδικοί της Rexecode το προσεγγίζουν με διττό τρόπο. «Κατ’ αρχάς πρέπει να αφήσουμε το νόμο της αγοράς να λειτουργήσει, ώστε οι εργαζόμενοι να ενθαρρύνονται να μετακινούνται προς τις πιο αποδοτικές, τις πιο καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας», υποστηρίζει ο Ολιβιέ Ρεντούλ.

Στο πλαίσιο αυτό, κατά το γάλλο ειδικό, δεν πρέπει να επιδιώκεται η ομογενοποίηση των μισθών μεταξύ των διαφόρων επαγγελματικών κλάδων και των επιχειρήσεων. Διότι «η τεχνητή συμπίεση των μισθολογικών κλιμακίων επιβραδύνει και ουσιαστικά αποτρέπει τη μετακίνηση των εργαζομένων από τον ένα επαγγελματικό κλάδο στον άλλο, αφού οι εργαζόμενοι δεν έχουν κίνητρο να αναζητήσουν μια καλύτερα αμειβόμενη θέση εργασίας».

Follow the money

Η διαδικασία αυτή όμως, η διαρκής αναζήτηση δηλαδή εκ μέρους των εργαζομένων απασχόλησης με καλύτερους οικονομικούς όρους και καλύτερο εργασιακό περιβάλλον, «αποτελεί την κινητήρια δύναμη για την αύξηση της παραγωγικότητας με την πάροδο του χρόνου».

Συμπερασματικά, εκείνο που οφείλει να κάνει μια κυβέρνηση που θέλει να τονώσει την παραγωγικότητα της εθνικής οικονομίας είναι να ενθαρρύνει με μέτρα και δράσεις τους εργαζομένους προκειμένου να μετακινούνται προς τα πιο παραγωγικά και ανταποδοτικά επαγγέλματα.

«Οι κυβερνήσεις πρέπει να εξετάσουν πιο σοβαρά το θέμα της κινητικότητας του εργατικού δυναμικού και να ενθαρρύνουν ιδιαίτερα τη γεωγραφική κινητικότητα των εργαζομένων με μέτρα που θα διευκολύνουν τη μεταφορά, την παροχή στέγης και εν γένει την πρόσβαση σε υπηρεσίες απαραίτητες για τη μετεγκατάσταση οικογενειών σε τόπους που προσφέρουν καλύτερες συνθήκες απασχόλησης και υψηλότερους μισθούς», υπογραμμίζεται στην έρευνα της Rexecode.