Η μείωση του γεωστρατηγικού κινδύνου, ο περιορισμός της ρευστότητας και η μείωση της οικονομικής δραστηριότητας είναι τα τρία θέματα που πρέπει να παρακολουθήσουμε εάν θέλουμε να αντιληφθούμε τη διεθνή (και εγχώρια) εξέλιξη του οικονομικού περιβάλλοντος.
Η εκεχειρία στον πόλεμο στη Γάζα είναι ένα σημαντικό ορόσημο. Η περιοχή μας, η ΝΑ Μεσόγειος, είναι μεσομακροπρόθεσμα ασταθής περιοχή με κινδύνους αλλά και ευκαιρίες για εμάς. Προς το παρόν είναι αισθητή η μείωση της έντασης που προκάλεσε η έκρηξη του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς, γεγονός που διαφυλάσσει τη μεσομακροπρόθεσμη βελτίωση των σχέσεων Ιράν – Αραβικών χωρών – Ισραήλ – ΗΠΑ η οποία διαφυλάχθηκε πολύ προσεκτικά. Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται ότι επιβάλλεται ένας επαναπροσδιορισμός του ενεργού ρόλου τους στην περιοχή αφού φαίνεται ότι όσο δεν δημιουργείται η σταθερότητα ενός Παλαιστινιακού κράτους, η περιοχή θα είναι γεωστρατηγικά ασταθής.
Το ίδιο περίπου συμβαίνει και με το Ουκρανικό όπου το πεδίο εμφανίζει πλέον μία σχετική σταθερότητα. Είναι απαραίτητο η Δύση να επαναπροσδιορίσει τι σημαίνει πλέον επιτυχία και ποιος μπορεί να είναι ο επιδιωκόμενος στόχος. Είναι όμως βέβαιο ότι και εδώ ο γεωστρατηγικός κίνδυνος έχει μειωθεί. Ωστόσο για τις γεωστρατηγικές εντάσεις στην περιοχή μας που βρίσκονται σε ύφεση ας περιμένουμε να δούμε πώς η Τουρκία θα διαχειριστεί τη θέση της.
Ταυτοχρόνως διερχόμαστε περίοδο «σφιξίματος» της ρευστότητας στις διεθνείς αγορές, που συρρικνώνονται σε όρους τρισεκατομμυρίων ευρώ, κυρίως μέσω της αύξησης των επιτοκίων και της ελάττωσης των ισολογισμών των Κεντρικών Τραπεζών.
Μάλιστα έχει αρχίσει μία συζήτηση (P. Krugman), στους διεθνείς κύκλους, ότι έγινε λανθασμένη εκτίμηση της φύσης και της πραγματικής δυναμικής του πληθωρισμού, που ξεκίνησε με το άνοιγμα της COVID-19 και ότι στις ΗΠΑ υπάρχουν ενδείξεις μέχρι και αποπληθωρισμού με το ποσοστό ανεργίας να είναι πολύ μικρό! Προς το παρόν κρατούμε τις δύο όψεις του νομίσματος: Αφενός μεν τα υψηλά επιτόκια σπρώχνουν την οικονομία προς τα κάτω και από την άλλη διαγράφονται προοπτικές μείωσής τους. Ομως η παράταση της συρρικνούμενης ρευστότητας αναγκαστικά θα αυξήσει τα περιστατικά πτωχεύσεων, θα επιβραδύνει τη δυνατότητα των επιχειρήσεων να αυξήσουν τους μισθούς των εργαζομένων και σε συνδυασμό με το πληθωριστικό κενό (πρώτα πληθωρισμός, μετά αυξήσεις μισθών) θα οδηγήσει τα νοικοκυριά να χρησιμοποιούν τις αποταμιεύσεις τους (συμβαίνει ήδη στην Ελλάδα, ενώ στην Ευρώπη υπάρχουν περισσότερα περιθώρια).
Ομως η ευρωπαϊκή (και η ελληνική) ανάπτυξη πέραν των θετικών επιρροών της προσωρινής έστω μείωσης του γεωστρατηγικού ρίσκου και των αρνητικών επιρροών της σύσφιξης ρευστότητας αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις.
