Κλιματική αλλαγή: Το μεγάλο χάσμα του άνθρακα

Το πλουσιότερο 1% της ανθρωπότητας είναι υπεύθυνο για περισσότερες εκπομπές άνθρακα από το φτωχότερο 66%, με τρομερές συνέπειες για τις ευάλωτες κοινότητες και τις παγκόσμιες προσπάθειες για την αντιμετώπιση της κλιματικής έκτακτης ανάγκης. Aυτό διαπιστώνει η πιο ολοκληρωμένη μελέτη της παγκόσμιας κλιματικής ανισότητας που έγινε ποτέ.

Δείχνει ότι αυτή η ελίτ ομάδα, που αποτελείται από 77 εκατομμύρια ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων δισεκατομμυριούχων, εκατομμυριούχων και όσων κέρδισαν περισσότερα από 140.000 δολάρια ΗΠΑ (περίπου 130.000 ευρώ) ετησίως, αντιπροσώπευε το 16% όλων των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα το 2019 – ποσότητα αρκετή για να προκαλέσει περισσότερους από ένα εκατομμύριο επιπλέον θανάτους λόγω ζέστης.

Η έρευνα πάει και ένα βήμα πιο πέρα.

Οι κλιματικές εκπομπές 12 δισεκατομμυριούχων μολύνουν όσο 2,1 εκατομμύρια σπίτια. Ποιοι είναι αυτοί οι μεγιστάνες; Μεταξύ τους είναι το αφεντικό της Amazon, Τζεφ Μπέζος, ο ρώσος ολιγάρχης Ρόμαν Αμπραμόβιτς, οι δισεκατομμυριούχοι τεχνολογίας Μπιλ Γκέιτς, Λάρι Πέιτζ και Μάικλ Ντελ, ο εφευρέτης και ιδιοκτήτης εταιρείας μέσων κοινωνικής δικτύωσης Ιλον Μασκ και ο μεξικανός επιχειρηματίας Κάρλος Σλιμ.

Η ανάλυση των πολυτελών αγορών τους, που περιλαμβάνουν σούπερ γιοτ, ιδιωτικά τζετ, αυτοκίνητα, ελικόπτερα και επαύλεις, σε συνδυασμό με τον αντίκτυπο των οικονομικών επενδύσεων και των μετοχών τους, αποκαλύπτει ότι αντιπροσωπεύουν σχεδόν 17 εκατομμύρια τόνους CO2 και ισοδύναμες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου ετησίως – δηλαδή όσο απαιτεί η κατανάλωση 2,1 εκατομμυρίων κατοικιών σε ένα έτος.

Οι εμπειρογνώμονες

Τους τελευταίους έξι μήνες, η «Guardian» συνεργάστηκε με την Oxfam, το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος της Στοκχόλμης και άλλους εμπειρογνώμονες σε αποκλειστική βάση για τη διεξαγωγή της ειδικής έρευνας, The Great Carbon Divide (ο μεγάλος διαχωρισμός λόγω άνθρακα).

Διερευνά τις αιτίες και τις συνέπειες της ανισότητας του άνθρακα και τον δυσανάλογο αντίκτυπο των πλουσίων, που έχουν χαρακτηριστεί «η ελίτ των ρύπων». Η κλιματική δικαιοσύνη θα βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα της συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα Cop28 αυτόν τον μήνα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Η έκθεση της Oxfam δείχνει ότι ενώ το πλουσιότερο 1% τείνει να ζει χωρίς να επηρεάζεται από το κλίμα, σε κλιματιζόμενες ζωές, οι εκπομπές τους – 5,9 δισ. τόνοι CO2 το 2019 – ευθύνονται για τεράστια ταλαιπωρία για τους υπολοίπους.

Οι ειδικοί χρησιμοποίησαν μια φόρμουλα «κόστους θνησιμότητας» – που χρησιμοποιείται και από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ – και αφορά 226 επιπλέον θανάτους παγκοσμίως για κάθε εκατομμύριο τόνους άνθρακα.

Υπολογίζεται ότι οι εκπομπές από το 1% του πληθυσμού και μόνο είναι αρκετές για να προκαλέσουν τον θάνατο (από σχετικές με τη ζέστη αιτίες) 1,3 εκατ. ανθρώπων τις επόμενες δεκαετίες.

Συσσωρευμένες εκπομπές

Κατά την περίοδο από το 1990 έως το 2019, οι συσσωρευμένες εκπομπές του 1% ισοδυναμούσαν με την εξάλειψη της περσινής συγκομιδής καλαμποκιού της ΕΕ, σιταριού στις ΗΠΑ, ρυζιού στο  Μπανγκλαντές και κινεζικής σόγιας.

Η ταλαιπωρία πέφτει δυσανάλογα σε ανθρώπους που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, περιθωριοποιημένες εθνοτικές κοινότητες, μετανάστες, γυναίκες και κορίτσια, που ζουν και εργάζονται έξω ή σε σπίτια ευάλωτα στα ακραία καιρικά φαινόμενα, σύμφωνα με την έρευνα.

Η έκθεση διαπιστώνει ότι θα χρειάζονταν περίπου 1.500 χρόνια για κάποιον στο χαμηλότερο 99% να παράγει τόσο άνθρακα όσο οι πλουσιότεροι δισεκατομμυριούχοι σε έναν χρόνο.