Ίλον Μασκ: Πώς έκανε την Ανατολική Γερμανία ξανά μεγάλη

Η πόλη Grünheide στο κρατίδιο του Βρανδεμβούργου δεν ήταν τόσο γνωστή – ούτε στο εσωτερικό της Γερμανίας. Η ανακοίνωση όμως του Ίλον Μασκ πριν από τέσσερα χρόνια ότι θα κατασκευάσει το πρώτο ευρωπαϊκό γιγαντιαίο εργοστάσιο της Tesla κοντά στην συγκεκριμένη πόλη της Ανατολικής Γερμανίας, την έβαλε στο χάρτη.

Και παρά το γεγονός ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στρώνουν κόκκινα χαλιά για να αποκτήσουν το δικό τους εργοστάσιο Tesla, ο μεγιστάνας των ηλεκτρικών οχημάτων εκδήλωσε την πρόθεσή του να επεκταθεί στη Γερμανία και να διπλασιάσει τη δυναμικότητα σε 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα ετησίως – κάτι που θα καταστήσει το Gigafactory Berlin-Brandenburg το μεγαλύτερο εργοστάσιο αυτοκινήτων της Ευρώπης.

Ίλον Μασκ: Καμπανάκι για τις επιπτώσεις των υψηλών επιτοκίων

«Για περισσότερα από 16 συναπτά έτη, έπρεπε να απολογούμαι για τον ισολογισμό της πόλης μας στο τέλος κάθε οικονομικού έτους και για το γεγονός ότι δεν καταφέραμε να προσφέρουμε υψηλής ποιότητας θέσεις εργασίας στην περιοχή. Αυτές οι εποχές ανήκουν πλέον στο παρελθόν», δήλωσε στο Politico ο Arne Christiani, ο επί σειρά ετών δήμαρχος του Grünheide.

Η πόλη των 8.000 κατοίκων, που βρίσκεται 30 χιλιόμετρα ανατολικά του Βερολίνου, σε ένα τοπίο με δάση και λίμνες διάσπαρτα με ντάτσες -αγροικίες απομεινάρια του κομμουνιστικού παρελθόντος- έχει γίνει πόλος έλξης για τους ανθρώπους που ξεφεύγουν από τη φασαρία του Βερολίνου. Αυτό δημιούργησε ένταση με την Tesla, καθώς ακτιβιστές διαμαρτυρήθηκαν για την υλοτομία που απαιτείται για την κατασκευή του εργοστασίου και την αδηφάγο δίψα της αυτοκινητοβιομηχανίας για νερό.

Αλλά για τους τοπικούς πολιτικούς, το κλειδί είναι η προσέλκυση θέσεων εργασίας που θα βοηθήσουν να βγει η υποβαθμισμένη περιοχή από την οικονομική δυσπραγία της μετά την κατάρρευση του τείχους και της Ανατολικής Γερμανίας.

Προσπαθούν να εξουδετερώσουν αυτές τις αντικρουόμενες απαιτήσεις τονίζοντας ότι το Grünheide δεν θα μετατραπεί σε βιομηχανικό κέντρο όπως το Βόλφσμπουργκ -η έδρα της Volkswagen- αλλά θα δώσει στους νέους μορφωμένους ενήλικες έναν λόγο να μείνουν.

Η επαναβιομηχάνιση του Βρανδεμβούργου

Η απόφαση του Μασκ το 2019 να κατασκευάσει το γιγαντιαίο εργοστάσιό του στην συγκεκριμένη περιοχή του Βρανδεμβούργου, σηματοδοτεί μια δραματική αλλαγή από τις βιομηχανίες που δραστηριοποιούνται μέχρι τώρα στο κρατίδιο. Οι πιο σημαντικές εταιρείες ήταν μια εταιρεία παροχής αερίου, η Wingas, που ανήκει στη ρωσική Gazprom, και το ανοιχτό ορυχείο Jänschwalde και ο λιγνιτικός σταθμός ηλεκτροπαραγωγής. Το φυσικό αέριο έχει εξαφανιστεί χάρη στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και την προσπάθεια της Γερμανίας να μειώσει την εξάρτησή της από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ενώ ο σταθμός παραγωγής ενέργειας στο Jänschwalde υποτίθεται ότι θα κλείσει μέχρι το 2028 στο πλαίσιο της σταδιακής κατάργησης του άνθρακα στη Γερμανία.

Αλλά χάρη στην Tesla, το Grünheide διαθέτει έναν νέο αυτοκινητόδρομο και καλύτερες σιδηροδρομικές συνδέσεις με το Βερολίνο. Και υπάρχει λιγότερη ανησυχία για τον δημοτικό προϋπολογισμό. Ο δήμαρχος Christiani αποκαλεί το νέο εργοστάσιο ως «λαχείο, τονίζοντας ότι ο επιχειρηματικός φόρος της Tesla μπορεί να αντισταθμίσει τα προβλήματα με την Wingas».

«Η εγκατάσταση της Tesla δημιουργεί μια εντελώς νέα εικόνα του Βρανδεμβούργου και αποτελεί σημαντικό σημείο για την επαναβιομηχανοποίηση του κρατιδίου», σύμφωνα και με τον πρωθυπουργό του κρατιδίου Dietmar Woidke, με το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα του καγκελάριου Olaf Scholz. Ο υπουργός Οικονομίας του κρατιδίου Jörg Steinbach αποκαλεί την Tesla μια πραγματική «αλλαγή του παιχνιδιού».