Οι σημαντικότερες από αυτές συνδέονται α) με την έντονη ανταγωνιστικότητα των ΗΠΑ ως χώρας προσέλκυσης νέων επενδύσεων, κυρίως στη βιομηχανία, και τις προκαλούμενες μεταβολές και β) τη βραχυχρόνια μεταβολή του παραγωγικού προτύπου που προκαλεί η μεταβολή του διαθέσιμου ενεργειακού μείγματος λόγω κυρίως έλλειψης πρώτων υλών, επενδύσεων υποδομών (δίκτυα) και δυνατοτήτων ενεργειακής αποταμίευσης. Συγχρόνως αντιμετωπίζει μια κυκλικού τύπου ύφεση που θα την οδηγήσει σε πολύ χαμηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ευτυχώς όχι για την Ελλάδα. Οι αντίρροπες αυτές τάσεις θα διαμορφώσουν τη συνέχεια.
*Ο Παναγιώτης Ε. Πετράκης είναι ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ
Latest News
Φορολογικές Μεταρρυθμίσεις και Οικονομική Ανάπτυξη: Η καθιέρωση μια νέας Στρατηγικής
Η Ελλάδα αποτελεί ένα νέο παράδειγμα στο οποίο μελετάται η σχέση μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και φορολογικής πολιτικής
Στην 62η θέση παγκοσμίως στην ερευνητική δραστηριότητα το ΕΚΠΑ
Το ΕΚΠΑ ανέβηκε 30 θέσεις στη διεθνή ερευνητική κατάταξη Πανεπιστημίων AD Scientific Index World Top Universities Ranking 2024-2025
Τα αχνά σημάδια ανάκαμψης του δανεισμού – Οι εκτιμήσεις της Oxford Economics για τα επιτόκια
Αν η ΕΚΤ καθυστερήσει τον κύκλο χαλάρωσης η πιστωτική ανάπτυξη θα περιοριστεί, λέει η Oxford Economics
Με «ΑΡΙΣΤΑ» σε όλα τα Κριτήρια Αξιολόγησης πιστοποιήθηκε το ΕΚΠΑ
Για πρώτη φορά το ΕΚΠΑ πιστοποιήθηκε με «Άριστα» σε όλα τα κριτήρια που συνιστούν το πλαίσιο αξιολόγησης
Πού θα είναι το ΑΕΠ και ο πληθωρισμός το 2025-2026; - 22 οίκοι προβλέπουν την ελληνική οικονομία
Τις εκτιμήσεις οργανισμών, τραπεζών και οίκων αξιολόγησης για την ελληνική οικονομία το 2026 παρουσιάζει για πρώτη φορά η Focus Economics
Με 114 εταιρείες και περισσότερους από 800 φοιτητές οι Ημέρες Καριέρας του ΟΠΑ
Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ) πραγματοποίησε με μεγάλη επιτυχία τις Ημέρες Καριέρας 2024 - Τι δηλώνει στον ΟΤ ο πρύτανης
Γιώργος Μπάλτας: Πώς το διαδίκτυο και τα social media επηρεάζουν τις τιμές στην αγορά
Ο Γιώργος Μπάλτας είναι καθηγητής του Τμήματος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάκτωρ της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου του Warwick της Αγγλίας.
Ορόσημο για το Ιόνιο Πανεπιστήμιο - Έναρξη Διατμηματικών Μαθημάτων Κινεζικής Φιλοσοφίας και Πολιτισμού
Τα μαθήματα διοργανώνονται από το Ελληνικό Κέντρο Σινολογίας, σε σύμπραξη με το Ιόνιο Πανεπιστήμιο
Tα δύο σημάδια της οικονομικής στασιμότητας στην Ευρωζώνη
Σύμφωνα με την Oxford Economics ο ρυθμός αύξησης της ιδιωτικής κατανάλωσης παρέμεινε άτονος
Μακροοικονομικές επιπτώσεις των φορολογικών αλλαγών – Η περίπτωση της Ελλάδας
Η εμπειρική ανάλυση υποδεικνύει ότι οι αυξήσεις στους φορολογικούς συντελεστές έχουν αρνητικές επιδράσεις στην οικονομική ανάπτυξη