Συναυλίες: Πόσο κοστίζει η ακύρωσή τους – Ποιοι είναι οι μεγάλοι χαμένοι

Οι ακυρώσεις μεγάλων συναυλιών έχει καταστεί κάτι ως σύνηθες το τελευταίο διάστημα, καθώς καλλιτέχνες όπως οι Madonna, Bruce Springsteen, Aerosmith, Lil Baby ανακοίνωσαν ότι ακυρώνουν ζωντανές εμφανίσεις τους.

Η Taylor Swift αναμένεται να καταρρίψει κάθε προηγούμενο σε έσοδα το 2023

Οι ακυρώσεις αυτές και οι αναβολές έρχονται σε μια περίοδο στην οποία στη βιομηχανία της ζωντανής μουσικής υπάρχει έντονη κινητικότητα καθώς οι μεγάλοι καλλιτέχνες και τα συγκροτήματα προσπαθούν να κλείσουν τις μεγάλες αρένες και τα στάδια για να πραγματοποιήσουν εμφανίσεις. Από τη μεριά τους οι συναυλιακοί χώροι προσπαθούν να αναπληρώσουν τον χαμένο χρόνο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πουλώντας φαγητά, ποτά κ.ά.

Όταν ένα τεράστιο αστέρι ακυρώνει μια συναυλία -ή μια ολόκληρη περιοδεία– κοστίζει σε όλους, από τους καλλιτέχνες που πληρώνουν το προσωπικό που απασχολείται για την περιοδεία, μέχρι τους χώρους που μπορεί να έχουν μια κενή βραδιά και τα κοντινά μπαρ, εστιατόρια και ξενοδοχεία που εξυπηρετούν τους θεατές. Όμως πόσο ακριβώς τους κοστίζει;

Τα στελέχη της μουσικής βιομηχανίας λένε ότι είναι δύσκολο να γενικεύσει κανείς τις οικονομικές επιπτώσεις από τις ακυρώσεις, επειδή οι καλλιτέχνες, οι διοργανωτές συναυλιών και οι χώροι που φιλοξενούν τις συναυλίες διαφέρουν σημαντικά τόσο στις λεπτομέρειες των συμφωνιών τους όσο και στο αν ασφαλίζονται ή όχι.

Τι συμβαίνει λοιπόν όταν οι καλλιτέχνες ακυρώνουν συναυλίες; Η αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal επιχειρεί με άρθρο της να μας διαφωτίσει.

Πρώτον, ο εκ νέου προγραμματισμός είναι πονοκέφαλος

Οι περισσότερες συναυλίες που ακυρώνονται μετατίθενται για μια μεταγενέστερη ημερομηνία. Η εξεύρεση νέων ημερομηνιών για τη διοργάνωση μιας μεγάλης συναυλίας μπορεί να είναι δύσκολη και δαπανηρή. Οι μεγάλοι χώροι, όπως οι αρένες και τα στάδια, κλείνουν τους καλλιτέχνες και τα συγκροτήματα πολλούς μήνες πριν ή και περισσότερο και πρέπει να συνδυάζουν τις μουσικές συναυλίες με τους αθλητικούς αγώνες.

Αν και η μετάθεση μιας συναυλίας για μια μελλοντική ημερομηνία μετριάζει τις οικονομικές επιπτώσεις, δεν αντισταθμίζει το γεγονός ότι ένας πολυσύχναστος χώρος που είναι γεμάτος για το μεγαλύτερο μέρος της εβδομάδας θα έχει μια νύχτα που δεν γίνεται τίποτα.

Ίσως ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι ο χρόνος -ο καλλιτέχνης ακυρώνει μια μέρα, μια εβδομάδα ή έξι μήνες νωρίτερα; Αν η συναυλία ακυρωθεί λίγο πριν τη διεξαγωγή της, όταν έχει αρχίσει το στήσιμο της παραγωγής -ή ακόμα χειρότερα όταν στήνεται η σκηνή- οι συνέπειες μπορεί να είναι οδυνηρές. Σε γενικές γραμμές, μια ξαφνική ακύρωση μπορεί να σημαίνει ότι ένας μεγάλος συναυλιακός χώρος χάνει περί των 500.000 δολαρίων σε έσοδα, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Για τις μεγαλύτερες συναυλίες -σε στάδια- μια κενή ημερομηνία μπορεί να σημαίνει ότι ο χώρος χάνει έως και 1 εκατ. δολάρια ή και περισσότερα.

Πρόσθετα έξοδα για αμοιβές και διαφήμιση

Οι μεγάλες συναυλίες ξεκινούν από τους διοργανωτές -πολύ συχνά, τους κολοσσούς της μουσικής βιομηχανίας Live Nation Entertainment και AEG Presents- για τους οποίους οι φετινές ακυρώσεις και αναβολές είναι κάτι συνηθισμένο, όπως λένε στελέχη.

