Το νέο σκηνικό του χειμώνα

Πανευρωπαϊκά έχει προεξοφληθεί ένα γεγονός ανησυχητικό για τον χειμώνα: πριν υποχωρήσει ο πληθωρισμός μόνιμα κάτω από το 3%, πάρει ανάσα η οικονομία και αρχίσει η συζήτηση για μείωση των επιτοκίων, θα κινηθεί πρώτα ανοδικά. Σίγουρα μια φορά μέσα στους επόμενους μήνες. Αν συμβούν και κάποια έκτακτα γεγονότα, μπορεί να υπάρξουν και περισσότερες καμπές, δηλαδή ανατιμήσεις. Το βέβαιο είναι ότι η απόσυρση των ενεργειακών επιδοτήσεων θα προκαλέσει κύμα πληθωριστικών πιέσεων σε όλες τις οικονομίες, συμπεριλαμβανομένης της ελληνικής. Για όποιον δεν κατάλαβε το καμπανάκι της πρώτης αυτής ανόδου των τιμών, το χτύπησε χθες ο αρμόδιος υπουργός Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης, περιγράφοντας τον οδικό χάρτη των τιμών της ενέργειας που θα ισχύσουν από τις αρχές του νέου έτους.

Οπότε τις οριζόντιες επιδοτήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα τις ξεχνάμε. Συνεχίζουμε μόνο με επιδόματα για ένα τρίμηνο για τις περιοχές και τις κατοικίες που θερμαίνονται με ρεύμα. Ολοι οι άλλοι χρήστες του ηλεκτρικού θα προμηθεύονται ρεύμα, οικιακοί και επαγγελματικοί καταναλωτές, στην τιμή της αγοράς. Με τα σημερινά δεδομένα ακριβότερα από τα επίπεδα που όλοι πληρώνουμε το ρεύμα τους τελευταίους 12 μήνες.

Επαναλαμβάνω με τα σημερινά δεδομένα, καθώς το κλίμα που υπάρχει στην Ευρώπη είναι ότι είναι πιθανότερο οι τιμές της ενέργειας να υποχωρήσουν παρά να ανέβουν, ακόμα και με το πρόβλημα της Μέσης Ανατολής να βρίσκεται πάνω από τα κεφάλια μας. Το ότι δεν μειώνονται δεν έχει να κάνει ούτε με τις πολεμικές συρράξεις ούτε με τη ζήτηση, αλλά πιθανότατα με ακραία κερδοσκοπία.

Δημοσιεύματα χθες στον ξένο Τύπο παρατηρούσαν ότι ενώ οι υπόγειες αποθήκες φυσικού αερίου είναι γεμάτες σε ποσοστό 100% και τεράστιες ποσότητες υγροποιημένου αερίου βρίσκονται εν πλω, αυξάνοντας την προσφορά, οι τιμές δεν μειώνονται παρά το γεγονός ότι η ζήτηση παραμένει πολύ χαμηλή. Ακόμα και η εικόνα που δείχνουν τα προθεσμιακά συμβόλαια για τον Δεκέμβριο με μια τιμή μειωμένη κατά 7% στο φυσικό αέριο θεωρείται βέβαιο ότι σε μια ξαφνική αλλαγή του καιρού θα αλλάξει. Αρκεί μια απότομη πτώση της θερμοκρασίας για να εκδηλωθεί η ανοδική διάθεση των τιμών που υπάρχει στην αγορά.

Με αυτά τα δεδομένα και την αστάθεια που παρατηρείται στις ενεργειακές αγορές, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα έχουμε πολλά επεισόδια ακόμα στο μέτωπο του πληθωρισμού τον προσεχή χειμώνα. Κατά συνέπεια θα χρειαστούν πολλά «καύσιμα» στον προϋπολογισμό προκειμένου να συγκρατηθούν οι απώλειες στο διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, το οποίο εξαιτίας της δημοσιονομικής σύσφιγξης ενδεχομένως απειλείται για πρώτη φορά να υποστεί συρρίκνωση ύστερα από συνεχή χρόνια σταθερής ανόδου. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι ακόμα και το «πληθωριστικό» 2022 το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών αυξήθηκε κατά 7,6%.

Ωστόσο η απόσυρση των επιδοτήσεων, η διατήρηση του πληθωρισμού σε επίπεδα άνω του 3% και η εμφάνιση πλήρως των επιπτώσεων στην οικονομία από την άνοδο των επιτοκίων μπορεί ροκανίσουν μεγάλο μέρος από τις αναμενόμενες μισθολογικές αυξήσεις του επόμενου διαστήματος. Η μάχη αυτή θα κρίνει κατά πόσο θα πετύχει η οικονομία τους στόχους της το 2024. Τουλάχιστον μέχρι κάποια στιγμή στα μέσα του έτους να ξεκινήσει η αποκλιμάκωση των επιτοκίων.