Κύπρος: Πώς λειτούργησε ως πύλη εισόδου στην ΕΕ για Ρώσους ολιγάρχες

Να αυστηροποιήσει τους ελέγχους στον χρηματοπιστωτικό της τομέα δεσμεύεται η Κύπρος, καθώς έρευνα που δημοσιεύτηκε από τον Guardian και άλλα διεθνή ΜΜΕ αποκαλύπτει ότι Ρώχοι ολιγάρχες μετέφεραν περιουσιακά στοιχεία αξίας εκατοντάδων εκατομμυρίων το πρώτο διάστημα μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία, όταν η επιβολή κυρώσεων βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη.

Πετρέλαιο: Πώς η Ρωσία παρακάμπτει τις κυρώσεις της ΕΕ μέσω Βουλγαρίας

Στην υπόθεση, σύμφωνα με τον Guardian, εμπλέκεται η PwC Cyprus και άλλες εταιρείες συμβούλων, όπως προέκυψε από το Cyprus Confidential, ένα πακέτο φακέλων με 3,6 εκατομμύρια αρχεία που διέρρευσε από ανώνυμη πηγή στη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ) και τη γερμανική Paper Trail Media, η οποία μοιράστηκε την πρόσβαση με τον Guardian και άλλα ΜΜΕ.

Offshore

Η μεγαλύτερη διαρροή οικονομικών δεδομένων από την Κύπρο ρίχνει επίσης φως στο πώς αδιαφανείς offshore που διαχειρίζονται λογιστές και πάροχοι εταιρικών υπηρεσιών στο κράτος μέλος της ΕΕ μπορεί να επέτρεψαν αδήλωτες πληρωμές σε έναν σημαίνοντα δυτικό δημοσιογράφο, καθώς και πιθανές παραβιάσεις των κανόνων σχετικά με τη χρηματοδότηση ποδοσφαιρικών συλλόγων.

Η κυπριακή κυβέρνηση απάντησε υποσχόμενη μια «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» στις παραβιάσεις των κυρώσεων, καθώς αγωνίζεται να διαφυλάξει το καθεστώς της ως χρηματοπιστωτικού κέντρου.

Απαντώντας σε λεπτομερείς ερωτήσεις των ερευνητών δημοσιογράφων, εκπρόσωπος της κυπριακής κυβέρνησης δήλωσε ότι η Λευκωσία λαμβάνει τεχνική υποστήριξη από τη βρετανική κυβέρνηση για τη δημιουργία μιας μονάδας εφαρμογής κυρώσεων το επόμενο έτος, ενώ τα σχέδια θα υποβληθούν αυτόν τον μήνα μαζί με μια έκθεση σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι αρχές της διερευνούν και διώκουν το οικονομικό έγκλημα. Έχει επίσης ενταχθεί σε ένα διασυνοριακό σχέδιο της ΕΕ για την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων.

Όπως αναφέρει ο Guardian, οι ακριβείς κανόνες σχετικά με το χρονοδιάγραμμα και την επιβολή των κυρώσεων κατά του Πούτιν και των αξιωματούχων, πολιτικών και επιχειρηματιών που βρίσκονται κοντά στο καθεστώς του βρίσκονται τώρα υπό εξέταση, τόσο εντός της Κύπρου όσο και σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο πρόεδρος, ο γενικός εισαγγελέας, βασικά μέλη του υπουργικού συμβουλίου και αξιωματούχοι ενημερώθηκαν σε συνάντηση υψηλού επιπέδου την περασμένη εβδομάδα σχετικά με την πρόοδο της χώρας στην εφαρμογή αυστηρότερων ελέγχων. Ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, δήλωσε: «Η στρατηγική της κυβέρνησής μας, η οποία ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Μάρτιο του 2023, είναι η μηδενική ανοχή σε θέματα που αφορούν την αποφυγή κυρώσεων και την παραβίαση του νόμου και κατ’ επέκταση η διασφάλιση του ονόματος της χώρας ως αξιόπιστου χρηματοπιστωτικού κέντρου. Θα ήθελα να τονίσω ότι η κυβέρνησή μας δεσμεύεται απερίφραστα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης χρηματοδότησης και θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».

