Τράπεζες: Έκρηξη κερδών στο γ΄ τρίμηνο του 2023

Ξεκινά η δημοσιοποίηση των οικονομικών καταστάσεων των τεσσάρων συστημικών ομίλων για το γ’ τρίμηνο του 2023, με τους αναλυτές να αναμένουν σημαντική περαιτέρω ενίσχυση της οργανικής τους κερδοφορίας.

Την αρχή κάνουν σήμερα οι Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς, πριν το άνοιγμα του χρηματιστηρίου, ενώ την ερχόμενη Τρίτη θα ανακοινώσουν τα μεγέθη τους οι Eurobank και Εθνική Τράπεζα.

Αλλαγή «φρουράς» στην Ελληνική Ένωση Τραπεζών – Ποιοι αναλαμβάνουν τα ηνία

Καταλύτη για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας των κερδών τους και σε αυτήν την περίοδο θα αποτελέσει κατά πάσα βεβαιότητα η βελτίωση του καθαρού επιτοκιακού εισοδήματος.

Κι αυτό διότι οι δείκτες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) αναπροσαρμόστηκαν κατά 75 μονάδες βάσης από τον περασμένο Ιούνιο, ωθώντας σε υψηλότερα επίπεδα τα διατραπεζικά επιτόκια Euribor, με τα οποία είναι συνδεδεμένα τα περισσότερα δάνεια στην Ελλάδα.

Η εξέλιξη αυτή εκτιμάται ότι έχει οδηγήσει τα καθαρά έσοδα από τόκους των τεσσάρων μεγάλων του κλάδου στη ζώνη των 6 δισ. ευρώ στο εννεάμηνο του 2023, υψηλότερα κατά 55% περίπου σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι οι καθαρές ροές μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων παραμένουν, σύμφωνα με πληροφορίες, σε πολύ χαμηλά επίπεδα, με τους περισσότερους δανειολήπτες να επιδεικνύουν εξαιρετική προσαρμοστικότητα στις νέες υψηλότερες δόσεις.

Οι διαφορές με το 2022

Στηριζόμενες λοιπόν, στα έσοδα από τις παραδοσιακές εργασίες, οι τράπεζες αναμένεται να εμφανίσουν στο σύνολο της τρέχουσας χρήσης καθαρό αποτέλεσμα κοντά στα 4 δισ. ευρώ, υψηλότερο σε σύγκριση με τα 3,6 δισ. ευρώ του 2022.

Μεταξύ των δύο ετών ωστόσο υπάρχει μία σημαντική ποιοτική διαφορά σε σχέση με την προέλευση της κερδοφορίας.

Συγκεκριμένα, το 2022 πάνω από το 50% είχε προέλθει από μη επαναλαμβανόμενα αποτελέσματα, η συμμετοχή των οποίων την εφετινή χρονιά θα είναι εξαιρετικά μικρή.

Πέραν των καθαρών εσόδων από τόκους, στήριξη στα αποτελέσματα των τραπεζών προσφέρουν τα εξής:

•  Τα καθαρά έσοδα από προμήθειες συνεχίζουν να αυξάνονται, στηριζόμενα σε μεγάλο βαθμό στην πώληση επενδυτικών προϊόντων, η ζήτηση για τα οποία έχει ενισχυθεί το 2023 από καταθέτες που αναζητούν καλύτερες των απλών καταθετικών προγραμμάτων αποδόσεις.
•  Η αύξηση του κόστους για τον πιστωτικό κίνδυνο, στο πλαίσιο των προληπτικών μέτρων που λαμβάνονται για το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων επισφαλειών στο τρέχον περιβάλλον αυστηρής νομισματικής πολιτικής και υψηλού πληθωρισμού, είναι μικρή.
•  Τα λειτουργικά έξοδα παραμένουν υπό απόλυτο έλεγχο, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις, ενώ οι αυξήσεις στους μισθούς των εργαζομένων που ξεκίνησαν στο πλαίσιο της νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας στον κλάδο, είναι μικρές. Παράλληλα, οι τράπεζες απολαμβάνουν τα οφέλη των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου προσωπικού που ολοκληρώθηκαν τους προηγούμενους μήνες.

Οι κίνδυνοι

Φυσικά δεν είναι όλα ρόδινα στον κλάδο. Υπάρχουν και πεδία που προβληματίζουν τις τραπεζικές διοικήσεις.

Οι κυριότερες πηγές ανησυχίας είναι οι εξής:

•  Στο σημερινό περιβάλλον υψηλού κόστους δανεισμού, αξιόχρεοι δανειολήπτες, κατά βάση στην επιχειρηματική και δευτερευόντως στη στεγαστική πίστη, προχωρούν σε πρόωρες αποπληρωμές των υπολοίπων τους.

Πρόκειται για μία τάση που ξεκίνησε το α΄ τρίμηνο του 2023, σε συνέχεια των πρώτων αυξήσεων στα επιτόκια της ΕΚΤ και η οποία δεν έχει ακόμη σταματήσει.

Με δεδομένο ότι η Ευρωτράπεζα θα διατηρήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα τους δείκτες της σε ιστορικά υψηλά, χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί μία νέα αναπροσαρμογή τους εάν ο πληθωρισμός δεν ελεγχθεί, είναι εξαιρετικά πιθανό η πρακτική αυτή να συνεχιστεί.

•  Τους τελευταίους μήνες δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που αιτούνται τη μείωση των περιθωρίων κέρδους (spreads) στις συμβάσεις τους με στόχο τον περιορισμό του συνολικού κόστους εξυπηρέτησης των χρεών τους.

Πολλά από αυτά τα αιτήματα γίνονται αποδεκτά από τις τράπεζες, υπό τον κίνδυνο καθυστερήσεων στις πληρωμές από τους πελάτες τους.

Δεν αποκλείεται δε να πολλαπλασιαστούν το επόμενο διάστημα, καθώς τα επιτόκια θα παραμείνουν σε υψηλά επίπεδα τουλάχιστον έως και το καλοκαίρι του 2024.

•  Η διατήρησή τους επί μακρόν σε υψηλά επίπεδα θα επηρεάσει και τη ζήτηση για νέες χρηματοδοτήσεις.

Ήδη τα αιτήματα δανειοδότησης σημειώνουν αρνητική μεταβολή σε σχέση με πέρυσι, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη την επίτευξη των στόχων για την πιστωτική επέκταση που είχαν θέσει στις αρχές της χρονιάς οι τράπεζες.

•  Πίεση στα καθαρά επιτοκιακά έσοδα θα ασκηθεί από την αναμενόμενη αύξηση των εξόδων για τόκους στις προθεσμιακές καταθέσεις.

Αυτή θα προέλθει τόσο από τις προς πάνω αναπροσαρμογές των αποδόσεων, στις οποίες εκτιμάται ότι θα προχωρήσουν οι τράπεζες τους επόμενους μήνες, όσο και από την αναμενόμενη μεταφορά καταθέσεων από το ταμιευτήριο σε λογαριασμούς προθεσμίας.

•  Τέλος, μένει να φανεί αν θα συνεχιστεί η καλή πορεία των εισπράξεων στα υφιστάμενα δάνεια ή αν οι τράπεζες θα αναγκαστούν να εγγράψουν περισσότερες προβλέψεις για την κάλυψη τυχόν νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.