Ισραήλ: «Γκρίζα» σύννεφα για την οικονομία-Τι βλεπει η JP Morgan

Πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από την οικονομία του Ισραήλ, που καλείται να βρει τρόπους να καλύψει το κόστος του πολέμου, ενώ το κόστος της αγοράς προστασίας από την αθέτηση πληρωμών των κρατικών ομολόγων έχει εκτοξευθεί στα ύψη, οι οίκοι αξιολόγησης προειδοποιούν ότι μπορεί να μειώσουν την πιστοληπτική ικανότητα, το σέκελ έχει υποχωρήσει κατά 5% με τους traders να συνεχίζουν το σορτάρισμα.

Το επόμενο χτύπημα ήλθε σήμερα από την JP Morgan. H επενδυτική τράπεζα μείωσε απότομα την πρόβλεψή της για το ΑΕΠ του Ισραήλ το τέταρτο τρίμηνο του 2023  σε συρρίκνωση κατά 11% έναντι του προηγούμενου τριμήνου. Η προηγούμενη πρόβλεψη έκανε αναφορά για υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 1,5% .

Ισραήλ: Πού θα βρει τα χρήματα για να υποστηρίξει τον πόλεμο κατά της Χαμάς;

«Η μέτρηση του αντίκτυπου του πολέμου στην οικονομία του Ισραήλ παραμένει δύσκολη τόσο λόγω της ακόμη πολύ υψηλής αβεβαιότητας σχετικά με την κλίμακα και τη διάρκεια της σύγκρουσης όσο και λόγω της έλλειψης διαθέσιμων δεδομένων υψηλής συχνότητας», ανέφερε η JPMorgan στο ερευνητικό σημείωμα.

Σέκελ: Εκτοξεύτηκε το κόστος αντιστάθμισης έναντι απωλειών

Η πρόβλεψη για την ετήσια αύξηση της παραγωγής το 2023 μειώθηκε στο 2,5% από το προηγούμενο 3,2%, ενώ η πρόβλεψη για το 2024 αυξήθηκε ελαφρώς στο 2% από 1,9%, ανέφερε η JPMorgan.

Η υποβάθμιση από την S&P

Η ζοφερή αναθεώρηση των προβλέψεων για την ισραηλινή οικονομία από την επενδυτική τράπεζα έρχεται μετά την υποβάθμιση της οικονομίας από τον οίκο αξιολόγησης S&P Global. Η S&P υποβάθμισε σε «αρνητική» – από «σταθερή» – την προοπτική του αξιόχρεου του Ισραήλ (AA-/A-1+).

Ο κύριος λόγος που επικαλέστηκε ο οίκος αξιολόγησης είναι ο κίνδυνος κλιμάκωσης της σύγκρουσης και να έχει ευρύτερο αντίκτυπο στην οικονομία και στην κατάσταση ασφαλείας της χώρας.

Την περασμένη εβδομάδα στο μικροσκόπιο των Moody’s και Fitch βρέθηκε η πιστοληπτική ικανότητα του Ισραήλ , που επίσης υπό επανεξέταση την προοπτική του μακροπρόθεσμου αξιόχρεου του Ισραήλ (A1), ενόψει ενδεχόμενης υποβάθμισής του, εξαιτίας του πολέμου και του κινδύνου κλιμάκωσης και εξάπλωσής του. Συγκεριμένα η Moody’s γνωστοποίησε την απόφασή της την προηγούμενη Πέμπτη, δυο ημέρες μετά από ανάλογη κίνηση της Fitch να υποβαθμίσει σε Rating Watch Negative (καθεστώς παρακολούθησης με ορατό τον κίνδυνο υποβάθμισης) το αξιόχρεο της οικονομίας του Ισραήλ.

Ο διεθνής οίκος θέτει την ισραηλινή οικονομία σε υπό επιτήρηση για υποβάθμιση (Rating Watch Negative, RWN / εντός τριμήνου, αντί 12-18 μηνών που αφορά το outlook)  στον απόηχο της πολεμικής σύγκρουσης με τη Χαμάς. Η μακροπρόθεσμη πιστοληπτική ικανότητα της χώρας είναι «Α+».

Η διαμάχη για την χρηματοδότηση του πολέμου

Η χρηματοδότηση του πολέμου είναι ένα ζήτημα που αποτελεί αντικείμενο διαμάχης στην πολιτική σκηνή του Ισραήλ. Ο Μπεζαλέλ Σμότριχ, ο ριζοσπάστης δεξιός που υπηρετεί ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι είχε δώσει οδηγίες για την αλλαγή της σειράς των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού. Εκείνη τη στιγμή, δεν φάνηκε να εξαιρεί τα λεγόμενα κονδύλια του συνασπισμού, μεγάλο μέρος των οποίων προορίζεται για τους υπερορθόδοξους και τους εποίκους στη Δυτική Όχθη.

Σύμφωνα με άρθρο των The New York Times, τα κονδύλια του συνασπισμού είναι μια προφανής δυνητική πηγή για την πολεμική προσπάθεια, επειδή δεν απαιτούνται για τις βασικές λειτουργίες της κυβέρνησης.

