Πυρηνική ενέργεια: Στο τραπέζι των συζητήσεων της COP28 για το κλίμα

Ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσει η πυρηνική ενέργεια στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος έχει από καιρό προκαλέσει έντονα συναισθήματα – τόσο στους υποστηρικτές όσο και στους επικριτές της.

Πρόκειται να είναι ένα καυτό θέμα που αναμένεται να απασχολήσει τη σύνοδο κορυφής COP28 στο Ντουμπάι, η οποία ξεκινά αυτή την εβδομάδα. Εκτιμάται, με βάση αναφορές, ότι θα υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια από τους υπέρμαχους της πυρηνικής ενέργειας, για να υπάρξει μια μεγάλη αύξηση της ισχύος από πυρηνικά εργοστάσια από σήμερα έως το 2050.

ΕΕ: Η πυρηνική ενέργεια αναγνωρίζεται επισήμως ως «πράσινη»

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους παρατηρητές παρουσιάζει μια υπουργική εκδήλωση με την ονομασία «Atoms4NetZero» στις 5 Δεκεμβρίου. Η εκδήλωση αυτή συνδιοργανώνεται από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας και την προεδρία της COP28, και αναμένεται να «ανακοινώσει τη δήλωση του ΔΟΑΕ για την πυρηνική ενέργεια», σύμφωνα με τον δικτυακό τόπο της COP28. Αυτό αντανακλά τον «κρίσιμο ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην καθαρή μετάβαση στο μηδέν», όπως επισημαίνεται από τους διοργανωτές της εκδήλωσης.

Το Atoms4NetZero δημοσιοποιήθηκε από την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση τον Σεπτέμβριο, όταν ανακοίνωσε την έναρξη μιας πρωτοβουλίας που ονομάζεται “Net Zero Nuclear”, η οποία στοχεύει να τριπλασιάσει την πυρηνική ισχύ του πλανήτη μέχρι τα μέσα του αιώνα.

Σε δήλωσε που εκδόθηκε παράλληλα με αυτήν την ανακοίνωση, ο Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, γενικός διευθυντής της ΔΟΑΕ, τόνισε τη σημασία της επερχόμενης συνόδου κορυφής για το κλίμα.

«Βασιζόμενη στις προσπάθειες που έγιναν κατά τη διάρκεια του COP 26 και του COP 27, η πυρηνική ενέργεια θα εμφανιστεί ακόμη πιο έντονα στο COP28», είπε.

«Καθώς περισσότερες χώρες κατανοούν τον ρόλο που μπορεί να παίξει η πυρηνική ενέργεια στην επίτευξη των στόχων ενεργειακής ασφάλειας και απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές, η παγκόσμια υποστήριξη για την πυρηνική ενέργεια αυξάνεται», πρόσθεσε.

Ο ΔΟΑΕ, από την πλευρά του, θα έχει επίσης το δικό του περίπτερο «Atoms4Climate» στην COP28, όπου δηλώνει ότι «θα δείξει πώς η πυρηνική τεχνολογία και η επιστήμη αντιμετωπίζουν τη δίδυμη πρόκληση του μετριασμού και της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή».

Μεγάλη συζήτηση

Σε ένδειξη του πόσο πολωτική μπορεί να είναι η συζήτηση γύρω από το θέμα, αυτόν τον μήνα, ο ηγέτης της κεντροδεξιάς Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της Γερμανίας εξέφρασε τη λύπη του για την απομάκρυνση της χώρας του από την πυρηνική ενέργεια μετά το κλείσιμο των τριών τελευταίων σταθμών της τον Απρίλιο του 2023.

«Η γερμανική κυβέρνηση πήρε μια απόφαση που κατά την άποψή μας ήταν απολύτως λανθασμένη, ένα στρατηγικό λάθος για να βγούμε από τα πυρηνικά», είπε ο Φρίντριχ Μερτς στο CNBC.

Ο Μερτς – το κόμμα του οποίου δεν είναι στην κυβέρνηση συνασπισμού που ηγείται ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς – τόνισε ότι αντί η Γερμανία να εστιάζει μόνο στην αιολική και την ηλιακή ενέργεια, πρέπει να χρησιμοποιεί «όλες οι πηγές ενέργειας».

