Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Ποια μηνύματα στέλνει η ομιλία Νασράλα;

Ο Χασάν Νασράλα δεν φημίζεται για τις σύντομες ομιλίες του. Ιδίως, όταν πρέπει να αναλύσει την αρκετά σύνθετη τακτική που έχει υιοθετήσει το κίνημά του σε σχέση με τις εξελίξεις στη Γάζα. Αυτό ακριβώς έκανε και με την πολυαναμενόμενη ομιλία του την Παρασκευή 4 Σεπτεμβρίου.

Μια σύνθετη τακτική που μπορεί να συγκεφαλαιωθεί στη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην απουσία μιας σαφούς κήρυξης μιας συνολικότερης σύγκρουσης με το Ισραήλ και την υπογράμμιση ότι η Χεζμπολάχ είναι ήδη σε μάχη και με τις ενέργειές της στα σύνορα με το Ισραήλ διευκολύνει την Χαμάς, αφού σημαντικό τμήμα των ισραηλινών δυνάμεων αναγκαστικά παρατάσσεται στα βόρειά σύνορά του.

Λίβανος: Το μετέωρο βήμα

Η ομιλία του περιλάμβανε σαφή μηνύματα και προς τις άλλες Αραβικές χώρες ζητώντας τους να πάνε ένα βήμα πέρα από τις φραστικές καταγγελίες του Ισραήλ προς μια συνολική ρήξη με αυτό (ρωτώντας τις π.χ. πώς μπορούν να συνεχίζουν να προσφέρουν καύσιμα στο Ισραήλ), αλλά και προς τις ΗΠΑ, υπογραμμίζοντας πώς σε περιφερειακή σύγκρουση η δική τους ναυτική παρουσία μικρή σημασία έχει.

Όμως, φρόντισε να τονίσει και ότι «όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά» σε σχέση με το εάν θα υπάρξει κλιμάκωση στη σύγκρουση με το Ισραήλ, εξαρτώντας αυτή την επιλογή όχι μόνο από τις εξελίξεις στη Γάζα αλλά και από το εάν το Ισραήλ θα δοκιμάσει να επιτεθεί στο Λίβανο.

Είναι σαφές ότι αυτή τη στιγμή η Χεζμπολάχ δεν έχει έναν σχεδιασμό για να εμπλακεί σε έναν μεγάλο πόλεμο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αμέτοχη των εξελίξεων ή ότι δεν παρακολουθεί πολύ προσεκτικά τις εξελίξεις.

Η έμφαση στον Παλαιστινιακό χαρακτήρα της επιχείρησης της Χαμάς

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η επιμονή του ότι η στρατιωτική επιχείρηση της Χαμάς σχεδιάστηκε αποκλειστικά από την παλαιστινιακή οργάνωση και ότι οι υπόλοιπες «τάσεις της αντίστασης» δεν γνώριζαν τίποτα για αυτήν, ούτε και το ίδιο το Ιράν. Μάλιστα, τόνισε ότι ήταν ακριβώς ο καθαρά παλαιστινιακός χαρακτήρας τη επιχείρησής αυτής που δείχνει ότι το Ιράν στην πραγματικότητα δεν ελέγχει τα διάφορα τμήματα της «αντίστασης».

Δηλαδή, υπογραμμίζοντας ότι είναι μια αυθεντική παλαιστινιακή απόφαση προσπάθησε να αποσείσει την κριτική ότι όλα όσα συμβαίνουν είναι απλώς έκφραση μιας γεωπολιτικής αντίθεσης ανάμεσα στο Ιράν και στη Δύση και ταυτόχρονα τόνισε ότι πρόκειται για βαθιά ριζωμένα τοπικά κινήματα.

Και βεβαίως με αυτόν το σχήμα της παλαιστινιακής επιχείρησης με παλαιστινιακή απόφαση επιχείρησε και να προστατεύσει τη Χεζμπολάχ από την τυχόν κριτικές ως προς το γιατί δεν επέλεξε εξαρχής να ανοίξει πλήρως ένα δεύτερο μέτωπο.

Συγκέντρωση της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό

Η απειλή για κλιμάκωση

Από την άλλη, ο Νασράλα δεν θέλησε να δώσει την εικόνα μιας περιορισμένης εμπλοκής. Η αναφορά ότι «όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά» ήθελε να δώσει το μήνυμα ότι η κλιμάκωση είναι ανοιχτό ενδεχόμενο. Το ίδιο και η υπενθύμιση προς τις ΗΠΑ της οδυνηρής τους εμπειρίας στον Λίβανο και μάλιστα τονίζοντας ότι είναι ακόμη ζωντανοί οι άνθρωποι που σχεδίασαν τις μεγάλες επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στόχων στη δεκαετία του 1980, που είχαν οδηγήσει και στην αποχώρηση των στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ που στάθμευαν στο Λίβανο.

Η ανάλυση του συσχετισμού δύναμης

Ενδιαφέρον είχε και ο τρόπος που ο Νασράλα επέλεξε να μιλήσει για την επιχείρηση της Χαμάς, υποστηρίζοντας ουσιαστικά ότι ανεξαρτήτως της έκβασής της  κατόρθωσαν να αποκαλύψουν τις αδυναμίες της ισραηλινής άμυνας και έστειλαν ένα μήνυμα ότι το Ισραήλ είναι πιο ευάλωτο από την εικόνα που προσπαθεί να προβάλει.

