Ιαπωνία: Ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς δοκιμάζει τα όρια της ενεργειακής διπλωματίας

H ανησυχία για την ενεργειακή ασφάλεια αλλά και τα διπλωματικά συμφέροντα της Ιαπωνίας στη Μέση Ανατολή εξηγούν γιατί το Τόκιο κράτησε την πιο ουδέτερη στάση στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς από τις υπόλοιπες χώρες της G7 , σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές που επικαλείται το Reuters.

Αμέσως μετά την επιχείρηση της Χαμάς, η Ιαπωνία καταδίκασε μεν τις επιθέσεις και δήλωσε ότι ανησυχεί για τις ισραηλινές αεροπορικές επιθέσεις στη Λωρίδα της Γάζας αλλά δεν  αναφέρθηκε στις επιθέσεις της Χαμάς ως «τρομοκρατία» ούτε αναφέρθηκε στο δικαίωμα του Ισραήλ να υπερασπιστεί τον εαυτό του – γλώσσα που είχε χρησιμοποιηθεί από τους ομολόγους της G7 – μέχρι τις 11 Οκτωβρίου.

Πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς: Αλλάζουν οι γεωπολιτικές ισορροπίες προς όφελος της Κίνας και της Ρωσίας

Ο πρωθυπουργός Fumio Kishida δεν ήταν επίσης μεταξύ των πέντε ηγετών της G7 που υπέγραψαν δήλωση για την κρίση στις 9 Οκτωβρίου, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με την ενότητα της αντίδρασης της ομάδας.

Ενώ η Ιαπωνία έχει υιοθετήσει έκτοτε μια πιο τολμηρή ρητορική, η διστακτικότητά της μπορεί επίσης να περιπλέξει τον τρόπο με τον οποίο η Ιαπωνία θα διαμορφώσει μια ενιαία στάση με τους ομολόγους της της G7, δήλωσαν αξιωματούχοι και αναλυτές, καθώς ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ομάδας στο Τόκιο τον επόμενο μήνα.

«Η κατάσταση επί του πεδίου αλλάζει λεπτό προς λεπτό. Η Ιαπωνία εκφράζει τη στάση της ανταποκρινόμενη κάθε φορά στην τελευταία κατάσταση», δήλωσε η υπουργός Εξωτερικών της Ιαπωνίας Γιόκο Καμικάουα σε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη, απαντώντας σε ερώτηση του Reuters σχετικά με το αν η αντίδραση του Τόκιο ήταν πιο συγκρατημένη από τους ομολόγους του.

«Η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή είναι εξαιρετικά σημαντικές για την ενεργειακή ασφάλεια της Ιαπωνίας. Από αυτή την άποψη, η Ιαπωνία παρακολουθεί στενά την κατάσταση με σοβαρή ανησυχία», πρόσθεσε όταν ρωτήθηκε σχετικά με την πετρελαϊκή εξάρτηση της Ιαπωνίας από τη Μέση Ανατολή, η οποία προμηθεύει περισσότερο από το 90% των αναγκών της.

Αν και η σύγκρουση έχει μέχρι στιγμής ελάχιστο αντίκτυπο στις παγκόσμιες προμήθειες πετρελαίου και φυσικού αερίου και το Ισραήλ δεν είναι σημαντικός παραγωγός, οι επενδυτές και οι παρατηρητές της αγοράς αξιολογούν πώς θα μπορούσε να κλιμακωθεί και τι μπορεί να σημαίνει για τις προμήθειες από τις κοντινές χώρες στην κορυφαία πετρελαιοπαραγωγό περιοχή του κόσμου.

Περπατώντας σε μια λεπτή γραμμή

Οι υπουργοί Οικονομικών της G7, οι οποίοι συνεδρίαζαν στο Μαρόκο καθώς τα γεγονότα κλιμακώνονταν, εξέδωσαν μια σύντομη δήλωση σχετικά με τις επιθέσεις στις 12 Οκτωβρίου. Κυβερνητικός αξιωματούχος που συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για τη δήλωση αυτή και επιθυμεί να διατηρήσει την ανωνυμία του εξήγησε ότι η Ιαπωνία ήθελε να αποφύγει οποιαδήποτε γλώσσα που θα μπορούσε να θεωρηθεί προκλητική.

Η Ιαπωνία «βρισκόταν ένα βήμα πίσω από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες», πρόσθεσε ο Isamu Nakashima, συνεργάτης ερευνητής στο Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής της Ιαπωνίας.

Ουδετερότητα στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη

Εδώ και δεκαετίες, η Ιαπωνία προσπαθεί να διατηρήσει μια ουδέτερη στάση στην ισραηλινο-παλαιστινιακή διαμάχη, ζητώντας μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων, αν και έχει επικρίνει το Ισραήλ επειδή επέτρεψε την κατασκευή οικισμών εκτός των συνόρων της χώρας του 1967.

Για το Τόκιο, η προσέγγιση αυτή καθοδηγείται από τις οδυνηρές αναμνήσεις της πετρελαϊκής κρίσης του 1973, όταν οι παραγωγοί της Μέσης Ανατολής επέβαλαν εμπάργκο στις χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ιαπωνίας, που υποστήριξαν το Ισραήλ κατά τη διάρκεια του πολέμου του με τα αραβικά κράτη. Από τότε η χώρα συσφίγγει τις σχέσεις της τόσο με τη Σαουδική Αραβία όσο και με το Ιράν, τους βασικούς αντιπάλους της περιοχής και μεγάλους παραγωγούς πετρελαίου.

«Η διαμπερής γραμμή της πολιτικής της Ιαπωνίας για τη Μέση Ανατολή είναι η διατήρηση της ροής των ενεργειακών εισαγωγών από την περιοχή», τονίζει ο David Boling, διευθυντής στην εταιρεία συμβούλων Eurasia Group. «Το Τόκιο θα ανησυχεί για το πώς θα ανταποκριθεί σε αυτή την κρίση, από φόβο μήπως θέσει με κάποιο τρόπο σε κίνδυνο αυτή τη γραμμή ζωής».

Αμερικανός αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, είπε ότι υπάρχει «κάποιο χάσμα» μεταξύ της θέσης του Τόκιο και της Ουάσιγκτον και η Ιαπωνία «περπατάει σε μια λεπτή γραμμή» για να ανταποκριθεί στα γεγονότα, διατηρώντας παράλληλα τα συμφέροντά της στην περιοχή.

Ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ο στενότερος σύμμαχος της Ιαπωνίας, όταν πρόκειται για τη Μέση Ανατολή, το Τόκιο θα είναι πολύ επιφυλακτικό στο να θεωρηθεί ως πληρεξούσιός της, εκτιμά ο Shuji Hosaka, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ινστιτούτου Ενεργειακών Οικονομικών της Ιαπωνίας. «Στα μάτια των απλών ανθρώπων στις αραβικές χώρες, η Ιαπωνία μπορεί να ακολουθήσει τα βήματα των ΗΠΑ και αυτό θα μπορούσε να επιφέρει κάποιες συνέπειες για την Ιαπωνία» καταλήγει.