Τον περασμένο Ιούλιο, η Μαντόνα ανέβαλε το πρώτο σκέλος της περιοδείας της, αφού εισήχθη ξαφνικά στο νοσοκομείο με λοίμωξη. Τον ίδιο μήνα, ο ράπερ Lil Baby από την Ατλάντα ακύρωσε επτά ημερομηνίες από το πρόγραμμα της περιοδείας του. Τις τελευταίες εβδομάδες, ο Bruce Springsteen και οι Aerosmith ανέβαλαν τις συναυλίες τους για το 2023 εξαιτίας προβλημάτων υγείας.

«Περιστασιακά προκύπτουν πράγματα και οι συναυλίες πρέπει να επανα-προγραμματιστούν», αναφέρει εκπρόσωπος της Live Nation. «Είναι απλώς μέρος της δουλειάς».

Οι διοργανωτές συναυλιών αναλαμβάνουν το οικονομικό ρίσκο της διοργάνωσης της εκδήλωσης πληρώνοντας καλλιτέχνες, ενοικιάζοντας χώρους και προωθώντας τις εκδηλώσεις. Όταν ένας καλλιτέχνης ακυρώσει, επιβαρύνονται με όλα τα έξοδα για το μάρκετινγκ και την παραγωγή που προκύπτουν πριν από τη συναυλία -το μεγαλύτερο έξοδο συχνά είναι η διαφήμιση. Εάν η ακύρωση γίνει αρκετά νωρίτερα, ο αντίκτυπος μπορεί να είναι ελάχιστος. Και αν η συναυλία μετατεθεί σε άλλη ημερομηνία, τα αρχικά έξοδα μπορούν να θεωρηθούν μέρος των εξόδων.

Παρόλα αυτά, αυτές οι νέες ημερομηνίες σημαίνουν ακόμη περισσότερη προώθηση και έξοδα. Επιπλέον, ο διοργανωτής είναι συχνά υπεύθυνος για την καταβολή ενός σημαντικού μισθώματος (ή τουλάχιστον μιας προκαθορισμένης πληρωμής) στον χώρο διεξαγωγής της αρχικής συναυλίας, παρόλο που αυτή δεν πραγματοποιήθηκε. Μερικές φορές ο άμεσος νέος προγραμματισμός δεν είναι εφικτός. Εάν δεν πραγματοποιηθεί η συναυλία, ο διοργανωτής χάνει τα έσοδα που είχε συμφωνήσει.

Στις ΗΠΑ, δεν συνηθίζεται οι διοργανωτές να ασφαλίζονται έναντι ακύρωσης της εκδήλωσης όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, πιθανώς λόγω κόστους, αναφέρει ο Πολ Μπάσμαν, διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής του κλάδου ψυχαγωγίας στην ασφαλιστική εταιρεία Higginbotham. Εντούτοις, στις περιπτώσεις όπου ο διοργανωτής έχει καταβάλει στον καλλιτέχνη μια μεγάλη προκαταβολή, συχνά απαιτεί από τον καλλιτέχνη να κάνει ασφαλιστικό συμβόλαιο και να συμπεριλάβει τον διοργανωτή σε αυτό, έτσι ώστε να αποζημιωθεί σε περίπτωση ακύρωσης.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα: Το κόστος ευκαιρίας

Οι μουσικοί χώροι είναι μια διαφορετική ιστορία από τους διοργανωτές. Καταλήγουν να χάνουν τα δυνητικά κέρδη από αυτά που θα καταναλώσουν οι θεατές, τη στάθμευση, τις παραχωρήσεις για τις πωλήσεις αναμνηστικών και τις χρεώσεις των εισιτηρίων. Οι μεγάλοι χώροι εκδηλώσεων συνήθως δεν ασφαλίζονται επειδή αυτό που χάνουν δεν είναι χρήματα που έχουν πληρώσει (όπως η πληρωμή ενός διοργανωτή σε έναν καλλιτέχνη), αλλά μετρητά που θα μπορούσαν να έχουν βγάλει.

Όπως και οι διοργανωτές, οι χώροι θα ανακτήσουν τα χαμένα έσοδά τους εάν η συναυλία στην αρένα ή στο στάδιο προγραμματιστεί για λίγο αργότερα. Όμως συχνά είναι πολύ δύσκολο για τους χώρους να αντικαταστήσουν την ακυρωμένη συναυλία με κάποια άλλη και η βραδιά μένει κενή. «Στις περισσότερες περιπτώσεις, σύμφωνα με την εμπειρία μου, όταν ένας καλλιτέχνης ακυρώνει, ο χώρος μένει με ένα κενό στο ημερολόγιό του που δεν μπορεί να καλυφθεί. Είναι πολύ άσχημο», λέει ο Μάικ Λούμπα, πρόεδρος του Forest Hills Stadium, ενός υπαίθριου χώρου χωρητικότητας 13.000 ατόμων στο Κουίνς της Νέας Υόρκης.