Αυτό παρέπεμπε εμμέσως και σε μια εκτίμηση ότι αυτή δεν είναι η «τελική μάχη» και ότι ούτως ή άλλως αρχίζει να διαμορφώνεται ένας θετικότερος συσχετισμός για το Παλαιστινιακό αλλά και συνολικά για τις «δυνάμεις της αντίστασης».

Από την άλλη, οι κριτικές στις αραβικές χώρες και τον τρόπο που περιορίζονται σε φραστικές καταγγελίες και δεν πιέζουν πραγματικά το Ισραήλ, ήταν μια υπενθύμιση των ταλαντεύσεών τους γύρω από τη διαδικασία «εξομάλυνσης» με το Ισραήλ αλλά και του ότι δεν αντιλαμβάνονται ότι η «αντίσταση» διαμορφώνει στην πράξη ένας άλλος συσχετισμός στην περιοχή μετά και από την επιχείρηση της Χαμάς.

Κάτοικοι της Τύρου, στον νότιο Λίβανο, παρακολουθούν την ομιλία Νασράλα

Τα διλήμματα της Χεζμπολάχ

Βεβαίως, η ίδια η εμφανής επιλογή συνειδητά αμφίσημων διατυπώσεων αποτυπώνει και την ταλάντευση της ίδιας της Χεζμπολάχ (και ως ένα βαθμό και του ίδιου του Ιράν).

Από τη μια, τα γεγονότα μετά τις 7 Οκτωβρίου όντως διαμόρφωσαν μια νέα κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή. Επανάφεραν στο προσκήνιο το «ξεχασμένο» Παλαιστινιακό. Ανέκοψαν ως ένα βαθμό τη διαδικασία «εξομάλυνσης». Έδειξαν υπαρκτές αδυναμίες της ισραηλινής άμυνας. Ανέδειξαν το φιλοπαλαιστινιακό κλίμα που υπάρχει στον Παγκόσμιο Νότο.

Για την ευρύτερη πολιτική λογική του «άξονα της αντίστασης» αυτές είναι εξελίξεις που διαμορφώνουν μια ευνοϊκότερη συνθήκη.

Από την άλλη, υπάρχει επίγνωση – και αυτό φαίνεται και στη στάση της Χεζμπολάχ και στη στάση του Ιράν – ότι αυτή τη στιγμή όροι για μια «αποφασιστική σύγκρουση», μια συντονισμένη κλιμάκωση που θα μπορούσε να επέβαλε μια συνολική ανατροπή συσχετισμών δεν υπάρχουν. Γιατί αυτό θα σήμαινε τελικά μια παρατεταμένη περιφερειακή σύγκρουση στην οποία ούτε η Χεζμπολάχ – που έχει να αντιμετωπίσει και στην κοινωνική κρίση στον Λίβανο– ούτε το Ιράν, που επίσης επενδύει στη δική του εκδοχή «εξομάλυνσης» με τον Κόλπο και ταυτόχρονα μεγαλύτερη «ευρασιατικής» ένταξης, δείχνουν ετοιμότητα να εμπλακούν.

Όμως, εάν τα πράγματα στη Γάζα επιδεινωθούν σημαντικά και εάν η ισραηλινή εισβολή οδηγήσει σε συντριπτικά χτυπήματα σε βάρος της Χαμάς και μαζική εκτόπιση του κύριου όγκου του πληθυσμού της Γάζας, αυτό θα διαμορφώσει μια κατάσταση όπου τόσο η Χεζμπολάχ όσο και άλλες δυνάμεις της «αντίστασης» θα κληθούν να πάρουν θέση για το εάν αφήνουν αβοήθητους τους Παλαιστινίους.

Σε αυτό το ενδεχόμενο απαντά το «όλα τα σενάρια ανοιχτά» και επί της ουσία η έμφαση στο ενδεχόμενο όντως μιας ευρύτερης περιφερειακής ανάφλεξης, με χαρακτήρα, όμως, προειδοποίησης προς τις δυνάμεις που στηρίζουν το Ισραήλ να μην επιλέξουν τον δρόμο της κλιμάκωσης, αλλά και προς το ίδιο το Ισραήλ ότι κλιμάκωση της σύγκρουσης στον Νότιο Λίβανο θα σημαίνει ένα νέο 2006.

Όλα αυτά αποτυπώνουν τόσο την ίδια τη συνθετότητα της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, όσο και το γεγονός ότι η Χεζμπολάχ προσπαθεί ταυτόχρονα να λειτουργήσει ως μια δυνάμει «ηγεμονική» στην ίδια τη λιβανέζικη κοινωνία, αλλά και ως τμήμα ενός ευρύτερου συντονισμού δυνάμεων «αντίστασης».

Σε κάθε περίπτωση πάντως είναι σαφές ότι τόσο για το Ισράηλ που έχει πλέον να αντιμετωπίσει τη διαχείριση της χερσαίας εισβολής, όσο και για τις ΗΠΑ που προσπαθούν να αποφύγουν μια ευρύτερη ανάφλεξη την ώρα που στηρίζουν το Ισραήλ, τυχόν ενδεχόμενο εμπλοκής μεγαλύτερης και της Χεζμπολάχ θα κάνει τα πράγματα αρκετά πιο δύσκολα.