Η ασφάλιση ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων δυναμικότητας έως 10 δωματίων με το νέο ασφαλιστικό νομοσχέδιο

1.   Εισαγωγή

Από το 2002 έως σήμερα οι συνεχείς αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου (μεταξύ αυτών και ο νόμος 4387/2016, όπως ισχύει), που οδήγησαν σε ασάφεια ως προς την υπαγωγή στην ασφάλιση του ΟΑΕΕ ή του ΟΓΑ, η οποία δημιουργούσε πολυδιάσπαση και ανασφάλεια δικαίου στους ιδιοκτήτες. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις που οι ασφαλισμένοι βρίσκονταν εκτεθειμένοι στις αμφισβητήσεις των ασφαλιστικών φορέων ως προς την υποχρέωση καταβολής εισφορών και, αργότερα, για την απονομή της σύνταξής τους.

Οι παρακάτω ρυθμίσεις κρίθηκαν αναγκαίες προκειμένου να λήξει οριστικά η ανασφάλεια δικαίου που δημιουργήθηκε από τις συνεχείς αλλαγές που διέπουν διαχρονικά την υπαγωγή στην ασφάλιση των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων και παράλληλα να απλοποιηθούν οι προϋποθέσεις υπαγωγής στις διατάξεις του π. Ο.Α.Ε.Ε. ή του π. Ο.Γ.Α. αντίστοιχα.

Η ισχύς των νέων ρυθμίσεων αρχίζει  την 1η.1.2024.

Με την προωθούμενη νομοθετική ρύθμιση μπαίνει τέλος στο κατακερματισμένο νομοθετικό καθεστώς και από την έναρξη ισχύος των νέων ρυθμίσεων έχουμε:

• όλοι οι ιδιοκτήτες καταλυμάτων δυναμικότητας έως 10 δωματίων, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, θα υπάγονται στην ασφάλιση του π. ΟΓΑ και όχι στον π. ΟΑΕΕ.

Ταυτόχρονα, λαμβάνεται μέριμνα ώστε να συνεχίσει να τους αναγνωρίζεται ο ασφαλιστικός χρόνος των προηγούμενων ετών, για τον οποίο έχουν καταβάλει εισφορές στον π. ΟΓΑ.

• Όσοι ιδιοκτήτες καταλυμάτων δεν είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, υπάγονται στην ασφάλιση του π. ΟΑΕΕ.

2.   Η νέα ρύθμιση με το ασφαλιστικό Ν/Σ  

2.1.               Γενικά

Με την προτεινόμενη διάταξη του άρθρου 125 του νέου νομοσχεδίου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση ρυθμίζεται το καθεστώς ασφάλισης των ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016.

2.2.               Κριτήριο για την υπαγωγή στην ασφάλιση μη μισθωτών ή αγροτών

Κριτήριο για την υπαγωγή στην ασφάλιση είτε του π. Ο.Α.Ε.Ε. είτε του πρώην Ο.Γ.Α. ορίζεται:

• το πλήθος των δωματίων καθώς και
• η εγγραφή στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε).

2.3.               Συνοπτική παρουσίαση των ρυθμίσεων

Ειδικότερα, με την τροποποίηση των ρυθμίσεων των άρθρων 39 και 40 του ν. 4387/2016, όπως ισχύει μετά τον 4670/2020, έχουμε τα παρακάτω.

2.3.1. Υπαγωγή στην ασφάλιση του π. Ο.Α.Ε.Ε. ή Ο.Γ.Α.

(α) υπάγονται στην ασφάλιση του π. Ο.Α.Ε.Ε., οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων τα οποία λειτουργούν:

• είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας
• είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, και

(β) υπάγονται στην ασφάλιση του π. Ο.Γ.Α., οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων, δυναμικότητας έως 10 δωματίων, τα οποία λειτουργούν

• είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας
• είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016,
• εφόσον είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων.

Διευκρινίζεται ότι τα ανωτέρω αφορούν, τους ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων:

• είτε ασφαλισμένους,
• είτε συνταξιούχους.

2.3.2. Περίπτωση παράλληλης υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην Ο.Α.Ε.Ε.

Ακόμα σε περίπτωση παράλληλης υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην Ο.Α.Ε.Ε. ισχύουν οι διατάξεις της παράλληλης ασφάλισης του άρθρου 36 του ν. 4387/2016, ήτοι η υπαγωγή στην ασφάλιση του π. Ο.Α.Ε.Ε. και η καταβολή των εισφορών του άρθρου 39 του ν. 4387/12016.

