Βιομηχανία: Ποιες χώρες συνδέουν τις αγορές ΗΠΑ – Κίνας

Το διαρκώς διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας φαίνεται πως γεφυρώνουν πέντες χώρες που παρά τη διαφορετική τους ιστορία και υπόβαθρο, προσελκύουν το επενδυτικό ενδιαφέρον επιχειρήσεων τεχνολογικού και βιομηχανικού ενδιαφέροντος, εμφανίζοντας εκπληκτικά οικονομικά μεγέθη.

Όσο απροσδόκητο και εάν είναι, το Βιετνάμ, η Πολωνία, το Μεξικό, το Μαρόκο και η Ινδονησία ανήκουν στην πεντάδα αυτή, που είχε οικονομική παραγωγή 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022 – περισσότερα δηλαδή από την Ινδία και σχεδόν όσο η Γερμανία ή η Ιαπωνία. Κι αυτό συμβαίνει γιατί μοιράζονται την επιθυμία να αξιοποιήσουν -ή και να εκμεταλλευτούν- τα οικονομικά και ενίοτε απροσδόκητα κέρδη, τοποθετώντας τους εαυτούς τους ως τους νέους συνδετικούς κρίκους μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας – ή της Κίνας, της Ευρώπης και άλλων ασιατικών οικονομιών.

ΗΠΑ: Στην «τελική ευθεία» οι κανόνες για περιορισμό των εξαγωγών chips στην Κίνα

Αναλύοντας τα δεδομένα της έκθεσης UN Comtrade & UNCTAD World Investment Report, το Bloomberg Economics επισήμανε πως μπορεί οι πέντε αυτές χώρες να μην είναι σε καμία περίπτωση οι μόνες οικονομίες που παίζουν ρόλο στο διεθνή σκηνή της βιομηχανίας, αλλά η γεωγραφική τους θέση και η ικανότητά τους να δίνουν ώθηση στο εμπόριο, τις έχουν αναδείξει σε μοναδικούς συνδετικούς κρίκους.

Αντιπροσωπεύουν το 4% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, ωστόσο έχουν προσελκύσει ελαφρώς πάνω από το 10%, ή 550 δισεκατομμύρια δολάρια, όλων των επονομαζόμενων επενδύσεων Greenfield από το 2017. Ο όρος περιγράφει δαπάνες για νέες εγκαταστάσεις, γραφεία και άλλες εγκαταστάσεις από ξένη εταιρεία που ιδρύει ή επεκτείνει τις δραστηριότητές τους σε άλλη χώρα.

Βιετνάμ: Ο «παράδεισος» της Apple

Ο ρόλος του Βιετνάμ έχει αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, από τότε που ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ επέβαλε δασμούς σε κινεζικά προϊόντα και η πανδημία όξυνε τον έλεγχο των εφοδιαστικών αλυσίδων.

Με το συνδυασμό του χαμηλού κόστους εργασίας, της βελτίωσης των υποδομών και του διευρυνόμενου καταλόγου εμπορικών συμφωνιών, το Βιετνάμ έχει προσελκύσει πολλούς προμηθευτές της Apple, συμπεριλαμβανομένων των Luxshare Precision Industry Co. και Pegatron Corp., όπως και της Foxconn Technology Group που αποφάσισε να μεταφέρει το εργοστασιακό της συγκρότημα 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων για την παραγωγή MacBooks της Apple Inc. σε ορυζώνες στο βόρειο Βιετνάμ, αλλά και της κινεζικής GoerTek Inc. που κατασκευάζει AirPods.

Η τάση των κολοσσών κατασκευαστών ηλεκτρονικών ειδών να μεταφέρουν μέρος της παραγωγής από την ηπειρωτική Κίνα στο Βιετνάμ, χρονολογείται περίπου μια δεκαετία, αλλά έχει επιταχυνθεί τα τελευταία χρόνια.

Οι ΗΠΑ είναι ο προορισμός για περίπου το ένα τρίτο των εξαγωγών του Βιετνάμ, ενώ η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής υλικών για βιετναμέζους παραγωγούς, από μηχανήματα μέχρι υλικά για ενδύματα.

