Κρατικός προϋπολογισμός: Το «κακό» σενάριο και πόσο θα κοστίσει στην οικονομία

Μια λίστα από αβεβαιότητες σκιάζουν τον κρατικό προϋπολογισμό οι οποίες δεν πηγάζουν μόνον από τους εξωτερικούς παράγοντες αλλά και από το πως θα εξελιχθούν η κατανάλωση και οι επενδύσεις.

Προϋπολογισμός 2024: Η συνεχιζόμενη καθοδική πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους

Ως προς τον πόλεμο στο Ισραήλ, και τις πιθανές επιπτώσεις του, στελέχη του υπουργείου εκτιμούν ότι ο μεγάλος κίνδυνος θα είναι στην περίπτωση που επεκταθεί η σύγκρουση. Προς το παρόν οι ανησυχίες περιορίζονται και οι ενεργειακές τιμές δεν δείχνουν σημάδια σημαντικών  διακυμάνσεων.

Το «κακό» σενάριο

Στον κρατικο προϋπολογισμό παντως  υπάρχει και το «κακό» σενάριο. Αν, σε απόλυτους όρους, μειωθεί  κατά 1,0% ο ονομαστικός ρυθμός μεγέθυνσης αυτό θα οδηγούσε σε επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης του 1,13 δισ. ευρώ. Η παρούσα ανάλυση ευαισθησίας αποσκοπεί στο να εκτιμήσει την πορεία των κύριων δημοσιονομικών μεταβλητών κάτω από διαφορετικές παραδοχές περί του ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας κατά το 2024.

Στο πλαίσιο, λοιπόν,  της ανάλυσης ευαισθησίας έχει εκτιμηθεί η επίδραση στο εκτιμώμενο δημοσιονομικό αποτέλεσμα για το 2024 από μία μείωση του ρυθμού ονομαστικής μεγέθυνσης του ΑΕΠ κατά 1,0% σε σχέση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο του προϋπολογισμού.

Σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, η μείωση του ονομαστικού ρυθμού μεγέθυνσης κατά 1,0% σε σχέση με το βασικό μακροοικονομικό σενάριο συνεπάγεται ότι το ΑΕΠ του 2024 (σε τρέχουσες τιμές) θα διαμορφωθεί σε 231,5 δισ. ευρώ από 222,8 δισ. ευρώ το 2023, έναντι ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 233,8 δισ. ευρώ το 2024 σύμφωνα με το βασικό σενάριο.

Η επίπτωση στο δημοσιονομικό αποτέλεσμα

Μία τέτοια μεταβολή του επιπέδου του ονομαστικού ΑΕΠ θα οδηγούσε σε επιδείνωση του δημοσιονομικού αποτελέσματος κατά 0,5% του ΑΕΠ σε σχέση με το σενάριο του προϋπολογισμού 2024.

Συγκεκριμένα, στην περίπτωση αυτή το ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης κατά ESA θα διαμορφωνόταν σε -1,6% του ΑΕΠ έναντι -1,1% του ΑΕΠ, ενώ το πρωτογενές δημοσιονομικό αποτέλεσμα κατά ESA θα διαμορφωνόταν σε +1,7% του ΑΕΠ έναντι +2,1% του ΑΕΠ. Σε απόλυτους όρους, ο μειωμένος κατά 1,0% ονομαστικός ρυθμός μεγέθυνσης θα οδηγούσε σε επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση της τάξης του 1,13 δισ. ευρώ.

Να σημειωθεί ότι ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,4% το 2023 και 2,9% το 2024. Σε ονομαστικούς όρους αναμένεται να αυξηθεί από 206,6 δισ. ευρώ το 2022 σε 222,8 δισ. ευρώ το 2023 και 233,8 δισ. ευρώ το 2024. Ο πληθωρισμός  αναμένεται σε 4,1% έναντι 4,5% που προβλεπόταν στο Πρόγραμμα Σταθερότητας για το 2023 και να αποκλιμακωθεί σε 2,6% για το 2024. Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 7,1% κατά το τρέχον έτος και ακόμη περισσότερο κατά 15,1% το 2024, ενώ η ανεργία αναμένεται να μειωθεί από 11,2% το 2023 σε 10,6% το 2024.

Κίνδυνοι

Οι δημοσιονομικές προβλέψεις του προϋπολογισμού 2024 υπόκεινται σε κινδύνους και αβεβαιότητες. Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμου,  υπο τις παρούσες συνθήκες, οι σημαντικότεροι κίνδυνοι σχετίζονται:

– με τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις και συγκεκριμένα με την εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία και των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Οι εν λόγω εξελίξεις μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη διεθνή οικονομική δραστηριότητα, ιδίως μέσω των τιμών της ενέργειας.

-Πέραν της εξέλιξης του πολέμου και της πιθανότητας αναβίωσης της ενεργειακής κρίσης, επιπλέον παράγοντες κινδύνου και αβεβαιότητας εντοπίζονται στην πολιτική νομισματικής σύσφιξης, που ακολουθείται διεθνώς με σκοπό την καταπολέμηση των πληθωριστικών πιέσεων.

-Υφίσταται σημαντική αβεβαιότητα ως προς την πιθανότητα περαιτέρω αυξήσεων των επιτοκίων, αλλά και ως προς την ταχύτητα με την οποία η αύξηση του κόστους του χρήματος θα επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα και ως προς την επίδρασή της στην καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών και στην επενδυτική ζήτηση.

-Σε επίπεδο των συνιστωσών του ΑΕΠ, σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη προέρχεται από τις επενδύσεις, οι οποίες το 2024 αναμένεται να αυξηθούν με ρυθμό 15,1% (έναντι 12,1% στο προσχέδιο του 2024). Αυτό σημαίνει ότι τα έργα και οι επενδύσεις  του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να τρέξουν με γοργούς ρυθμούς. Η υποεκτέλεση για εφετος αγγίζει το 1,5 δις. Ευρώ.

-Ο δομικός πληθωρισμός απειλεί τα εισοδήματα και η πορεία του θα είναι κρίσιμη για το 2024. Αποτυπώνεται  επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης, καθως μειώνεται  από το 2,9% το 2023 σε 1,3% το 2024. Αυτό διότι, πέραν των οποίων πληθωριστικών πιέσεων,  αρχιζει και υποχωρεί η μεταπανδημική ορμή των δαπανών και αλλάζει η βάση σύγκρισης.

-Η προβλεψη για μείωση του πληθωρισμού αναθεωρήθηκε οριακά προς τα πάνω σε σχέση με το Προσχέδιο 2024 από 4% σε 4,1% για το 2023 και από 2,4% σε 2,6% για το 2024. Η αναθεώρηση ειναι εξαιτιας της ακριβειας στα τρόφιμα, ενώ η κυβέρνηση αναθεώρησε την τιμή του Brent στο τελικό κείμενο σε σχέση με το προσχέδιο και η παραδοχή είναι πλέον στα στα 84,5 δολάρια/ βαρέλι, από τα 81 δολάρια/βαρέλι.