Τράπεζες: Πιάνουν οροφή τα έσοδα των τραπεζών

Οροφή πιάνουν οσονούπω τα καθαρά έσοδα από τόκους για τις τράπεζες, μετά από ένα ράλι διαδοχικών ανοδικών τριμήνων, που τα έφερε σε πολυετή υψηλά.

Καταλύτη για τη σημαντική ενίσχυσή τους κατά την εφετινή χρήση αποτέλεσε η αυστηροποίηση της νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Τράπεζες: Έκρηξη κερδών στο γ΄ τρίμηνο του 2023

Οι προς τα πάνω αναπροσαρμογές στους δείκτες της για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού από τον Ιούλιο του 2022 μέχρι και την παύση που αποφασίστηκε στην τελευταία συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου τον περασμένο μήνα στην Αθήνα,  έφτασαν σωρευτικά τις 450 μονάδες βάσης.

Το μεγαλύτερο μέρος τους πέρασε στην πλειονότητα των δανειακών συμβάσεων στην Ελλάδα, καθώς το κόστος τους είναι κυμαινόμενο και ευθέως συνδεδεμένο με ευρωπαϊκά επιτόκια αναφοράς.

Την ίδια στιγμή, οι αλλαγές στα καταθετικά προγράμματα κινήθηκαν σε σαφώς πιο χαμηλά επίπεδα, ενώ και ο ρυθμός μεταφοράς αποταμιεύσεων σε λογαριασμούς με υψηλότερα επιτόκια ήταν εξαιρετικά αργός.

Τα επίσημα στοιχεία

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος είναι ενδεικτικά αυτών των μεταβολών:

– Το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στο σύνολο των υφιστάμενων δανειακών υπολοίπων από το 3,48% τον Ιούνιο του 2022 αναρριχήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο σε 6,35%.

Αυξήθηκε δηλαδή μέσα σε 15 μήνες 287 μονάδες βάσης.

– Το ίδιο διάστημα το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο στο σύνολο των υφιστάμενων καταθέσεων από το 0,03% αυξήθηκε στο 0,46%.

Πρόκειται για μία αναπροσαρμογή της τάξης των 43 μονάδων βάσης, σχεδόν 7 φορές χαμηλότερη από την αντίστοιχη στις χορηγήσεις.

Τα αποτελέσματα 9μηνου

Ως αποτέλεσμα, το καθαρό επιτοκιακό εισόδημα των τραπεζών ενισχύθηκε σημαντικά.

Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις 9μήνου 2023 που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη Παρασκευή η ετήσια άνοδος έφτασε το 46% για την Alpha Bank και το 59% για την Τράπεζα Πειραιώς.

Ανάλογες επιδόσεις θα ανακοινώσουν σήμερα η Eurobank και η Εθνική Τράπεζα, οι οποίες θα δημοσιοποιήσουν τα αποτελέσματα γ΄ τριμήνου της εφετινής χρήσης.

Αντιστροφή τάσεων

Πλέον όμως, τα περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης των καθαρών εσόδων από τόκους έχουν στενέψει σημαντικά.

Κατ΄ αρχάς, στο βασικό σενάριο η ΕΚΤ δεν θα προχωρήσει σε νέες αυξήσεις στα επιτόκιά της, εκτός κι αν ενταθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Ως εκ τούτου, δεν αναμένονται νέες αναπροσαρμογές στο κόστος δανεισμού στην Ελλάδα.

Ωστόσο, εκτιμάται ότι οι δείκτες της Ευρωτράπεζας θα παραμείνουν για αρκετούς μήνες ακόμη στα τρέχοντα υψηλά επίπεδα.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τραπεζικές διοικήσεις αναμένουν αύξηση των αιτημάτων από δανειολήπτες, κυρίως από την επιχειρηματική πίστη, για περικοπές στα spreads που πληρώνουν.

Σε πολλές περιπτώσεις οι αρμόδιες διευθύνσεις τους θα αναγκαστούν να τα αποδεχθούν, ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο η πορεία βελτίωσης της ποιότητας του ενεργητικού τους.

Μία τέτοια εξέλιξη όμως θα επιδράσει αρνητικά στα επιτοκιακά τους έσοδα.

Πρόωρες αποπληρωμές

Προς την ίδια κατεύθυνση μπορεί να λειτουργήσει και η συνέχιση των πρόωρων αποπληρωμών από αξιόχρεους δανειολήπτες, που επιλέγουν να μειώσουν το χρέος τους για να περιορίσουν το κόστος εξυπηρέτησής του.

Πρόκειται για μία τάση που ξεκίνησε στις αρχές του 2023 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ενδεικτικά είναι τα σχετικά στοιχεία που έδωσαν στη δημοσιότητα Alpha Bank και Τράπεζα Πειραιώς την περασμένη εβδομάδα.

Στην πρώτη οι αποπληρωμές, πρόωρες και τακτικές, από επιχειρήσεις διαμορφώθηκαν στο γ΄ τρίμηνο του 2023 σε 1,6 δισ. ευρώ, υψηλότερα κατά 300 εκατ. ευρώ ή 23% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο.

Στα ίδια επίπεδα διαμορφώθηκαν και στη δεύτερη (1,6 δισ. ευρώ) έναντι μέσω τριμηνιαίου όρου 1,2 δισ. ευρώ την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022.

Η αναπλήρωση αυτών των χαμένων εσόδων μπορεί να γίνει μόνο μέσω των νέων χρηματοδοτήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, μένει να φανεί αν η ζήτηση που θα εκδηλωθεί το επόμενο διάστημα θα είναι ικανή να καλύψει τις απώλειες.

Οι διοικήσεις των συστημικών ομίλων κρατούν μικρό καλάθι για τη λιανική τραπεζική, ωστόσο εκτιμούν ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης στα επιχειρηματικά δάνεια θα διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα, με την υποστήριξη των δράσεων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Τέλος, πίεση στην οργανική τους κερδοφορία αναμένουν από το μέτωπο των καταθέσεων. Όπως ανέφεραν οι διοικήσεις τους στις τελευταίες τηλεδιασκέψεις με αναλυτές, από τη νέα χρονιά θα ενισχυθεί κατά πάσα πιθανότητα το σχετικό κόστος.

Κι αυτό διότι θα υπάρξουν κάποιες προς τα πάνω αναπροσαρμογές στα επιτόκια και θα αυξηθεί το μερίδιο των προθεσμιακών λογαριασμών στο σύνολο της καταθετικής βάσης.