Πύλη εισόδου για τη ρωσική ελίτ

Σε κάθε περίπτωση, όπως σχολιάζει το βρετανικό έντυπο, η διαρροή αποκαλύπτει το πόσο σημαντικός υπήρξε ο ρόλος της Κύπρου ως πύλης εισόδου στην Ευρώπη για την ελίτ που συνδέεται με το Κρεμλίνο. Μεταξύ των 104 Ρώσων δισεκατομμυριούχων που εντόπισε το περιοδικό Forbes το 2023, τα δύο τρίτα εμφανίζονται μαζί με μέλη της οικογένειάς τους ως πελάτες των παρόχων επαγγελματικών υπηρεσιών του νησιού. Υπάρχουν αρχεία που αφορούν 71 Ρώσους πελάτες που έχουν τεθεί υπό κυρώσεις από τον Φεβρουάριο του 2022. Πολλές από αυτές τις σχέσεις έχουν έκτοτε τερματιστεί, λένε οι σύμβουλοι.

• Από το Cyprus Confidential προκύπτει ότι η PwC Κύπρου και άλλοι σύμβουλοι βοήθησαν έναν από τους ισχυρότερους ολιγάρχες της Ρωσίας, τον Alexei Mordashov, να προσπαθήσει να μεταβιβάσει 1 δισ. λίρες σε δημόσια εταιρεία την ημέρα που τέθηκε υπό τις κυρώσεις της ΕΕ. Ο Guardian πληροφορήθηκε ότι η μεταβίβαση υπόκειται σε «εν εξελίξει» ποινική έρευνα στην Κύπρο.
• Ο ίδιος φέρεται να επιχείρησε να μεταβιβάσει 600.000 ευρώ αδήλωτων πληρωμών από εταιρείες που συνδέονται με το όνομά του σε έναν σημαίνοντα Γερμανό δημοσιογράφο, ο οποίος θεωρείται κορυφαίος ειδικός σε θέματα Ρωσίας, για να υποστηρίξει την έκδοση δύο βιβλίων για τον Πούτιν.
• Ακόμα, οι φάκελοι του Cyprus Confidential αφορούν δεκάδες εκατομμύρια σε υπεράκτιες πληρωμές που πραγματοποίησε ο Ρομάν Αμπράμοβιτς κατά τη διάρκεια της ιδιοκτησίας του στην ποδοσφαιρική ομάδα Τσέλσι σε πράκτορες, σκάουτερ και αξιωματούχους του συλλόγου, οι οποίες ενδέχεται να παραβίασαν τους αυστηρούς ποδοσφαιρικούς κανόνες για τη λογιστική και το οικονομικό fair play.
• Αλλά και αμφιλεγόμενες συμφωνίες που επέτρεψαν στον Αμπράμοβιτς και τον σούπερ-πράκτορα Pinhas Zahavi να ελέγχουν τις καριέρες 21 νεαρών ποδοσφαιριστών στο πλαίσιο αμφιλεγόμενων συμφωνιών ιδιοκτησίας τρίτων, οι οποίες έχουν συγκριθεί με δουλεία υπό όρους.

Ο Αλεξέι Μορντάσοφ

Το κυπριακό υπουργείο Οικονομικών ανέφερε στους ερευνητές δημοσιογράφους ότι ξεκίνησε ποινική έρευνα για τη μεταβίβαση του μεριδίου που κατείχε ο Μορντάσοφ στον μεγαλύτερο τουριστικό πράκτορα της Ευρώπης, την Tui. Το όνομα του μεγιστάνα εμφανίστηκε στον κατάλογο κυρώσεων της ΕΕ στις 28 Φεβρουαρίου 2022, με έγγραφα που φαίνεται να δείχνουν ότι οι σύμβουλοί του επιχείρησαν να μεταβιβάσουν την ίδια ημέρα το μερίδιο του ύψους 1 δισ. λιρών στη σύντροφό του Μαρίνα Μορντάσοβα.

Εκπρόσωπος του Μορντάσοφ δήλωσε ότι ο ίδιος και οι εταιρείες του ενεργούσαν πάντα σύμφωνα με «δίκαιες επιχειρηματικές πρακτικές και αυστηρή συμμόρφωση με τους κανονισμούς». «Όλες οι πληροφορίες και οι κανονιστικές κοινοποιήσεις σε σχέση με τη μεταβίβαση μετοχών γνωστοποιήθηκαν δεόντως στις αρμόδιες αρχές και δημοσιοποιήθηκαν στο βαθμό που απαιτείται από το νόμο λίγο μετά τη μεταβίβαση των μετοχών, γεγονός που αποδεικνύει σαφώς ότι δεν υπήρχε πρόθεση να αποκρυβεί κάτι ή να παρακαμφθούν οι νόμοι», ανέφερε.

Εκπρόσωπος της PwC δήλωσε ότι η εταιρεία δεν έχει καμία σχέση με τη μεταβίβαση των μετοχών. «Κάθε ισχυρισμός για μη συμμόρφωση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς λαμβάνεται πολύ σοβαρά υπόψη, διερευνάται και λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα, εάν είναι απαραίτητο», ανέφερε.