Το Βιετνάμ αναβάθμισε επίσημα τους δεσμούς με τις ΗΠΑ τον Σεπτέμβριο, μετατοπίζοντας τη σχέση σε μια «συνολική στρατηγική εταιρική σχέση» – ένα διπλωματικό καθεστώς που προηγουμένως επιφύλασσε λίγους εκλεκτούς, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας. Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν επίσης μια συνεργασία τον Σεπτέμβριο για να βοηθήσουν το Βιετνάμ να αναπτύξει την εκκολαπτόμενη βιομηχανία ημιαγωγών. Το Βιετνάμ είναι επίσης μέλος της Περιφερειακής Συνολικής Οικονομικής Συνεργασίας, μιας συμφωνίας ελεύθερων συναλλαγών τριών ετών, με επικεφαλής την Κίνα.

Η βιομηχανία ηλεκτρονικών ειδών συνεισέφερε το 32% του συνόλου των εξαγωγών το 2022, περίπου το διπλάσιο από ό,τι πριν από μια δεκαετία. Ο κλάδος απασχολούσε 1,3 εκατομμύρια εργαζομένους τον Ιούνιο του 2022.

Πολωνία: Ηλεκτρικά οχήματα και μπαταρίες

Όταν η κυβέρνηση της Πολωνίας ανακοίνωσε πέρυσι ότι η χώρα θα κατασκευάσει τη δική της μάρκα ηλεκτρικών οχημάτων, την Izera, ήθελε να περάσει το μήνυμα ότι  είχε μεγαλύτερες φιλοδοξίες από το να είναιένας μόνο κόμβος παραγωγής για αυτοκινητοβιομηχανίες της Δυτικής Ευρώπης. Για να υλοποιηθεί το project, η κρατική ElectroMobility Poland υπέγραψε συμφωνία με τον κινεζικό όμιλο Geely Holding το 2022 για την προμήθειατου ανάλογου τεχνολογικού υλικού. Η παραγωγή ενός μοντέλου hatchback και ενός SUV έχει προγραμματιστεί να ξεκινήσει στα τέλη του 2025 σε εργοστάσιο που βρίσκεται στην καρδιά της εξόρυξης άνθρακα της Σιλεσίας.

Η Πολωνία έχει ήδη εδραιωμένους δεσμούς με την ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία και κολοσσοί όπως η Volkswagen AG και η Mercedes-Benz Group AG δημιουργούν εργοστάσια για την κατασκευή ηλεκτρικών οχημάτων στη χώρα. Ωστόσο, οι ξένες επενδύσεις έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια, με ένα σημαντικό μέρος των 125,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις Greenfield που έχει προσελκύσει από το 2017, να έρχεται από την Ασία.

Η Πολωνία βρίσκεται πίσω μόνο από την Κίνα στην παγκόσμια κατάταξη παραγωγής μπαταριών, φιλοξενώντας εταιρείες όπως η LG Chem Ltd., η Northvolt AB, η SK Innovation Co. και η Umicore SA. έτος, που αντιστοιχεί στο 2,4% του συνόλου των εξαγωγών, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.

Ο πολλαπλασιασμός των εργοστασίων μπαταριών συνοδεύτηκε από άλμα στις εισαγωγές πρώτων υλών, όπως ο γραφίτης, από την Κίνα. Η αξία των εξαγωγών της Κίνας προς την Πολωνία έχει αυξηθεί κατά 112% από το 2017, στα 38,2 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι.

Η εξάρτηση από τις κινεζικές εισροές θεωρείται ευρέως ως μια πιθανή ευπάθεια για την εκκολαπτόμενη βιομηχανία EV της Ευρώπης, η οποία δέχεται επίσης επίθεση από ένα κύμα εισαγωγών κινεζικών αυτοκινήτων plug-in γενικά χαμηλότερης τιμής. Ωστόσο, σε μέρη όπως η Πολωνία, οι μακροπρόθεσμες γεωστρατηγικές ανησυχίες έχουν μικρότερο βάρος από την άμεση οικονομική ώθηση που μπορούν να προσφέρουν οι νέες μονάδες.

Το εργοστάσιο μπαταριών ιόντων λιθίου της LG Energy Solution Ltd. στο Βρότσλαβ, στο νοτιοδυτικό τμήμα της χώρας, είναι η μεγαλύτερη εγκατάσταση αυτού του είδους στην Ευρώπη, απασχολώντας περισσότερα από 7.000 άτομα. Μόλις ολοκληρωθεί η επέκταση των 500 εκατομμυρίων ευρώ το 2025, το εργοστάσιο θα παράγει αρκετές μπαταρίες ετησίως για να τροφοδοτήσει 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα με plug-in.

