Ενας κόσμος πολέμου

Οταν ο γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς, σε ομιλία του στο κοινοβούλιο στις 27 Φεβρουαρίου 2022, περιέγραψε την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ως «Zeitenwende» (σημείο καμπής), ο κίνδυνος επέκτασης του πολέμου ήταν ήδη εμφανής. Αλλά περίμενε ότι θα γίνουμε μάρτυρες μιας αλυσίδας περιφερειακών πολέμων ή ότι οι εντάσεις μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων θα άρχιζαν να κλιμακώνονται σχεδόν καθημερινά; Δυστυχώς, εκεί βρισκόμαστε σήμερα.

Ο απρόκλητος επιθετικός πόλεμος του ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν ήταν απλώς το πρώτο ντόμινο. Τώρα, η Χαμάς έχει εξαπολύσει μια βάναυση τρομοκρατική επίθεση στο Ισραήλ από τη Γάζα, σκοτώνοντας 1.400 Ισραηλινούς – στην πλειονότητά τους άμαχοι – και απάγοντας περισσότερους από 200 άλλους. Πώς θα μπορούσε να επέλθει ένα τόσο θανατηφόρο πλήγμα ενάντια στην ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της Μέσης Ανατολής; Μπορεί μια τρομοκρατική οργάνωση όπως η Χαμάς να έχει καταφέρει από μόνη της κάτι τέτοιο;

Η επίθεση είχε σκοπό να ενεργοποιήσει εκ νέου το εβραϊκό τραύμα επαναλαμβάνοντας τις φρικαλεότητες της Shoah – της προσπάθειας των Ναζί να εξοντώσουν τον εβραϊκό λαό. Το μήνυμα για τους Εβραίους είναι ότι δεν πρέπει ποτέ να αισθάνονται ασφαλείς, ακόμη και με τη στρατιωτική υπεροχή του Ισραήλ. Φυσικά, η Χαμάς δεν είναι η μόνη που προωθεί αυτόν τον στόχο. Οπότε, πάλι, πρέπει να ρωτήσουμε αν υπήρχε κάποιο κράτος πίσω από την επίθεση. Για προφανείς λόγους, οι υποψίες πέφτουν στο Ιράν.

Οποια και αν είναι η περίπτωση, η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου άφησε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή στο χείλος ενός μεγάλου πολέμου. Το Ισραήλ δεν έχει άλλη επιλογή από το να ανταποδώσει στρατιωτικά για να αποκαταστήσει τη δύναμη της αποτροπής, παρόλο που αυτός ο πόλεμος θα κοστίσει πολύ περισσότερες ζωές αμάχων και θα βαθύνει το μίσος μεταξύ των δύο πλευρών. Αυτοί που σχεδίασαν την επιχείρηση της 7ης Οκτωβρίου αναμφίβολα βασίστηκαν σε αυτό το αποτέλεσμα – κάτι που υποδηλώνει και πάλι ότι η Χαμάς δεν έδρασε μόνη της.

Οι εξελίξεις σε Ουκρανία και Ισραήλ επιβεβαιώνουν ότι γινόμαστε μάρτυρες της εμφάνισης μιας νέας παγκόσμιας τάξης. Ενώ η Δύση στέκεται σταθερά δίπλα στο Ισραήλ, αυταρχικές δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα στηρίζουν ευκαιριακά την άλλη πλευρά, όπως και μεγάλο μέρος του παγκόσμιου Νότου, λόγω των δικών τους τραυματικών αναμνήσεων αποικισμού. Μακροπρόθεσμα, μια τέτοια γεωπολιτική πόλωση θα αφήσει τους πάντες σε χειρότερη θέση. Αλλά η αντιστροφή της παλίρροιας θα απαιτήσει ηρωικές διπλωματικές προσπάθειες. Ως ουσιαστικό μέρος της νέας παγκόσμιας τάξης, ο παγκόσμιος Νότος απαιτεί αναγνώριση και μια θέση στο τραπέζι.

Εκτός από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, υπάρχει επίσης η αυξανόμενη απειλή στρατιωτικής σύγκρουσης στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας ή στα στενά της Ταϊβάν, στην οποία θα εμπλέκονται άμεσα δύο υπερδυνάμεις: οι ΗΠΑ και η Κίνα. Σε τούτο το πλαίσιο, πόλεμοι όπως εκείνος μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν για το Ναγκόρνο Καραμπάχ κινδυνεύουν να ξεχαστούν.

Ιστορικά, οι προσπάθειες για αλλαγή της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων ή για αναθεώρηση και επιβολή μιας νέας διεθνούς τάξης δεν έγιναν ποτέ χωρίς βία. Αυτό κάνει τον ολοένα και πιο επιθετικό τόνο μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων ακόμη πιο ανησυχητικό.

Ο κόσμος της Pax Americana μετά το 1945 εμφανίζεται πιο ευάλωτος από ποτέ. Αντί να περιμένουμε να δούμε αν τελικά θα ξεδιαλύνει μόνος του, οι κύριοι αμφισβητίες του είναι πρόθυμοι να εκμεταλλευτούν τις προφανείς αδυναμίες του. Στον βαθμό που υπάρχει ακόμη μια διεθνής κοινότητα, η προθυμία της να διατηρήσει το status quo φαίνεται να έχει μειωθεί αισθητά.

Ο Γιόσκα Φίσερ, υπουργός Εξωτερικών και αντικαγκελάριος της Γερμανίας από το 1998 έως το 2005, ήταν ηγέτης του γερμανικού κόμματος των Πρασίνων επί σχεδόν 20 χρόνια