Σε ένα κακό σενάριο -για παράδειγμα, ένα στάδιο με χωρητικότητα 50.000 έως 60.000 ή περισσότερο, όπου η ακύρωση έγινε σχετικά αργά- «οι απώλειες μπορεί να φτάσουν μέχρι και ένα εκατομμύριο δολάρια», σύμφωνα με τον Τζάρεντ Άρφα εκτελεστικό αντιπρόεδρο και επικεφαλής μουσικής για όλο τον κόσμο στην Independent Artist Group, η οποία εκπροσωπεί καλλιτέχνες όπως ο Billy Joel και οι Metallica. Οι χώροι ενδεχομένως να υποστούν απώλειες από 300.000 έως 600.000 δολάρια, συμπληρώνει ο ίδιος.

Ο «διάολος» κρύβεται στις λεπτομέρειες

Εάν ο χώρος κρατήσει το ενοίκιο του διοργανωτή, οι απώλειες του είναι κυρίως από τα διαφυγόντα έσοδα από τα ποτά και το πάρκινγκ. Ωστόσο, μερικές φορές οι χώροι έχουν αποδεχτεί οικειοθελώς ένα χαμηλότερο ενοίκιο στην αρχή, με αντάλλαγμα ένα προσοδοφόρο μερίδιο από τα έσοδα των εισιτηρίων της συναυλίας. Αυτό σημαίνει ότι ο συναυλιακός χώρος έχει μερίδιο από την κύρια πηγή εσόδων -τις πωλήσεις εισιτηρίων- και χάνει πολύ περισσότερα όταν η παράσταση δεν πραγματοποιηθεί.
Άλλες μεταβλητές που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις απώλειες είναι από τις παραχωρήσεις για την πώληση προϊόντων, ή αν ο χώρος παίρνει σημαντικό μερίδιο από τις πωλήσεις των αναμνηστικών του καλλιτέχνη.

Η ασφάλιση βοηθάει -εκτός από τις περιπτώσεις που δεν βοηθάει

Σε αντίθεση με τους χώρους διεξαγωγής, πολλοί καλλιτέχνες ασφαλίζονται έναντι ακύρωσης ή μη εμφάνισης. Αυτές οι πολιτικές καλύπτουν συνήθως το 75% έως 85% της «εγγύησης» ή της αμοιβής που πληρώνει ο διοργανωτής στον καλλιτέχνη, όπως επισημαίνει ο Μπάσμαν. Το τυπικό κόστος αυτών των συμβολαίων είναι περίπου 3% του ασφαλισμένου ποσού, ωστόσο το ποσοστό αυτό κυμαίνεται ανάλογα με τον καλλιτέχνη.

Σύμφωνα με τον Μπάσμαν, πολλοί κορυφαίοι καλλιτέχνες με τους οποίους συνεργάζεται επιθυμούν να έχουν εκτεταμένη κάλυψη, έτσι ώστε αν η περιοδεία αποτύχει, να είναι καλυμμένοι για τα αναμενόμενα έσοδά τους, μαζί με τα έξοδα, τις δαπάνες που σχετίζονται με το προσωπικό και τις πληρωμές προς τις εταιρείες παραγωγής που τους υποστηρίζουν. Άλλοι επιλέγουν φθηνότερα συμβόλαια που καλύπτουν μόνο τα έξοδα και όχι το αναμενόμενο εισόδημα.

Όμως τα ασφαλιστήρια συμβόλαια αποκλείουν ορισμένα πράγματα -μια απροσδόκητη χαμηλή πώληση εισιτηρίων, για παράδειγμα, ή την Covid-19, αναφέρουν στελέχη του κλάδου.

Κάτι που σημαίνει ότι οι καλλιτέχνες που ακυρώνουν εξαιτίας της πανδημίας δεν καλύπτονται και πρέπει να ανταπεξέλθουν με τα έξοδα και τα χαμένα έσοδά τους. Η Covid-19, αν και λιγότερο σε σχέση με το 2020 και το 2021, συνεχίζει να καθιστά οικονομικά επικίνδυνες τις περιοδείες για τους μικρότερου και μεσαίου βεληνεκούς καλλιτέχνες που ήδη με δυσκολία αποκομίζουν κέρδη από τις περιοδείες.

«Όταν μια συναυλία ακυρώνεται, φέρνει γενικά διάφορες αποχρώσεις του κακού», τονίζει ο Λούμπα του Forest Hills Stadium.