Cyprus confidential: Ο πόλεμος ταρακούνησε το νησί των startups

Φόροι που φτάνουν ακόμα και το 2,5%, χάρη σε μια πληθώρα εξαιρέσεων και τις γνωστές «βελτιστοποιήσεις», εγγύτητα με το Ισραήλ και τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας του, ευχάριστες συνθήκες διαβίωσης, ιστορική παρουσία μιας μεγάλης ρωσικής μειονότητας πλούσιων επενδυτών: όπως επιβεβαιώνεται από τα αρχεία του «Cyprus Confidential», τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα διαρροή χρηματοπιστωτικών δεδομένων από την Κύπρο, η χώρα αποτελεί εδώ και μια δεκαετία ένα είδος κόμβου για νεοφυείς επιχειρήσεις και εταιρείες τεχνολογίας, οι οποίες συγκροτούν ένα σημαντικό κομμάτι μιας οικονομίας επικεντρωμένης κυρίως στα χρηματοοικονομικά, τη λογιστική και τον τουρισμό.

Για τις ρωσικές και ισραηλινές εταιρείες τεχνολογίας, σημειώνει στο σχετικό ρεπορτάζ της η γαλλική «Le Monde», η Λεμεσός έχει γίνει με το πέρασμα του χρόνου ό,τι είναι το Δουβλίνο για τις GAFAM: μια πύλη προς την Ευρώπη. Σε αντίθεση με την Ιρλανδία, ωστόσο, η Κύπρος φιλοξενεί κυρίως μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, πολλές από τις οποίες ειδικεύονται στην «γκρίζα ζώνη» της ψηφιακής οικονομίας: ιστοσελίδες πορνό, επιθετικά διαφημιστικά δίκτυα, προμηθευτές τεχνολογίας παρακολούθησης, «φάρμες περιεχομένου» κ.ο.κ. Εδώ και σχεδόν δύο χρόνια, ωστόσο, η ζωή στο «νησί των startups» έχει διαταραχθεί από ένα εξωτερικό γεγονός: τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Πολυεθνικές: Κολοσσοί επενδύουν σε ελληνικές startups

Εγκατάσταση στη Λεμεσό

Για παράδειγμα, ο λευκορωσικός γίγαντας βιντεοπαιχνιδιών στρατηγικής Wargaming, παρών στο νησί από το 2009, διέκοψε ξαφνικά κάθε δραστηριότητά του στη Ρωσία και τη Λευκορωσία τον Απρίλιο του 2022 και ενίσχυσε την παρουσία του στη Λευκωσία, όπου καταλαμβάνει ένα επιβλητικό γυάλινο κτίριο. Στη Λεμεσό έχουν εγκατασταθεί από την αρχή του πολέμου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του δημαρχείου, περισσότεροι από 10.000 Ουκρανοί. Η παραλιακή πόλη έχει επίσης βιώσει μια μεγάλη εισροή ρώσων εργολάβων και μηχανικών που εγκατέλειψαν τη Ρωσία λόγω της επιστράτευσης καθώς και της σκλήρυνσης του καθεστώτος.

Οπως λέει στη «Le Monde» ο Αλεξέι Γκουμπάρεφ, ένας επιχειρηματίας που μετακόμισε στην Κύπρο πριν από 21 χρόνια, συνιδρυτής της Techisland, ομάδας συμφερόντων για τις εταιρείες του τομέα, οι αφίξεις του τομέα της τεχνολογίας στην Κύπρο έγιναν σε διάφορα κύματα – τέλη της δεκαετίας του 2000, το 2012, το 2018 και τέλος, φυσικά, μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο του 2022, και τη διαταγή επιστράτευσης στη Ρωσία, τον Σεπτέμβριο: «Πολλοί νεαροί μηχανικοί συνειδητοποίησαν ότι μπορούσαν να επιστρατευτούν».

Μετανάστες της τεχνολογίας

Στη συντριπτική πλειοψηφία τους, οι «ρώσοι μετανάστες της τεχνολογίας» απέχουν πολύ από το να είναι θαυμαστές του Βλαντίμιρ Πούτιν – εντάσεις υπάρχουν ωστόσο στις εταιρείες που συχνά απασχολούν τόσο Ουκρανούς όσο και Ρώσους.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή η έξοδος εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης και επενδυτών από τη Ρωσία είχε άμεσο και ορατό αντίκτυπο στην κυπριακή οικονομία. Το 2022, 1.200 ξένες εταιρείες, όλες στον ψηφιακό τομέα, εγκαταστάθηκαν στο νησί χάρη σε ειδικό πρόγραμμα του υπουργείου Εμπορίου, ενισχύοντας το ΑΕΠ της χώρας κατά τρία δισεκατομμύρια ευρώ. Ο τομέας των τεχνολογιών είναι ο βασικός παράγοντας που επέτρεψε έναν ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 5,6% το 2022, διπλάσιο από ό,τι προβλεπόταν στις αρχές του έτους, παρότι επισκέφθηκαν το νησί λιγότεροι τουρίστες.

Εκτοξεύθηκε το κόστος ζωής

Για τους Κύπριους, ωστόσο, όπως και στο Δουβλίνο, αυτή η εισροή κεφαλαίων και επιχειρήσεων δεν φέρνει μόνο καλά. Οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται (μηχανικοί, ειδικοί στο μάρκετινγκ ή στα χρηματοοικονομικά) καταλαμβάνονται κυρίως από αλλοδαπούς. Και το κυριότερο, το κόστος ζωής έχει εκτοξευτεί. Στη Λεμεσό, ορισμένα ενοίκια έχουν σχεδόν τετραπλασιαστεί από το 2016, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, φτάνοντας σε επίπεδα συγκρίσιμα με εκείνα του Παρισιού. Και πρέπει να οπλιστεί κανείς με πολλή υπομονή για να βρει ένα ακίνητο: η αγορά είναι τόσο κορεσμένη που όλα τα κτηματομεσιτικά γραφεία έχουν ανοίξει λίστες αναμονής. Αυτές οι οικονομικές αναταράξεις τροφοδοτούν σαφή δυσαρέσκεια – όχι όμως τόσο απέναντι στους ρώσους και τους ουκρανούς μετανάστες όσο απέναντι στους φτωχότερους, περισσότερο μελαμψούς μετανάστες.

Έντυπη έκδοση ΤΑ ΝΕΑ