Ας μιλήσουμε ανοιχτά για την πείνα…

Όλοι μας βιώνουμε τις επιπτώσεις από τις τρελές αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων. Τόσο στην τσέπη μας όσο και στην ποιότητα της ζωής μας…

Ναι, στην ποιότητα της ζωής μας, διότι αν θέλεις για παράδειγμα, πάνω από 20 ευρώ για ένα μπουκάλι ελαιόλαδο, άντε να ακολουθήσεις τη συμβουλή των γιατρών και των διατροφολόγων να το χρησιμοποιείς στη διατροφή σου. Όσο καλό κι αν κάνει, αν δεν έχεις να το πληρώσεις, δεν σε ενδιαφέρει καθόλου που ο Όμηρος αποκαλούσε το ελαιόλαδο «Χρυσό Υγρό» και ο Ιπποκράτης «Μεγάλο Θεραπευτή».

Το θέμα μας ωστόσο σήμερα δεν είναι το λάδι. Για τις αυξήσεις στις τιμές του λαδιού , αλλά και όλων (σχεδόν) των τροφίμων δεν έχω να προσθέσω τίποτα άλλο από αυτά που έχουν ήδη ειπωθεί και γραφτεί.

Μεγαλώνει ο αριθμός των ανθρώπων που δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τη διατροφή τους…

Το θέμα μας είναι πως γύρω μας, κάθε μέρα που περνάει, όλο και μεγαλώνει, ο αριθμός των ανθρώπων που δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν μια ποιοτική διατροφή με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία τους.

Μέχρι τώρα, αυτό, κατά κύριο λόγο, συνέβαινε στον λεγόμενο αναπτυσσόμενο κόσμο ( δηλαδή τις χώρες του πλανήτη με χαμηλό δείκτη ανάπτυξης) αλλά τώρα πλέον το βλέπουμε και στην αναπτυγμένη Ευρώπη του 21ου αιώνα.

Και για μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, ας αρχίσουμε να μιλάμε ανοιχτά πλέον για την πείνα. Για την πείνα όμως παντού. Γιατί δεν κατοικούμε μόνο εμείς στον πλανήτη Γη…

Πού οφείλεται η πείνα;

Εύλογα λοιπόν τίθεται το ερώτημα: πού οφείλεται η πείνα; Οφείλεται στη μείωση της αγροτικής παραγωγή; Στα χρηματιστηριακά παιγνίδια; Στο αγροδιατροφικό μοντέλο; Στους πολέμους; Πού;

-« Η πείνα στον πλανήτη οφείλεται στο γεγονός ότι η τροφή που παράγεται δεν χρησιμοποιείται και δεν διανέμεται σωστά ώστε να έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε επαρκή, θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές», μού λέει η υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace ‘Έλενα Δανάλη.

-Και τι πρέπει να γίνει; Σαν ευχολόγιο μου ακούγεται όλο αυτό…

-« Το αγροδιατροφικό μοντέλο πρέπει επειγόντως να ανασυγκροτηθεί ώστε, μεταξύ άλλων, να μειώσει το υδάτινο αποτύπωμά του. Αυτό πρακτικά σημαίνει: στροφή της δημόσιας χρηματοδότησης (επιδοτήσεις) σε στήριξη βιώσιμου, δίκαιου και ανθεκτικού μοντέλου, προτεραιότητα στην παραγωγή τροφής για ανθρώπους (αντί για καύσιμα και τροφή για ζώα), και προτεραιότητα στην ενίσχυση και προώθηση της μεσογειακής δίαιτας (όσπρια, φρούτα και λαχανικά τόπου και εποχής) διεθνώς αναγνωρισμένη ως η καλύτερη δίαιτα για ανθρώπους και πλανήτη».

Υδατικό αποτύπωμα…

Υδατικό αποτύπωμα λοιπόν. Να η είδηση. Γιατί είναι είδηση; Επειδή πρέπει επιτέλους –πριν είναι αργά- να ανοίξει η συζήτηση για τη μείωση της σπατάλης του νερού και την ανάγκη να στραφούμε σε τρόφιμα με χαμηλό αποτύπωμα νερού.

-« Το νερό είναι, ένα άκρως αναγκαίο στοιχείο για τη ζωή μας και μια απολύτως απαραίτητη εισροή για την καλλιέργεια και παραγωγή της τροφής μας. Αυτό όμως που συμβαίνει στις μέρες μας είναι πως οι καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, της ολιγωρίας στην πρόληψη και της αδιαφορίας για την αναχαίτισή της, περιπλέκουν την ήδη πολύπλοκη κατάσταση σε σχέση με το πολύτιμο νερό», επισημαίνει η Έλενα Δανάλη.

Οδεύουμε προς την καταστροφή…

Σύμφωνα με την ίδια « πλέον, και στη χώρα μας, τα καιρικά φαινόμενα είναι ακραία, τα πρότυπα βροχοπτώσεων απρόβλεπτα και οι ξηρασίες επαναλαμβανόμενες. Ταυτόχρονα, η αύξηση της θερμοκρασίας έχει ως αποτέλεσμα αυξημένες απαιτήσεις νερού. Και καθώς το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργήσιμης γης στον πλανήτη σήμερα εξαρτάται από τη βροχή, οδεύουμε μάλλον προς την καταστροφή αν δεν μετατρέψουμε επειγόντως το αγροδιατροφικό μας μοντέλο σε βιώσιμο, δίκαιο και ανθεκτικό».

