Ηλεκτρικό ρεύμα: Γαλλογερμανικός συμβιβασμός για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού

Οι χώρες της ΕΕ έλυσαν επιτέλους μια πολύμηνη διαμάχη για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας του μπλοκ την Τρίτη, τερματίζοντας τη σφοδρή αντιπαράθεση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας σχετικά με τη χρήση των επιδοτήσεων για έργα καθαρής ενέργειας.

Η διελκυστίνδα μετατράπηκε σε πολιτική μάχη υψηλού διακυβεύματος για την οικονομική ανταγωνιστικότητα, θέτοντας σε κίνδυνο τα σχέδια της ΕΕ να ανανεώσει την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας προκειμένου να αυξήσει τις επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια και να μειώσει τους λογαριασμούς των καταναλωτών μετά την περσινή ενεργειακή κρίση που συνδέθηκε με τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Οι ανησυχίες

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας του μπλοκ τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους. Ωστόσο, η πρόοδος των διαπραγματεύσεων κολλούσε σε μια διαφωνία που επικεντρώνεται στο περιεχόμενο ενός μόνο άρθρου, του 19β.

Από καταλύτης, βαρίδι: Πώς ο γαλλογερμανικός άξονας καθηλώνει την Ευρώπη

Το άρθρο εξηγεί πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η κρατική βοήθεια για τη χρηματοδότηση έργων ενέργειας. Το Βερολίνο φοβόταν ότι η Γαλλία, με τον τεράστιο πυρηνικό στόλο της, θα είναι σε θέση να προσφέρει τέτοιες συμβάσεις στην πυρηνική της βιοηχανία, στη συνέχεια να χρησιμοποιήσει τα πλεονάζοντα έσοδα που δημιουργούνται από αυτές τις συμβάσεις για επιδοτήσεις βιομηχανιών.

Η Γερμανία, η οικονομική μηχανή της Ευρώπης, βρίσκεται στο χείλος της ύφεσης αφού έχασε την πρόσβαση στην άφθονη προσφορά φθηνού ρωσικού φυσικού αερίου που απολάμβανε για χρόνια. Το Βερολίνο αναμένει ότι η οικονομία θα συρρικνωθεί κατά 0,4% φέτος καθώς η βιομηχανική του παραγωγή συνεχίζει να συρρικνώνεται.

Το Παρίσι επέμεινε ότι η ενεργειακή πολιτική είναι μια κυρίαρχη επιλογή και το μπλοκ επωφελείται από τη φθηνή —και καθαρή— ηλεκτρική ενέργεια που λειτουργεί με ατομική ενέργεια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε για πρώτη φορά την πρότασή της τον περασμένο Μάρτιο, εν μέσω πιέσεων από τις πρωτεύουσες της ΕΕ λόγω των υπερβολικά υψηλών τιμών της ενέργειας.

«Δύσκολη» συμφωνία

Η τελική συμφωνία των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ «ήταν πολύπλοκο να επιτευχθεί», δήλωσε η Ισπανίδα υπουργός Οικολογίας Teresa Ribera, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, προσθέτοντας ότι : «ήταν θεμελιώδες να έχουμε την υποστήριξη όλων των κρατών μελών».

Η συμφωνία «θα βοηθήσει στην αύξηση της ανθεκτικότητας της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σε τυχόν μελλοντικές κρίσεις τιμών που προέρχονται από εντάσεις στις αγορές φυσικού αερίου», δήλωσε από την πλευρά της η Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson μετά τη σύνοδο κορυφής. Θα «φέρει επίσης βεβαιότητα και προβλεψιμότητα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας να ενεργοποιήσει τις απαραίτητες επενδύσεις σε υποδομές καθαρής ενέργειας».

Διαίρεση του ατόμου

Η διαφωνία μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου αφορούσε τη χρήση κρατικών επενδυτικών προγραμμάτων που ονομάζονται Συμβόλαια για τη Διαφορά, βάσει των οποίων οι κυβερνήσεις και οι κατασκευαστές ενέργειας συμφωνούν σε ένα σταθερό επιτόκιο που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις για την ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν.

Εάν οι ευμετάβλητες τιμές της αγοράς πέφτουν κάτω από αυτό το συμφωνηθέν επιτόκιο, το κράτος επιστρέφει τη διαφορά στην ενεργειακή εταιρεία ως επιδότηση. Αλλά αν οι τιμές spot αυξηθούν πάνω από αυτό το επίπεδο, ο παραγωγός επιστρέφει τη διαφορά στην κυβέρνηση.

Η ανησυχία από τη Γερμανία, καθώς και από το Λουξεμβούργο, το Βέλγιο, τη Δανία, τις Κάτω Χώρες και άλλους, ήταν ότι η Γαλλία θα είχε πρόσβαση σε τεράστια απροσδόκητα κέρδη εφαρμόζοντας CfD στους υπάρχοντες πυρηνικούς αντιδραστήρες της, δεδομένου ότι παρέχουν το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας με κόστος παραγωγής κάτω από την αγορά. Και στη συνέχεια θα μπορούσε να αναδιανείμει τα κέρδη αυτά στον ευρύτερο κλάδο της.

Σε μια προσπάθεια να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των δύο μεγαλύτερων μελών του μπλοκ, οι υπουργοί συμφώνησαν ότι οι κυβερνήσεις «μπορεί να αποφασίσουν» να εφαρμόσουν CfD σε υπάρχοντες πυρηνικούς αντιδραστήρες, σύμφωνα με το τελικό προσχέδιο που αποκαλύπτει το POLITICO , ενώ ζήτησαν επίσης από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι τυχόν έσοδα «δεν θα δημιουργούν αδικαιολόγητες στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό … στην εσωτερική αγορά [της ΕΕ]».

Οι φόβοι της Γερμανίας

Όπως αποκαλύπτει το POLITICO, το Βερολίνο εξέφρασε επίσης φόβους ότι γερμανικές εταιρείες θα μπορούσαν να καταφύγουν στη Γαλλία, παρασυρόμενες από τις χαμηλότερες τιμές της ενέργειας. Από την πλευρά του, το Παρίσι αναζητά επίσης τρόπους για να στηρίξει την κρατική επιχείρηση κοινής ωφελείας και πυρηνική εταιρεία EDF που αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα, ενώ πιέζει την εταιρεία να διατηρήσει χαμηλούς λογαριασμούς για τους καταναλωτές καθώς το υπάρχον τεχνητό σύστημα τιμολόγησης εξαντλείται το 2025.

Το θέμα ήταν τόσο επίμαχο που ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς χρειάστηκε να το συζητήσουν διμερώς σε μια συνάντηση στο Αμβούργο την περασμένη εβδομάδα.

Το Παρίσι έσπευσε να χαρακτηρίσει τη συμφωνία ως νίκη, με έναν αξιωματούχο των Ηλυσίων να την αποκαλεί «μεγάλη νίκη για τη Γαλλία». Η συμφωνία πέτυχε «να προστατεύσει τους Γάλλους και την αγοραστική τους δύναμη, τις επιχειρήσεις και την ανταγωνιστικότητά τους», είπε ο αξιωματούχος, ο οποίος  δεν κατονομάζεται.