Πληθωρισμός: Η νέα άνοδος και οι συνέπειες

Ανησυχία αλλά και παράπλευρες… ωφέλειες φέρνει η διαφαινόμενη -κατά κάποιους αναλυτές – και έστω και τεχνητή -κατά Στουρνάρα- επικείμενη άνοδος του πληθωρισμού στην Ελλάδα. Την Παρασκευή, αναμένεται να υπάρξει ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ για τα αναλυτικά στοιχεία του πληθωρισμού για τον μήνα Οκτώβριο του 2023, όπου θα αποτυπωθεί και η…συμβολή των τροφίμων, η οποία αποτελεί το μεγαλύτερο «αγκάθι» των τελευταίων πολλών μηνών, προβληματίζοντας

Πάντως, τα προκαταρκτικά στοιχεία για τον πληθωρισμό Οκτωβρίου από την Eurostat είναι ιδιαιτέρως προβληματικά και δείχνουν ότι το κύμα της ακρίβειας όχι μόνο δεν έχει κοπάσει, αλλά θα συνεχιστεί και μάλιστα εντονότερο, κυρίως σε ό,τι αφορά τα τρόφιμα, αν και ορισμένοι παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι θα υπάρξει αποκλιμάκωση.

Με βάση την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, στην Ευρωζώνη ο δείκτης τιμών έπεσε κάτω του 3%, ενώ ο ετήσιος εναρμονισμένος δείκτης τιμών καταναλωτή στην Ελλάδα ανήλθε στο 3,9% έναντι 2,4% τον Σεπτέμβριο και 3,5% τον Αύγουστο.

Υπενθυμίζεται ότι, σε μη εναρμονισμένο επίπεδο, δηλαδή με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα επιβραδύνθηκε στο 1,6% τον Σεπτέμβριο έναντι 2,7% τον Αύγουστο και 2,5% τον Ιούλιο.

Προϋπολογισμός: Ανοικτό το ενδεχόμενο για την αναθεώρηση των τιμών ενέργειας

Η νέα άνοδος

Εάν ισχύσει η εκτίμηση του διοικητή της ΤτΕ Γιάννη Στουρνάρα, οποίος έδωσε συνέντευξη στο πλαίσιο του συνεδρίου του «Κύκλου Ιδεών», τότε θα σημειωθεί μια νέα άνοδος του δείκτη τιμών καταναλωτή για ένα διάστημα, μέχρι να υπάρξει μια μόνιμη αποκλιμάκωση. Σε  μια τέτοια περίπτωση, αναμένεται να υπάρξουν δυσμενείς συνέπειες τόσο για τα νοικοκυριά όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Άλλωστε, το «ράλι» δίχως τέλος στις ανατιμήσεις κατά την περυσινή χρονιά προκάλεσε μείωση των πραγματικών εισοδημάτων των νοικοκυριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι μείωση 2% το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών το 2022, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Η επίδραση στην κατανάλωση

Παράλληλα, ολοένα και πιο έντονη πλέον γίνεται η επίδραση του πληθωρισμού στην καταναλωτική ζήτηση, με τον όγκο πωλήσεων του λιανεμπορίου να καταγράφει αισθητή μείωση τον φετινό Αύγουστο σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν είτε πρόκειται για τις πωλήσεις στα σούπερ μάρκετ, είτε πρόκειται για τις πωλήσεις σε οικιακές συσκευές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε πριν λίγες ημέρες η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ο δείκτης κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο αυξήθηκε τον Αύγουστο του 2023 σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2022 κατά 2,4%.

Την ίδια ώρα, ωστόσο, ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 3,6%, κάτι που στην ουσία αποδεικνύει ότι η αύξηση του τζίρου είναι πληθωριστική. Τούτο φαίνεται ιδιαιτέρως στην περίπτωση των καταστημάτων ειδών διατροφής, όπου ο μεν κύκλος εργασιών κατέγραψε αύξηση 8,4%, ο δε δείκτης όγκου μείωση 0,7%.

Ερωτήματα για τη στήριξη των πολιτών

Τα παραπάνω δημιουργούν ερωτήματα για το κατά πόσο θα υπάρξει ανάγκη στήριξης των πολιτών, εφόσον συνεχιστεί η εκτεταμένη ακρίβεια. Πάντως, το οικονομικό επιτελείο έχει τονίσει με κάθε τρόπο ότι δεν πρόκειται να διασαλευτεί ο στόχος για επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2023 στο 1,1% και το 2024 στο 2,1%, κάτι που δημιουργεί περιορισμούς, κάτι το οποίο έδειξε και η πρόθεση της κυβέρνησης να δημιουργήσει επιπλέον φορο-επιβαρύνσεις στους ελεύθερους επαγγελματίες. Ουσιαστικά, και η τοποθέτηση του κ. Στουρνάρα περί επανεξέτασης των φοροαπαλλαγών κινείται σε αυτό το μήκος κύματος.

Την ίδια στιγμή, ο εν εξελίξει πόλεμος στη Γάζα ενδέχεται να δημιουργήσει νέα οικονομικά δεδομένα, τα οποία ενδεχομένως να επηρεάσουν έτι περαιτέρω δυσμενώς την ελληνική οικονομία και προφανώς τον πληθωρισμό. Μια νέα μεγάλη αναταραχή στις τιμές ενέργειας διεθνώς ενδέχεται να δημιουργήσει νέα αρνητικά δεδομένα για τον πληθωρισμό.

Οι ωφέλειες στην οικονομία

Πάντως, ο υψηλός πληθωρισμός έχει λειτουργήσει και θετικά για την ελληνική οικονομία. Πρώτα από όλα έχει δώσει μεγάλη ώθηση στα φορολογικά έσοδα, με αποτέλεσμα να σημειώνονται συνεχείς υπερβάσεις στους στόχους, αν και τον περασμένο Σεπτέμβριο εκδηλώθηκε μια κάμψη, η οποία δείχνει πιθανότατα και την κόπωση του πολιτών.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η υπέρβαση των εσόδων από ΦΠΑ σε σχέση με τον στόχο αγγίζει τα 779 εκατ. Ευρώ στο εννιάμηνο. Ωστόσο, τα φορολογικά έσοδα πέρασαν κάτων από τον πήχη τον Σεπτέμβριο, κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει μεγάλη δοκιμασία των αντοχών των πολιτών. Σύμφωνα με τα τελικά στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, τα έσοδα από φόρους ανήλθαν σε 44.916 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,089 δισ. ευρώ ή 7,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2023.

Επιπλέον, η ακρίβεια φαίνεται ότι οδηγεί σε άνοδο το ονομαστικό ΑΕΠ, τα οποία λειτουργούν συνδυαστικά με τη μείωση του δημοσιίου χρέους. Και μάλιστα, οι προβολές στο μέλλον δείχνουν ταχεία αποκλιμάκωση του δημοσίου χρέους ως προς το ελληνικό ΑΕΠ, ιδίως μάλιστα σε μια περίοδο που είναι σε ισχύ η συμφωνία του 2018 μεταξύ Ελλάδας και θεσμών για την αναδιάρθωσή του.