Περίπου μια ώρα οδικώς νότια από το Βρότσλαβ, στη Nysa, μια κοινοπραξία μεταξύ της βελγικής Umicore και της Volkswagen θα επενδύσει 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ σε ένα εργοστάσιο που θα κατασκευάζει υλικό καθόδου, βασικό συστατικό στις μπαταρίες. Ενώ σε κοντινή απόσταση η Mercedes κατασκευάζει ένα εργοστάσιο ηλεκτρικών οχημάτων ύψους άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ.

Μεξικό: Eίσοδος διά της πλαγίου

Φέτος, το Μεξικό επισκίασε την Κίνα ως τον μεγαλύτερο εξαγωγέα αγαθών στις ΗΠΑ. Από το 2017, η αξία των εισαγωγών του Μεξικού από την Κίνα αυξάνεται ταχύτερα σε ονομαστικούς όρους από αυτή των εξαγωγών του στις ΗΠΑ.

Αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί από τους κατασκευαστές που ανοίγουν εργοστάσια στα σύνορα με το Μεξικό πλέον είναι κινεζικές εταιρείες, που πωλούν τα πάντα, από ανταλλακτικά αυτοκινήτων μέχρι έπιπλα, με έμφαση στην αμερικανική αγορά. Σύμφωνα με την Μεξικανική Ένωση Ιδιωτικών Βιομηχανικών Πάρκων, εκτιμάται ότι την επόμενη διετία μία στις πέντε νέες επιχειρήσεις που θα ανοίξουν κατάστημα, θα είναι κινεζική.

Τον Απρίλιο, η TDI Manufacturing Mexico, παρακλάδι της Zhejiang Yinlun Machinery Co., ενός Κινέζου προμηθευτή συστημάτων ψύξης για αυτοκίνητα και βαριά μηχανήματα, άνοιξε τη δική του εγκατάσταση στο βιομηχανικό πάρκο Hofusan. Κι αυτό γιατί η Yinlun TDI LLC, η θυγατρική του κινέζου κατασκευαστή με έδρα την Καλιφόρνια, παρακολουθούσε το κόστος εργασίας να αυξάνεται στις ΗΠΑ και το κόστος εισαγωγής αγαθών από την Κίνα να αυξάνεται επίσης, σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλό της, Scott Chen. Έτσι, για να εξυπηρετήσει πελάτες όπως η Caterpillar, η General Motors και η John Deere, η εταιρεία αποφάσισε το 2021 να επενδύσει 20 εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή του εργοστασίου στο Μεξικό.

Το στοίχημα έχει ήδη αποδώσει. Τον Φεβρουάριο του 2023, περίπου ένα χρόνο αφότου ο Yinlun αγόρασε τη γη, η μεξικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η Tesla Inc. θα ανοίξει ένα Gigafactory για την κατασκευή ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην ίδια πολιτεία, το Nuevo León.

Ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα για τη Yinlun και άλλες κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο Μεξικό είναι η 30ετής συμφωνία ελεύθερου εμπορίου της χώρας με τις ΗΠΑ και τον Καναδά. Ο Τραμπ πίεσε επιτυχώς για επαναδιαπραγμάτευση του αρχικού συμφώνου με στόχο την ενίσχυση της μεταποίησης στη Βόρεια Αμερική και τη μείωση της εξάρτησης των ΗΠΑ από τις κινεζικές εισαγωγές. Δεν υπολόγιζε ότι οι κινεζικές εταιρείες θα έβρισκαν στο Μεξικό μια πλαϊνή πόρτα προς τις ΗΠΑ, κάτι που τους επέτρεπε να αποφύγουν τους δασμούς που επέβαλε στις αμερικανικές εισαγωγές από την Κίνα.

Το αποτέλεσμα είναι ότι οι επενδυτικές ανακοινώσεις από κινεζικές εταιρείες αυξήθηκαν σχεδόν κατά 50% το 2022, στα 2,5 δισεκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με το Δίκτυο Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής για την Κίνα. Η δυναμική συνεχίστηκε και φέτος. Η Lingong Heavy Machinery Co. ανακοίνωσε τον Οκτώβριο ότι θα κατασκευάσει ένα βιομηχανικό πάρκο στο Nuevo León, το οποίο σύμφωνα με κρατικούς αξιωματούχους θα οδηγήσει σε βιομηχανικές επενδύσεις 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων και περίπου 7.000 θέσεις εργασίας.

