Ο σιωπηρός πόλεμος του πετρελαίου

Η Ασία είναι πλέον μια ισχυρή αναδυόμενη δύναμη με σχεδόν 4 δισεκατομμύρια πληθυσμό. Μόνον η Κίνα και η Ινδία πλησιάζουν τα 2,5 δισεκατομμύρια, στα οποία θα πρέπει να προστεθούν οι πληθυσμοί της Ιαπωνίας, του Πακιστάν, της Ταϋλάνδης, της Ινδονησίας κ.α.

Είναι εντυπωσιακό επίσης ότι τα 40 τελευταία χρόνια, όλες οι παραπάνω χώρες, υπερδιπλασίασαν το ακαθάριστο κατά κεφαλήν εισόδημά τους και σήμερα με εξαίρεση την Ιαπωνία, διατηρούν τα σκήπτρα της παγκόσμιας ανάπτυξης.

Ισραήλ: «Γκρίζα» σύννεφα για την οικονομία-Τι βλεπει η JP Morgan

Είναι σαφές δε, ότι στην ασιατική σκακιέρα, Ρωσία, Κίνα και Ινδία διεκδικούν ηγετικές θέσεις, αναπτύσσοντας μεταξύ τους λυκοφιλίες.

Επίσης στο πλέγμα αυτών των λυκοφιλικών σχέσεων, σοβαρός είναι ο ρόλος της ενέργειας, γεγονός που φέρνει στο προσκήνιο τη Μέση Ανατολή, αλλά και τις ευρασιατικές φιλοδοξίες της Ρωσίας. Και από την άποψη αυτή, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σχέσεις της τελευταίας με τη Σαουδική Αραβία.

Το 2016, μετά από πολλά χρόνια διπλωματικών προσπαθειών, η Σαουδική Αραβία πέτυχε να ενσωματώσει τη Ρωσία στον ΟΠΕΚ, μια ενεργειακή συμμαχία που έγινε «ΟΡΕC+» και η οποία αντιπροσωπεύει το 40% των παγκόσμιων προμηθειών αργού. Η ιδέα ήταν τότε να επηρεαστεί η παγκόσμια παραγωγή υδρογονανθράκων σύμφωνα με τις εγχώριες ανάγκες και το γεωπολιτικό πλαίσιο. Σήμερα, αυτή η σχέση φαίνεται να είναι διπλή για

τον κύριο χορηγό της. Η πολλά υποσχόμενη εταιρική σχέση δεν ήταν χωρίς συγκρούσεις και αντικατοπτρίζει επίσης τις πολυάριθμες στρατηγικές διαφορές μεταξύ των δύο χωρών, καθώς και έναν προφανή ανταγωνισμό στον ενεργειακό τομέα, που συμβάλλει στην τροφοδότηση τακτικών εντάσεων. Θυμόμαστε πριν από τρία χρόνια την άρνηση της Ρωσίας να μειώσει την παραγωγή της εν μέσω της πανδημίας Covid-19 μετά από αίτημα της Σαουδικής Αραβίας, η οποία ήθελε να διατηρήσει τις τιμές σε αποδεκτά επίπεδα. Πιο πρόσφατα, είναι η στρατιωτική εμπλοκή της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι γεωπολιτικές της συνέπειες που εξηγούν τη σχεδόν συστηματική άρνησή της να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της Σαουδικής Αραβίας και να μειώσει την παραγωγή της. Εκτός από το ότι πλημμύρισε την αγορά, η Ρωσία πούλησε τους υδρογονάνθρακες της στη μισή τιμή για να αντισταθμίσει τις κυρώσεις της Δύσης και να προσελκύσει αγοραστές, επωφελούμενος έτσι πολύ από τη μείωση της παραγωγής της Σαουδικής Αραβίας χωρίς να κάνει η ίδια ανάλογες προσπάθειες. Και ακόμη κι αν έχει συμφωνήσει να μειώσει τις εξαγωγές της κατά 500.000 βαρέλια ημερησίως από τον επόμενο Αύγουστο, η επιβράδυνση της παραμένει λιγότερο θεαματική από αυτή της Σαουδικής Αραβίας.

Όπως και άλλοι σύμμαχοι της Ρωσίας, το Ριάντ έχει σήμερα την πικρή εμπειρία της ρωσικής στρατηγικής αμφιθυμίας και του ωφελιμιστικού χαρακτήρα των συμμαχιών του. Ο απροκάλυπτος στόχος της Μόσχας είναι στην πραγματικότητα να γίνει ο κύριος προμηθευτής υδρογονανθράκων στην Ασία, και τα αποτελέσματά της φαίνονται ελπιδοφόρα σε αυτόν τον τομέα. Οι ρωσικές εξαγωγές στην Ινδία έχουν ήδη υπερβεί το άθροισμα των συνολικών εξαγωγών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράκ και τη Σαουδική Αραβία μαζί. Ιδιαίτερα στο πλαίσιο των εξαγωγών της προς

την Ινδία η Ρωσία μπόρεσε να επιτύχει υψηλότερη τιμή αργού πετρελαίου. Σύμφωνα με τους «Times of India», oι ρωσικές εταιρείες έχουν χρεώσει τιμή βαρελιού κάτω των 60 δολαρίων, αλλά αύξησαν τις τιμές αποστολής προκειμένου να ξεφύγουν από το ανώτατο όριο τιμών που επιβάλλει η Δύση. Η Κίνα, με την πολύ ενεργοβόρα οικονομία της, είναι προφανώς στο στόχαστρο.

Σίγουρα, η Σαουδική Αραβία έχει πουλήσει εκτενώς στην Ευρώπη και η τρέχουσα τιμή του αργού πετρελαίου, η οποία κυμαίνεται γύρω στα 75 δολάρια το βαρέλι στο χαμηλότερο επίπεδο, δεν την τοποθετεί στα πρόθυρα μιας ανησυχητικής κατάστασης. Ωστόσο, ο ρωσικός ανταγωνισμός στην Ασία αποτελεί μια από τις κύριες στρατηγικές προκλήσεις της και μια σοβαρή πρόκληση για την παρουσία της εντός του ΟΠΕΚ+. Προς το παρόν, ο Μοχάμεντ Μπεν Σαλμάν αντιμετωπίζει αυτό το θέμα με κάποια επιφυλακτικότητα, σπάζοντας την πολεμική παρενόχληση των πρώτων χρόνων στην εξουσία – η οποία έσυρε κυρίως τη χώρα του σε μια καταστροφική σύγκρουση, από ανθρωπιστική και οικονομική άποψη, στην Υεμένη – να επιβάλει τη Σαουδική Αραβία ως μεσολαβητική δύναμη. Μετά από πολλά χρόνια προσπάθειας προσέγγισης με τη Ρωσία, η Σαουδική Αραβία, υπό το φως και της γενικευμένης κρίσης στη Μέση Ανατολή, αρχίζει σοβαρά να υποπτεύεται ότι οι στρατηγικές συμμαχίες με τον Πούτιν ίσως να είναι ο προθάλαμος δυσάρεστων περιπετειών για το βασίλειο των Ουαχαμπί

Με το τελευταίο για την ώρα να διατηρεί πολύ προσεκτική στάση στον πόλεμο του Ισραήλ με τη Χαμάς, παρασύροντας προς την κατεύθυνση αυτή και τη Ρωσία, η οποία προφανώς δεν θα ήθελε στην παρούσα γεωπολιτική συγκυρία να ανοίξει και ενεργειακά μέτωπα.