Αλλαγή σελίδας

Η BASF κατασκευάζει επί του παρόντος ένα εργοστάσιο στο κρατίδιο, το οποίο θα παράγει υλικά μπαταριών για 400.000 ηλεκτρικά οχήματα ετησίως, και η γερμανοκαναδική εταιρεία Rock Tech σχεδιάζει να ανοίξει το μεγαλύτερο εργοστάσιο λιθίου της Ευρώπης στο Βρανδεμβούργο. Ομοίως η Porsche και η θυγατρική της εταιρεία μπαταριών Cellforce φέρονται επίσης να επιθυμούν να εγκαταστήσουν κατάστημα στην περιοχή.

«Το ανατολικό Βρανδεμβούργο ειδικότερα ήταν αδύναμο στη βιομηχανία και η άφιξη της Tesla το άλλαξε αυτό», δήλωσε ο Klaus-Heiner Röhl, ανώτερος οικονομολόγος και ειδικός στην ανατολική Γερμανία στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας, προσθέτοντας ότι η εταιρεία του Ίλον Μασκ μπορεί «πιθανώς να δημιουργήσει περισσότερες βιομηχανικές θέσεις εργασίας από όσες θα εξαλείψει η κατάργηση του άνθρακα».

Οι κινήσεις αυτές θα δώσουν μια τονωτική ένεση στην ευρύτερη περιοχή, που έχει παλέψει με πατγώδη αποτυχία, να φτάσει τα επίπεδα της πρώην Δυτικής Γερμανίας. Ο μέσος μισθός είναι ένας από τους χαμηλότερους σε κάθε γερμανικό κρατίδιο, η ανεργία είναι υψηλότερη από τον εθνικό μέσο όρο και ο πληθυσμός είναι γηραιότερος χάρη στα εκατομμύρια νέων που μετακόμισαν δυτικά στα 30 χρόνια μετά την επανένωση.

Από το 2015 η κάλυψη της υστέρησης της περιοχής έναντι της Δύσης «έμεινε στάσιμη», δήλωσε ο Marcel Fratzscher, επικεφαλής του οικονομικού ινστιτούτου DIW της Γερμανίας, κάτι που τώρα έχει αλλάξει χάρη στην επένδυση της Tesla.

Με το εργοστάσιο να απασχολεί 11.000 εργαζόμενους και να παράγει 5.000 αυτοκίνητα την εβδομάδα, το Βρανδεμβούργο σημείωσε φέτος αύξηση του ΑΕΠ κατά 6%, σε σύγκριση με την μηδενική ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και τη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής, ενώ ο αριθμός των εργαζομένων αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί.

Οι αντιρρήσεις

Δεν είναι όμως όλοι ενθουσιαμένοι με την επένδυση της Tesla στην περιοχή. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Steffen Schorcht και Manu Hoyer, επικεφαλής του κινήματος πολιτών Bürgerinitiative Grünheide, που μάχεται ενάντια στην άνευ όρων «αγάπη» για την Tesla. Ο κατάλογος των παραπόνων κατά της Tesla είναι μακρύς: περισσότερη κυκλοφορία, αύξηση των ενοικίων και έλλειψη εργαζομένων για τις υπόλοιπες τοπικές επιχειρήσεις.

«Είναι έγκλημα που μια τέτοια εταιρεία παίρνει την έγκριση να λειτουργεί εδώ εξ αρχής», δήλωσε ο Hoyer, στεκόμενος σε έναν κυκλικό κόμβο καθώς περνούν φορτηγά φορτωμένα με Tesla. Ένας φράχτης με αλυσίδες πλαισιώνει μια μεγάλη αμμώδη περιοχή όπου η Tesla πρόκειται να επεκτείνει το εργοστάσιό της.

Τους ενοχλεί το γεγονός ότι ένα πευκοδάσος δεκαετιών κόπηκε για να δημιουργηθεί χώρος για το εργοστάσιο. Το εργοστάσιο κατασκευάζεται εν μέρει σε μια περιοχή προστασίας του πόσιμου νερού και η Tesla επιτρέπεται να παίρνει τόσο νερό όσο μια μικρή πόλη – την ίδια στιγμή που οι κάτοικοι του Βρανδεμβούργου καλούνται να εξοικονομήσουν νερό.

Οι αντιδράσεις αυτές είναι πιθανό να ενταθούν, καθώς η Tesla έχει καταθέσει αίτηση στις τοπικές αρχές για να επεκτείνει τη δυναμικότητα του εργοστασίου από 500.000 αυτοκίνητα ετησίως σε 1 εκατομμύριο – κάτι που θα άρπαζε τον τίτλου του μεγαλύτερου εργοστασίου αυτοκινήτων στην Γηραιά Ήπειρο από το Βόλφσμπουργκ της VW. Η Tesla θέλει επίσης να διπλασιάσει τη δυναμικότητα της μονάδας παραγωγής μπαταριών από 50 γιγαβατώρες ετησίως σε 100 GWh.

Για να το πετύχει αυτό, η εταιρεία θα πρέπει να αποψιλώσει περισσότερα δάση και να επεκτείνει την έκταση του εργοστασίου της, σχέδια που προσέλκυσαν διαδηλωτές στην περιοχή τον περασμένο μήνα.

Η προσπάθεια αυτή προσέκρουσε στην αντίσταση των τοπικών αρχών ύδρευσης, οι οποίες απέρριψαν την αρχική προσφορά τον Απρίλιο, επειδή ανησυχούσαν ότι η πολιτεία έχει πολύ λίγο νερό για την τροφοδοσία του εργοστασίου και ότι η Tesla δεν έχει επαρκή σχέδια αποχέτευσης. Ενώ την ίδια στιγμή περίπου χίλιοι εργαζόμενοι διαμαρτυρήθηκαν πρόσφατα για τις κακές συνθήκες εργασίας, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων υγείας και ασφάλειας, με τη διοίκηση του εργοστασίου να προχωρά σε μισθολογικές αυξήεις ως απάντηση.