Μαρόκο: Τα σύμφωνα ελεύθερων συναλλαγών αποδίδουν

Το Μαρόκο, όπου βρίσκονται τα μεγαλύτερα αποθέματα φωσφορικών αλάτων στον κόσμο, γίνεται σημαντικός παράγοντας στον μετασχηματισμό της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας. Το ορυκτό είναι βασικό συστατικό στις μπαταρίες λιθίου-σιδηρού-φωσφορικού (LFP), μιας ταχέως αναπτυσσόμενης ποικιλίας επαναφορτιζόμενων στοιχείων που χρησιμοποιούνται στα ηλεκτρικά οχήματα.

Η χώρα έχει ήδη έναν αναπτυσσόμενο κλάδο αυτοκινήτων, με εργοστάσια της Renault SA και της Stellantis NV να παράγουν χιλιάδες αυτοκίνητα την ημέρα, υποστηριζόμενα από δεκάδες καταξιωμένους Αμερικανούς προμηθευτές, όπως η Lear Corp. και η Commercial Vehicle Group Inc.

Οι ισχυρές εμπορικές σχέσεις του Μαρόκου με την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, μαζί με τη φιλική στάση του απέναντι στις άμεσες ξένες επενδύσεις, το καθιστούν τόπο συνάντησης όπου εταιρείες που ευθυγραμμίζονται και στις δύο πλευρές του αυξανόμενου χάσματος ΗΠΑ-Κίνας, μπορούν να συνεργάζονται.

Το 2022, το Μαρόκο είδε την ανακοίνωση των 15,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε νέα έργα εργοστασίων Greenfield που χρηματοδοτήθηκαν από ξένους επενδυτές, σχεδόν όσο τα πέντε προηγούμενα χρόνια μαζί. Και η τάση αυτή δεν δείχνει σημάδια επιβράδυνσης για το μέλλον.

Τον Μάιο, η κινεζική Gotion High-Tech Co. υπέγραψε συμφωνία για την κατασκευή ενός εργοστασίου μπαταριών 6,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο θα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στον κόσμο. Τον Σεπτέμβριο, η CNGR Advanced Material Co., μια κινεζική εταιρεία κατασκευής εξαρτημάτων μπαταριών, ανακοίνωσε αυτό που μπορεί να γίνει ένα έργο 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την παραγωγή αρκετών μπαταριών LFP για τον εξοπλισμό 1 εκατομμυρίου οχημάτων ετησίως.

Ινδονησία: Αφθονία φυσικών πόρων

Η Ινδονησία φλερτάρει ενεργά εταιρείες τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Κίνα για να υλοποιήσουν το όραμα του Προέδρου Joko Widodo για τη δημιουργία μιας ολόκληρης εφοδιαστικής αλυσίδας ηλεκτρικών οχημάτων. Η Tesla και η Volkswagen έχουν προσκληθεί να επενδύσουν, με στόχο την εξισορρόπηση της κυριαρχίας των κινεζικών εταιρειών στη διύλιση νικελίου και την κατασκευή μπαταριών. Αυτό έχει ήδη αποφέρει σημαντικές συνεργασίες. Τον Μάρτιο, η Ford Motor Co. υπέγραψε συμφωνία με την κινεζική Zhejiang Huayou Cobalt Co. και τη βραζιλιάνικη Vale SA για τον περιορισμό των προμηθειών νικελίου, ενός μετάλλου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή μπαταριών EV.

Με αφθονία φυσικών πόρων και πληθυσμό 270 εκατομμυρίων, η Ινδονησία δεν χρειάζεται να επιλέξει ανάμεσα στις δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Στο Βιομηχανικό Πάρκο Batang στην Κεντρική Ιάβα εδρεύει μια σειρά αμερικανικών εταιρειών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων που έχουν μετακομίσει από την Κίνα, όπως η εταιρεία κατασκευής ηλιακών λαμπτήρων Alpan Lighting Products Inc. Εν τω μεταξύ, το βιομηχανικό πάρκο Morowali, στο νησί Sulawesi, κυριαρχείται από κινεζικές επενδύσεις, κυρίως στην επεξεργασία νικελίου.