Το Ισραήλ έχει κινητοποιήσει περίπου 360.000 στρατιώτες για μια πιθανή εισβολή στη Γάζα και για να υπερασπιστεί το Ισραήλ από μια πιθανή πλήρους κλίμακας επίθεση της Χεζμπολάχ από τα βόρεια σύνορα – κάτι που απομακρύνει πολλούς εργαζόμενους πρώτης ηλικίας από το εργατικό δυναμικό. Επιπλέον, πολλοί Ισραηλινοί έχουν απομακρυνθεί από πόλεις και χωριά κοντά στη Γάζα και τα σύνορα με το Λίβανο. Ορισμένοι στεγάζονται με έξοδα της κυβέρνησης, την ίδια στιγμή που τα έσοδα από τον τουρισμό έχουν συρρικνωθεί. Μακροπρόθεσμα, ίσως το μεγαλύτερο κόστος θα είναι η ενίσχυση της άμυνας ώστε οι άνθρωποι να αισθάνονται ασφαλείς επιστρέφοντας σε αυτές τις περιοχές. Ο υποτιθέμενος απόρθητος φράχτης στα σύνορα με τη Γάζα σαφώς και δεν ήταν.

Το καλό και το κακό σενάριο

Η Τράπεζα του Ισραήλ προέβλεψε τη Δευτέρα ότι εάν ο πόλεμος έχει ως επί το πλείστον τελειώσει μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου και περιοριστεί στη Γάζα, η ανάπτυξη του θα ανέλθει στο 2,3% φέτος (0,7 ποσοστιαίες μονάδες κάτω από την προπολεμική πρόβλεψή της) και 2,8% το 2024 (μείωση 0,2 ποσοστιαίες μονάδες από την προπολεμική πρόβλεψή). Εάν τα νούμερα είναι αυτά, τότε εκφράζουν ένα υγιές οικοσύστημα.

Από την άλλη πλευρά, τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν πολύ χειρότερα – αν οι υποστηριζόμενες από το Ιράν δυνάμεις της Χεζμπολάχ στο νότιο Λίβανο επιτεθούν σε μεγάλη κλίμακα ή αν τα πράγματα πάνε άσχημα για την Ισραήλ στη Γάζα. Ακόμη και μια παρατεταμένη περίοδος αβεβαιότητας θα ήταν επιβλαβής. Ο Manuel Trajtenberg, ισραηλινός οικονομολόγος που έχει υπηρετήσει στην Κνεσέτ και στην κυβέρνηση σε ρόλο συμβούλου, έκανε λόγο για «την πρωτοφανή δύσκολη θέση του Ισραήλ από την ίδρυση του έθνους το 1948: πολλά στρατεύματα κινητοποιήθηκαν, πολλοί άνθρωποι εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους, και κανείς δεν έχει καμία ιδέα για το πότε θα τελειώσει όλο αυτό. Η ιδέα ότι οι Εβραίοι είναι πρόσφυγες στην ίδια τους τη χώρα, είναι αδιανόητη για εμάς»

Το σορτάρισμα στο σέκελ

Το ισραηλινό νόμισμα έχει υποχωρήσει κατά 5% έναντι του δολαρίου από τις αρχές του μήνα.

Σύμφωνα με έρευνα της Deutsche Bank που δημοσιεύουν οι  Financial Times, οι θέσεις short – τα στοιχήματα για την αποδυνάμωση του νομίσματος – έναντι του σέκελ αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιανουάριο του 2022,  την εβδομάδα μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

«Για φέτος η θέση short στο σέκελ έχει φτάσει σε ακραίο επίπεδο», σχολίασε ο Rohini Grover, υπεύθυνος στρατηγικής νομισμάτων στην Deutsche Bank. Και πρόσθεσε ότι, τις τελευταίες δύο εβδομάδες τα στοιχήματα έναντι του σέκελ είχαν αυξηθεί περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο νόμισμα που παρακολουθεί η τράπεζα.

Το κόστος της αντιστάθμισης έναντι απωλειών στο ισραηλινό σέκελ έχει αυξηθεί στα ύψη, σύμφωνα με το Bloomberg καθώς οι traders προετοιμάζονται για την επόμενη φάση του πολέμου χωρίς να πτοούνται από την αποφασιστικότητα της κεντρικής τράπεζας να σταθεροποιήσει το νόμισμα.

Η ταχύτητα της κίνησης υπογραμμίζει πόσο γρήγορα αντέδρασε η αγορά από τότε που ξέσπασε η σύγκρουση. Η μέτρηση της αντιστάθμισης κινδύνου, που ονομάζεται αντιστροφή κινδύνου, οδεύει για το μεγαλύτερο μηνιαίο άλμα της εδώ και σχεδόν τρία χρόνια.

Οι ανησυχίες ότι οι μάχες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς μπορεί να εξελιχθούν σε ευρύτερη περιφερειακή σύγκρουση έχουν ωθήσει τους επενδυτές να ποντάρουν κατά του σέκελ για να αντισταθμίσουν την έκθεσή τους σε περιουσιακά στοιχεία στη Μέση Ανατολή, σύμφωνα με τον Kaspar Hense της RBC BlueBay Asset Management.

Σε άλλες κινήσεις της αγοράς, ορισμένα από τα ομόλογα του Ισραήλ διεύρυναν την πτώση τους, με το ομόλογο που λήγει το 2030 να διαπραγματεύεται στα 82 σεντς του δολαρίου, σε χαμηλό ρεκόρ. Το κόστος για την προστασία από μια πιθανή χρεοκοπία αυξήθηκε στις 144 μονάδες βάσης αυτή την εβδομάδα.