Ελληνική οικονομία: Η επίδραση επενδυτικής βαθμίδας και το deal Alpha Bank με Unicredit

Προς τη θετική κατεύθυνση για την πορεία της ελληνικής οικονομίας λειτουργεί τόσο η αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας από την Standard & Poor’s όσο και η διαφαινόμενη εξαγορά του ποσοστού του ΤΧΣ στην Alpha Bank από την ιταλική Unicredit. Τα παραπάνω φαίνεται ότι αποτελούν ένα καλό νέο για τη χώρα, χωρίς όμως να παραγνωρίζονται τα βασικά ζητήματα που απασχολούν την πλειονότητα των πολιτών, όπως η ακρίβεια και η μείωση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών.

Πλέον, η Ελλάδα βρίσκεται και ουσιαστικά σε τροχιά πλήρους επανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας , δεδομένου ότι έχει προηγηθεί η αναβάθμιση από τον S&P, αλλά και τον καναδικό οίκο DBRS.

Χατζηδάκης: Μετά από χρόνια μια μεγάλη ευρωπαϊκή τράπεζα επενδύει και πάλι στην Ελλάδα

Ωστόσο, η επόμενη σημαντική κίνηση πιθανότατα θα έρθει την 1η Δεκεμβρίου, διότι απαιτείται η αξιολόγηση σε καθεστώς επενδυτικής βαθμίδας από τουλάχιστον δύο από τους τρεις οίκους αξιολογήσης (S&P, Moody’s και Fitch) που αναγνωρίζονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να αρχίσουν να περιλαμβάνονται τα ελληνικά κρατικά ομόλογα σε ορισμένους από τους δείκτες ομολόγων. Το προσδωκόμενο χαμηλότερο κόστος δανεισμού της Ελλάδας και η συμπερίληψη της χώρας στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια διεθνών θεσμικών, θα έχει αντανάκλαση και στην εγχώρια χρηματιστηριακή αγορά, η οποία αναμένει να λάβει οφέλη.

Η δείχνει η κίνηση της Unicredit

Την ίδια στιγμή, μια ιταλική τράπεζα αποφασίζει να εισέλθει στο μετοχικό κεφάλαιο μιας ελληνικής συστημικής, προχωρώντας σε μια κίνηση η οποία «ανεβάζει» την εμπιστοσύνη των αγορών, ενώ προσθέτει στο επενδυτικό προφίλ της χώρας (σημ: το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων προέρχεται από την αγορά των ακινήτων όπως έχει επισημάνει η ΤτΕ).

Όπως σχολιάζει το πρακτορείο Bloomberg, η UniCredit επιδιώκει να επιβεβαιώσει τον ρόλο της ως ενός εκ των μεγαλύτερων παικτών στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, υπό τον CEO Andrea Orcel, έπειτα από τη συμφωνία της ιταλικής τράπεζας με την Alpha Bank, η οποία προβλέπει συγχώνευση των θυγατρικών των δύο τραπεζών στο εξωτερικό, αλλά και πρόταση για την εξαγορά του 9% της Alpha Bank που κατέχει το ΤΧΣ.

Η Alpha Bank θα λάβει 300 εκατ. ευρώ σε μετρητά ως μέρος της συμφωνίας για τη ρουμανική θυγατρική της, η οποία θα συγχωνευτεί με τη θυγατρική της UniCredit για να δημιουργηθεί η τρίτη μεγαλύτερη τράπεζα με βάση το ενεργητικό στη Ρουμανία. Η Alpha Bank θα διατηρήσει το 9,9% της συγχωνευμένης τράπεζας.

Οι αλλαγές στη δανειοδότηση και τα κέρδη μέσω επιτοκίων

Σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, τα δύο παραπάνω γεγονότα αναμένεται να διευκολύνουν τους όρους και τις προϋποθέσεις δανειοδότησης για τις ελληνικές επιχειρήσεις (πάντα…προηγούνται οι μεγαλύτερες), δημιουργώντας ακόμη μία συνθήκη βελτίωσης  σε μια ιδιαιτέρως δύσκολη οικονομική συγκυρία. Άλλωστε, με την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας στην επενδυτική βαθμίδα, οι τράπεζες θα δουν το κόστος χρηματοδότησής τους από τις αγορές να μειώνεται σημαντικά.

Ωστόσο, το ζήτημα είναι να υπάρξει και ορθή χρήση αυτού του καλού -για τις ελληνικές τράπεζες- momentum. Κι αυτό γιατί οι τράπεζες αναμένεται να καταγράψουν για δεύτερη χρονιά υψηλά κέρδη. Οι 4 συστημικές αποκομίζουν μεγάλα κέρδη (εκτίμηση για 4 δις. ευρώ φέτος από 3,6 δισ. ευρώ το 2022), κυρίως λόγω των μεγάλων επιτοκίων.

Η ψαλίδα στα επιτόκια

Την ίδια στιγμή, κλείνει ξανά τις στρόφιγγες χρηματοδότησης το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, την ώρα που έχει αυξήσει εξαιρετικά επιθετικά τα επιτόκια δανεισμού ιδίως των επιχειρήσεων. Όπως σημειώνει το ΙΟΒΕ σε έκθεσή του, έπεσαν στο μηδέν το τρίμηνο Ιουνίου – Αυγούστου οι ροές νέων δανείων στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, ενώ η μεγάλη αύξηση επιτοκίων στα δάνεια, με πολύ μικρότερη αύξηση στα επιτόκια καταθέσεων, έχει ανοίξει σε υψηλό 20ετίας την ψαλίδα των επιτοκίων.

Σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό αυτών των υπερκερδών αποτελεί η διευρυνόμενη από τρίμηνο σε τρίμηνο διαφορά μεταξύ των επιτοκίων σε καταθέσεις και δάνεια, η οποία οδηγεί σε ολοένα και υψηλότερα επίπεδα τα οργανικά έσοδα των τραπεζών και σε ταυτόχρονη αύξηση κόστους χρήματος για τους πολίτες

Υπενθυμίζεται ότι στο πρώτο εξάμηνο του 2023 οι τέσσερις μεγάλοι του κλάδου, Alpha Bank, Eurobank, Εθνική Τράπεζα και Τράπεζα Πειραιώς εμφάνισαν καθαρά έσοδα από τόκους 3,9 δισ. ευρώ, ποσό αυξημένο σε ετήσια βάση κατά 60%.

Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι η αποεπέπενδυση του ΤΧΣ από τις ελληνικές τράπεζες λειτουργεί θετικά από την πλευρά των αγορών και των μεγάλων επενδυτών, αλλά θέτει ερωτήματα για την ενδεχόμενη απώλεια του Δημοσίου, το οποίο ανακεφαλαιοποίησε τις ελληνικές τράπεζες κατά την περίοδο των μνημονίων (και πριν από αυτή με το πακέτο Αλογοσκούφη το 2007) με χρήματα των φορολογουμένων, τα οποία προστέθηκαν στο χρέος