«Η προμήθεια ενέργειας — για αυτή τη χώρα, για τη βιομηχανία μας — είναι καθοριστικός για την ανταγωνιστικότητά μας», συνέχισε.

Τα πρόσωπα υψηλού προφίλ στη γερμανική κυβέρνηση δεν συμμερίζονται την άποψη του Merz.

«Η σταδιακή κατάργηση της πυρηνικής ενέργειας κάνει τη χώρα μας ασφαλέστερη. Τελικά, οι κίνδυνοι της πυρηνικής ενέργειας είναι ανεξέλεγκτοι», δήλωσε τον Απρίλιο η Στέφι Λέμκε, ομοσπονδιακή υπουργός Περιβάλλοντος και Πυρηνικής Ασφάλειας της Γερμανίας.

«Τώρα αντιμετωπίζουμε δεκαετίες γεμάτες προκλήσεις προτού μπορέσουμε να διαθέσουμε με ασφάλεια και υπευθυνότητα την πυρηνική μας κληρονομιά», πρόσθεσε αργότερα.

«Αλλά η απενεργοποίηση των τριών τελευταίων πυρηνικών σταθμών θα εγκαινιάσει μια νέα εποχή στην παραγωγή ενέργειας».

Αυτό το είδος ανάλυσης – ότι η πυρηνική ενέργεια δεν είναι η απάντηση – μοιράζονται περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η Greenpeace.

«Η πυρηνική ενέργεια διαφημίζεται ως λύση στα ενεργειακά μας προβλήματα, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύπλοκη και εξαιρετικά δαπανηρή η κατασκευή της», αναφέρει ο ιστότοπός της. «Δημιουργεί επίσης τεράστιες ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων».

«Η ανανεώσιμη ενέργεια είναι φθηνότερη και μπορεί να εγκατασταθεί γρήγορα», πρόσθεσε. «Μαζί με την αποθήκευση μέσω μπαταριών, μπορεί να παράγει την ενέργεια που χρειαζόμαστε και να μειώσει τις εκπομπές μας».

Ενώ η Γερμανία -η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης- έχει απομακρυνθεί από την πυρηνική ενέργεια, άλλες χώρες προσπαθούν να ενισχύσουν την ενεργειακή ισχύ τους από πυρηνικά εργοστάσια.

Κερδίζει έδαφος

Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο έχει δηλώσει ότι στοχεύει να παραδώσει έως και 24 γιγαβάτ έως το 2050 στο ενεργειακό της σύστημα. Επίσης και η Σουηδία θέλει να κατασκευάσει νέους πυρηνικούς αντιδραστήρες.

Η Γαλλία, σημαντικός παίκτης στην πυρηνική ενέργεια, σχεδιάζει επίσης να αυξήσει τον αριθμό των αντιδραστήρων της.

Οι αγορές ενέργειας εξακολουθούν να επηρεάζονται από τους κραδασμούς από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 και οι συζητήσεις για την πυρηνική ενέργεια δεν θα εξαφανιστούν σύντομα.

«Εν μέσω της σημερινής παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης, η μείωση της εξάρτησης από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα έχει γίνει η κορυφαία προτεραιότητα ενεργειακής ασφάλειας», σημείωσε ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ηγετική αρχή στην ενεργειακή μετάβαση.

«Δεν είναι λιγότερο σημαντική η κλιματική κρίση: η επίτευξη των καθαρών μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι τα μέσα του αιώνα απαιτεί ταχεία και πλήρη απαλλαγή από τον άνθρακα της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και της παραγωγής θερμότητας», πρόσθεσε.

Καταλήγοντας σημείωσε τα ακόλουθα: «Η πυρηνική ενέργεια, με ισχύ περίπου 413 γιγαβάτ (GW) που λειτουργεί σε 32 χώρες, συμβάλλει και στους δύο στόχους αποφεύγοντας 1,5 γιγατόνους (Gt) παγκόσμιων εκπομπών και 180 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (bcm) παγκόσμιας ζήτησης φυσικού αερίου ετησίως».