2.3.3. Χρόνος ασφάλισης έως την 31η.12.2019 ασφαλισμένων και συνταξιούχων του e-Ε.Φ.Κ.Α.

Αναγνωρίζεται, με τις νέες ρυθμίσεις, ότι καλύπτεται ο ασφαλιστικός χρόνος των εν λόγω διαστημάτων στην ασφάλιση του π. Ο.Γ.Α.,

• για ασφαλισμένους και συνταξιούχους, στο πλαίσιο της αρχής της τυπικής ασφάλισης στην παρ. 3 και
• στο πλαίσιο της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικουμένου στην παρ. 4, για ορισμένες περιπτώσεις ιδιοκτητών στους οποίους εκ παραδρομής χορηγήθηκαν βεβαιώσεις εξαίρεσης από τον π. Ο.Α.Ε.Ε..

Για την πληρότητα της ενημέρωσης παρατίθενται η προτεινόμενη διάταξη και οι τροποποιούμενες ή καταργούμενες διατάξεις.

3.   Προτεινόμενη διάταξη

Άρθρο 125

Ασφάλιση ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων δυναμικότητας έως δέκα δωματίων Τροποποίηση περ. β) παρ. 7 άρθρου 39, προσθήκη περ. ε) στην παρ. 5 άρθρου 40, τροποποίηση περ. β) παρ. 1 άρθρου 36 ν. 4387/2016

1. Στην περ. β) της παρ. 7 του άρθρου 39 του ν. 4387/2016 (Α’85), περί εισφορών αυτοτελώς απασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών, στο πρώτο εδάφιο οι λέξεις «της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α’ 155), τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, καθώς και όλων των τουριστικών καταλυμάτων» διαγράφονται, στο τέλος του πρώτου εδαφίου οι λέξεις «με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 1β) του άρθρου 36 του παρόντος» διαγράφονται, το τελευταίο εδάφιο αντικαθίσταται και η περ. β) διαμορφώνεται ως εξής:

β. Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων, τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, σε ολόκληρη την Επικράτεια, καθώς και το σύνολο των εταίρων σε περίπτωση ιδιοκτησίας ή εκμετάλλευσης τουριστικών καταλυμάτων από εταιρεία, οποιασδήποτε νομικής μορφής εκτός των ΙΚΕ, και σε περίπτωση Α.Ε. τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. που είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον. Ο ανωτέρω χρόνος ασφάλισης θεωρείται χρόνος ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ. Τα ανωτέρω δεν ισχύουν για τους ασφαλισμένους της περ. ε’ της παρ. 5 του άρθρου 40.».

2. Στην παρ. 5 του άρθρου 40 του ν. 4387/2016, περί εισφορών ασφαλισμένων στον ΟΓΑ, προστίθεται περ. ε) ως εξής:

«ε) Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε ολόκληρη την Επικράτεια, τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, δυναμικότητας έως και δέκα (10) δωματίων, οι οποίοι είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων.».

3. Χρόνος ασφάλισης έως την 31η.12.2019 ασφαλισμένων και συνταξιούχων του e-Ε.Φ.Κ.Α., οι οποίοι είναι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε ολόκληρη την Επικράτεια, που λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016 (Α’230), δυναμικότητας έως και δέκα (10) δωματίων, και οι οποίοι για τη δραστηριότητα των τουριστικών καταλυμάτων έχουν υπαχθεί καλόπιστα στον πρώην Ο.Γ.Α, ενώ δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον πρώην Ο.Γ.Α.. Οφειλές στον πρώην Ο.Α.Ε.Ε., βεβαιωμένες ή μη, που έχουν προκύψει για τις ανωτέρω περιπτώσεις ασφαλισμένων, διαγράφονται και δεν αναζητούνται. Ποσά που έχουν καταβληθεί έναντι των ανωτέρω οφειλών πριν από την ισχύ της παρούσας δεν αναζητούνται και προσμετρώνται κατά τον υπολογισμό της σύνταξης ως εισφορές στον πρώην Ο.Γ.Α..
4. Ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι του e-Ε.Φ.Κ.Α., που είναι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων σε ολόκληρη την Επικράτεια, τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, δυναμικότητας έως και δέκα (10) δωματίων, και οι οποίοι για τη δραστηριότητα των τουριστικών καταλυμάτων έχουν υπαχθεί από 1ης.1.2017 καλόπιστα στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α, βάσει βεβαίωσης εξαίρεσης που χορηγήθηκε από τον π. Ο.Α.Ε.Ε., εξακολουθούν να υπάγονται στην ασφάλιση π. Ο.Γ.Α. μέχρι τη λήξη της χορηγηθείσας απαλλαγής και πάντως όχι πέραν της 31ης.12.2023.
5. Στην περ. β) της παρ. 1 του άρθρου 36 του ν.4387/2016, περί καταβολής εισφορών επί παράλληλης απασχόλησης και τρόπου υπολογισμού της σύνταξης επί παράλληλης απασχόλησης, το τέταρτο και πέμπτο εδάφια διαγράφονται και η περ. β’ διαμορφώνεται ως εξής:

«β) Σε περιπτώσεις αυτοτελώς απασχολουμένων που παράλληλα ασκούν και ελεύθερο επάγγελμα ή επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, καταβάλλεται με ελεύθερη επιλογή του ασφαλισμένου μία ασφαλιστική εισφορά κύριας σύνταξης από τις προβλεπόμενες έξι (6) ασφαλιστικές κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 39, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 39.

Σε περιπτώσεις αυτοτελώς απασχολουμένων που παράλληλα ασκούν και ελεύθερο επάγγελμα ή επάγγελμα υπαγόμενο στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ, καταβάλλεται με ελεύθερη επιλογή του ασφαλισμένου μία ασφαλιστική εισφορά υγειονομικής περίθαλψης από τις προβλεπόμενες έξι (6) ασφαλιστικές κατηγορίες της παραγράφου 3 ή της παραγράφου 6 του άρθρου 41 αντιστοίχως, σύμφωνα με τις παραγράφους 3 και 5 του άρθρου 41.

Στις ανωτέρω περιπτώσεις και εφόσον υποχρεούται ο ασφαλισμένος σε καταβολή εισφοράς επικουρικής ασφάλισης ή εφάπαξ παροχής, καταβάλλεται αντίστοιχα, με ελεύθερη επιλογή του ασφαλισμένου, μία ασφαλιστική εισφορά επικουρικής ασφάλισης από τις προβλεπόμενες τρεις (3) ασφαλιστικές κατηγορίες της παραγράφου 3 του άρθρου 97 σύμφωνα με τη παράγραφο 4 του άρθρου 97 και μία ασφαλιστική εισφορά εφάπαξ παροχής από τις προβλεπόμενες τρεις (3) ασφαλιστικές κατηγορίες της περίπτωσης γ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 35, σύμφωνα με τις περιπτώσεις γα’ και γβ’ της παραγράφου 2 του άρθρου 35.».

4.   Το ισχύον σήμερα, μέχρι την ημερομηνία έναρξης ισχύος της νέας διάταξης, θεσμικό πλαίσιο

Ν. 4387/2016, όπως ισχύει σήμερα, Άρθρο 39 παράγραφος 7 

«β. Οι ιδιοκτήτες τουριστικών καταλυμάτων της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α΄ 155), τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, καθώς και όλων των τουριστικών καταλυμάτων τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016, σε ολόκληρη την Επικράτεια, καθώς και το σύνολο των εταίρων σε περίπτωση ιδιοκτησίας ή εκμετάλλευσης τουριστικών καταλυμάτων από εταιρεία, οποιασδήποτε νομικής μορφής εκτός των ΙΚΕ, και σε περίπτωση Α.Ε. τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. που είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον, με την επιφύλαξη των διατάξεων της παραγράφου 1β) του άρθρου 36 του παρόντος. Ο ανωτέρω χρόνος ασφάλισης θεωρείται χρόνος ασφάλισης του πρώην ΟΑΕΕ. Κάθε άλλη διάταξη που ρυθμίζει αντίθετα το θέμα καταργείται.»

Τροποποιείται με την παράγραφο 1 του άρθρου 125 του Ν/Σ.

Ν. 4387/2016, όπως ισχύει σήμερα, άρθρο 36 παράγραφος 1

«β) […….].

