OpenAI: Το πάνω χέρι, η μεγάλη επιστροφή και ο «διακόπτης θανάτου» που δεν λειτουργεί

Μοιάζει με σενάριο από ταινία του Χόλιγουντ: Ο ταλαντούχος CEO και συνιδρυτής μιας startup που μετεξελίχθηκε σε τεχνολογικό κολοσσό εκδιώκεται ξαφνικά από την εταιρεία. Ακολουθούν πέντε εικοσιτετράωρα αναταραχής και έντονων παρασκηνιακών διεργασιών που κορυφώνονται με την προειδοποίηση 700 υπαλλήλων ότι είναι έτοιμοι να αποχωρήσουν μαζί με αυτόν που αναγνωρίζουν ως ηγέτη τους.

Και, ω του θαύματος, την πέμπτη ημέρα η τάξη αποκαθίσταται και ο εκδιωχθείς CEO επιστρέφει θριαμβευτής στην εταιρεία.

Βεβαίως οι εξελίξεις που συγκλόνισαν την προηγούμενη εβδομάδα την OpenAI, με την εκδίωξη και την επιστροφή του Σαμ Αλτμαν, αφορούν πολύ περισσότερους ανθρώπους από τον στενό κύκλο της επιχείρησης ή τη Microsoft και τους υπόλοιπους επενδυτές.

OpenAI: Οι υπάλληλοι που σταμάτησαν ένα εταιρικό πραξικόπημα

Τεχνολογική εμπροσθοφυλακή

Με την εταιρεία να αποτελεί την τεχνολογική εμπροσθοφυλακή στην ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, που όπως πολλοί προειδοποιούν μπορεί να αποτελέσει ευχή ή κατάρα για την ανθρωπότητα, οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών στο μακρινό Σαν Φρανσίσκο ενδέχεται να επηρεάσουν δισεκατομμύρια ανθρώπους.

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.

Η είδηση της εκδίωξης του Αλτμαν από το τιμόνι της OpenAI έσκασε σαν βόμβα. Η απόφαση ελήφθη από το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα συμβούλιο που εποπτεύει μια εταιρεία με ιδιαίτερη διοικητική δομή: Η OpenAI έχει μεν κερδοσκοπικό χαρακτήρα, όμως ελέγχεται από ένα μη κερδοσκοπικό συμβούλιο που σε θεωρητικό επίπεδο μπορεί ελεύθερα να λαμβάνει αποφάσεις, ακόμα και αν αυτές δεν ευθυγραμμίζονται με τα συμφέροντα των επενδυτών, ως ασφαλιστική δικλίδα έναντι των κινδύνων από την ανεξέλεγκτη εμπορική εκμετάλλευση της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Η ασυνήθιστη αυτή δομή αποτελεί και τον λόγο για τον οποίο η Microsoft, που έχει επενδύσει περισσότερα από 11 δισεκατομμύρια δολάρια ελέγχοντας το 49% της OpenAI, βρέθηκε προ τετελεσμένων όσον αφορά την αποπομπή του Αλτμαν, την οποία το διοικητικό συμβούλιο απέδωσε σε «έλλειψη ειλικρίνειας».

Οι πιέσεις στην ιθύνουσα ομάδα της εταιρείας για επαναφορά του Αλτμαν και του επίσης εκδιωχθέντος από τη διοικητικό συμβούλιο και κατόπιν παραιτηθέντος Γκρεγκ Μπρόκμαν ξεκίνησαν το επόμενο λεπτό της αποπομπής τους, προεξάρχοντος του CEO της Microsoft Σάτια Ναντέλα.

Ως αργά το βράδυ της Κυριακής όμως, οι σχετικές διαπραγματεύσεις έμοιαζαν να οδηγούνται σε αδιέξοδο. Ήταν τότε που η Microsoft αποφάσισε να τραβήξει το χαλί κάτω από τα πόδια της OpenAI, ανακοινώνοντας ότι θα προσλάβει τους Αλτμαν και Μπρόκμαν, καθώς και όσους υπαλλήλους αποχωρήσουν από την OpenAI και θα τους τοποθετήσει σε μια ανεξάρτητη μονάδα Τεχνητής Νοημοσύνης που θα δημιουργήσει στο εσωτερικό της.