Υδατικό στρες…

Όπως μού αναφέρουν από την περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace, σήμερα το 1/4 των καλλιεργειών στον κόσμο είναι αρδευόμενες, αλλά ήδη περίπου το 1/3 αυτών αντιμετωπίζει εξαιρετικά υψηλό υδατικό στρες το οποίο σημαίνει ότι η χρήση του γλυκού νερού είναι εξαιρετικά μη βιώσιμη.

Η γεωργία είναι ο κύριος παράγοντας της λειψυδρίας παγκοσμίως, καθώς το 70% του νερού που χρησιμοποιεί ο άνθρωπος χρησιμοποιείται στην παραγωγή τροφίμων (άρδευση των καλλιεργειών και σίτιση των ζώων) και αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική αιτία ρύπανσης των υδάτων.

Την ίδια ώρα, το 41% της συνολικής γεωργικής χρήσης νερού προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών, ενώ το 1/5 του γλυκού νερού που χρησιμοποιείται στη γεωργία προορίζεται για την παραγωγή ζωοτροφών και όχι τροφής για τους ανθρώπους.

Τι δεν πρέπει να γίνει…

-«Η λύση δεν είναι να συζητάμε τεχνικές αύξησης της αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας των συστημάτων άρδευσης διότι κάτι τέτοιο στην ουσία σημαίνει ότι θα εξακολουθήσουμε να διατηρούμε το εντατικό, βιομηχανικό μοντέλο παραγωγής τροφής ως έχει και απλώς θα το μετατρέψουμε σε ελαφρώς πιο αποτελεσματικό και πιο παραγωγικό που δεν λύνει απολύτως κανένα πρόβλημα», υποστηρίζει η ‘Έλενα Δανάλη.

750 εκατομμύρια άνθρωποι πεινάνε…

Σύμφωνα με την ίδια « δεν χρειαζόμαστε τυφλή αύξηση παραγωγής. Το παράλογο επιχείρημα ότι χρειαζόμαστε μεγαλύτερη ποσότητα τροφής ενόψει αυξανόμενου πληθυσμού στη γη δεν ισχύει. Χρησιμοποιείται από τους κολοσσούς αγροχημικών και γεωργικών προϊόντων που ελέγχουν το σημερινό εντατικό, βιομηχανικό μοντέλο, και για τον λόγο αυτό υπερασπίζονται τη διαιώνισή του. Αυτό που ισχύει είναι ότι 750 εκατομμύρια άνθρωποι σήμερα αντιμετωπίζουν πείνα ,την ίδια στιγμή που πετάμε κάθε χρόνο το 30% της παραγόμενης τροφής (αξίας περίπου $940 δις τον χρόνο). Όσον αφορά την Ευρώπη κάθε χρόνο πετάει 88 εκατομμύρια τόνους τροφίμων, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας!».

Κοινώς, όπως λέει, η πείνα στον πλανήτη οφείλεται στο ότι η τροφή που παράγεται δεν χρησιμοποιείται και δεν διανέμεται σωστά ώστε να έχουν όλοι οι άνθρωποι πρόσβαση σε επαρκή, θρεπτική τροφή σε προσιτές τιμές.

Που πρέπει να εστιάσουμε στην Ελλάδα…

Κατά την υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία του ελληνικού γραφείου της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace, στη χώρα μας, ειδικά μετά τις εκτεταμένες πλημμύρες από τις κακοκαιρίες Daniel και Elias που έπληξαν τη Θεσσαλία, απαιτείται επείγουσα στροφή του αγροδιατροφικού μοντέλου τόσο στην πληγείσα περιοχή όσο και σε ολόκληρη τη χώρα σε μοντέλο δίκαιο, βιώσιμο και ανθεκτικό.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το νερό, όπως υποστηρίζει, απαιτούνται: Δεσμευτικοί στόχοι για δραστική μείωση κατάχρησης και σπατάλης νερού. Σχεδιασμός συνολικής ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων για κάθε αγροτική περιοχή. Μέτρα που εξορθολογίζουν τις ιδιαίτερα υδροβόρες καλλιέργειες, όπως το βαμβάκι, που εξαντλούν τους υδάτινους πόρους. Επαναπροσδιορισμός και επαναχάραξη των φυσικών ροών και θέσεων τού νερού (ρέματα, χείμαρροι, ποταμοί, μέγεθος επιφανειακών υδάτινων όγκων, κ.λ.π.).

Επιπλέον απαιτείται: επείγουσα κατασκευή μικρών φραγμάτων (αντί φαραωνικών, κοστοβόρων και ενεργοβόρων έργων) στις ροές ποταμών, χειμάρρων και ρεμάτων ώστε να αυξηθεί η δυνατότητα συγκράτησης των νερών για την άρδευση των καλλιεργειών και παράλληλα να μειωθούν οι κίνδυνοι από την ανεξέλεγκτη ροή τους.

Προσωπικά πάντα μιλώντας δεν ξέρω τι πρόκειται να γίνει, απ’ όλα όσα οι ειδικοί λένε. Αυτό που ξέρω είναι πως αν δεν αλλάξει κάτι το πρόβλημα ολοένα και θα διογκώνεται και όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα …προσπερνούν τα τρόφιμα στα ράφια των καταστημάτων μην έχοντας την οικονομική δυνατότητα να τα αγοράσουν. Και αυτό είναι ΝΤΡΟΠΗ.