Ειδικά στις περιπτώσεις ιδιοκτητών τουριστικών καταλυμάτων της παραγράφου 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α΄ 155), τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016 δυναμικότητας έως και πέντε (5) δωματίων σε ολόκληρη την Επικράτεια, καθώς και όλων των τουριστικών καταλυμάτων τα οποία λειτουργούν είτε βάσει Ειδικού Σήματος Λειτουργίας, είτε έχουν υπαχθεί στο καθεστώς γνωστοποίησης του ν. 4442/2016 δυναμικότητας από 6 έως και 10 δωματίων σε όλη την Επικράτεια, που είναι παράλληλα εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε.), οι οποίοι υπάγονται στην ασφάλιση του ΟΓΑ για άλλη δραστηριότητα, καταβάλλεται κατ’ επιλογή του ασφαλισμένου μία ασφαλιστική εισφορά από τις προβλεπόμενες έξι (6) ασφαλιστικές κατηγορίες της παραγράφου 1 του άρθρου 40. Ο χρόνος ασφάλισης θεωρείται ότι διανύθηκε στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ».

Τροποποιείται με την παράγραφο 5 του άρθρου 125 του Ν/Σ.

Ν. 4387/2016, όπως ισχύει σήμερα, άρθρο 40 παράγραφος 5

«5. Υποχρέωση καταβολής των ασφαλιστικών εισφορών των παρ. 1-3 έχουν:

α) Οι ασφαλισμένοι κατά το άρθρο 55 του ν. 4387/2016, αγρότες και λοιπές κατηγορίες, οι οποίοι, σύμφωνα με τις ισχύουσες γενικές, ειδικές και καταστατικές διατάξεις, ασφαλίζονται ή αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία στον πρώην Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων (Ο.Γ.Α.).

β) Οι ασφαλισμένοι, οι οποίοι, σύμφωνα με τις ισχύουσες γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις, υπάγονται στην ασφάλιση του πρώην Ο.Γ.Α., και οι οποίοι απασχολούνται εποχικά για χρονικό διάστημα μέχρι εκατόν πενήντα (150) ημέρες ετησίως σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις, οι οποίες μεταποιούν, τυποποιούν και διακινούν προϊόντα εδάφους, κτηνοτροφίας, αλιείας, δασοπονίας, θηραματοπονίας και κάθε είδους εκτροφών, και οι οποίοι συνεχίζουν να ασφαλίζονται ως αυτοτελώς απασχολούμενοι αγρότες, εξαιρούμενοι της ασφάλισής τους ως μισθωτοί για την απασχόλησή τους αυτή. Το συνολικό χρονικό διάστημα των εκατόν πενήντα (150) ημερών μπορεί να κατανεμηθεί κατά τη διάρκεια του έτους, σύμφωνα με τις ανάγκες της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης.

γ) Τα πρόσωπα που έχουν υπαχθεί στο μέτρο της πρώιμης παύσης της γεωργικής δραστηριότητας σε εφαρμογή του Κανονισμού (ΕΟΚ) αρ. 1096/88 του Συμβουλίου της 25ης Απριλίου 1988, σχετικά με την καθιέρωση κοινοτικού καθεστώτος για την ενθάρρυνση της παύσης της γεωργικής δραστηριότητας. Η ένταξη στο ανωτέρω μέτρο δεν αποτελεί λόγο διακοπής της ασφάλισης των αγροτών στον Ε.Φ.Κ.Α., τόσο για τους δικαιούχους όσο και για τις συζύγους τους. Κατά τη διάρκεια εφαρμογής του μέτρου, και μέχρι συμπλήρωσης του εξηκοστού εβδόμου (67ου) έτους της ηλικίας τους, οι εντασσόμενοι σε αυτό αγρότες και οι σύζυγοί τους, λογίζονται ως ενεργοί αγρότες σε ό,τι αφορά στα ασφαλιστικά τους δικαιώματα και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη. Τα ανωτέρω ισχύουν ακόμα και σε περίπτωση που το μέτρο λήξει πριν τη συμπλήρωση του εξηκοστού εβδόμου (67ου) έτους ηλικίας των εντασσόμενων σε αυτό.

δ) Οι κατά κύριο επάγγελμα, τουλάχιστον για μία πενταετία, αγρότες, όπως ορίζονται από το Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων (Μ.Α.Α.Ε), καθώς και στα φυσικά πρόσωπα που εντάσσονται σε επιδοτούμενα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης νέων γεωργών, που εγκαθιστούν φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύος μικρότερης από πεντακόσια kW (500 kW).»

Τροποποιείται με την παράγραφο 2 του άρθρου 125 του Ν/Σ.

Παλαιολόγος Ι . Λιάζος

Οικονομολόγος – Σύμβουλος Εργασιακών & Ασφαλιστικών