Οι πιέσεις από τη Microsoft

Την επόμενη ημέρα περισσότεροι από 700 από τους περίπου 800 υπαλλήλους της OpenAΙ υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή προς τη διοίκηση, ζητώντας την επιστροφή του Αλτμαν, προειδοποιώντας το διοικητικό συμβούλιο ότι σε διαφορετική περίπτωση οι ίδιοι θα μετακινούνταν μαζικά στη Microsoft.

Ο τεχνολογικός κολοσσός μάλιστα αύξησε περαιτέρω την πίεση ανακοινώνοντας ότι ήταν πρόθυμος να παράσχει σε όλους τους υπαλλήλους της OpenAI θέσεις εργασίας στη νέα μονάδα Τεχνητής Νοημοσύνης, με παρόμοια αμοιβή.

Η πίεση άρχισε να αποδίδει καρπούς: Ο επικεφαλής επιστήμονας της OpenAI, που είχε ανακοινώσει στον Αλτμαν την αποπομπή του, έγραψε στο Χ: «Λυπάμαι βαθιά για τη συμμετοχή μου στις ενέργειες του διοικητικού συμβουλίου. Ποτέ δεν είχα σκοπό να βλάψω το OpenAI. Λατρεύω όλα όσα έχουμε φτιάξει μαζί και θα κάνω ό,τι μπορώ για να επανενώσω την εταιρεία».

Ο δρόμος για την επιστροφή του Αλτμαν ήταν πια ανοιχτός. Αργά το βράδυ της Τρίτης ανακοινώθηκε η επιστροφή του στην εταιρεία, της οποίας υπήρξε συνιδρυτής, με ταυτόχρονη αναδιοργάνωση του διοικητικού της συμβουλίου. Ο ίδιος δέχθηκε να συμμετάσχει σε εσωτερική έρευνα για τη φερόμενη έλλειψη ειλικρίνειας προς το διοικητικό συμβούλιο.

Κάπως έτσι οι πέντε ημέρες που συγκλόνισαν την OpenAI κατέληξαν σε «κάθαρση», με επαναφορά του εκδιωχθέντος πρωταγωνιστή και αποκατάσταση της ηθικής τάξης.

Αυτά, βεβαίως, σε επίπεδο μύθου. Γιατί υπάρχει και το επιμύθιο που αναλύει εύστοχα η στήλη Brakingviews του Reuters: Η επαναφορά του Αλτμαν κατόπιν των ασφυκτικών πιέσεων της Microsoft σηματοδοτεί το τέλος της «αλτρουιστικής διακυβέρνησης» με την οποία πειραματίστηκε η OpenAI για να προφυλάξει την ανθρωπότητα από τους κινδύνους μιας ανεξέλεγκτης Τεχνητής Νοημοσύνης.

Δεν λειτουργεί ο «διακόπτης θανάτου»

Μπορεί να μην είναι γνωστοί οι λόγοι που οδήγησαν στην αποπομπή του συνιδρυτή της εταιρείας – και αν αυτοί σχετίζονται με ζητήματα όπως ο έλεγχος και η ρύθμιση της πανίσχυρης νέας τεχνολογίας -, από την αναταραχή ωστόσο κατέστη σαφές ποιος έχει το «πάνω χέρι» σε μια εταιρεία που πειραματίζεται με εργαλεία τα οποία ίσως καθορίσουν το μέλλον της ανθρωπότητας.

Ο λόγος φυσικά για τη Microsoft, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει δει την τιμή της μετοχής της να εκτινάσσεται κατά 172% σε μεγάλο βαθμό λόγω της συνεισφορά της Τεχνητής Νοημοσύνης.

Αν λοιπόν κάτι κατέστη σαφές την τελευταία εβδομάδα, αυτό είναι ότι ο «διακόπτης θανάτου» της OpenAI δεν λειτουργεί. Κανένα μη κερδοσκοπικό διοικητικό συμβούλιο δεν μπορεί να πάει κόντρα στη θέληση και στην ισχύ των μετόχων. Όσο υψηλό και αν είναι, στο μέλλον, το διακύβευμα.

Έντυπη έκδοση ΤΟ ΒΗΜΑ