Κεντρικές τράπεζες: Σε κλοιό πιέσεων για αλλαγή πορείας

Σε κάθε κύκλο της οικονομίας, οι κεντρικοί τραπεζίτες ανά τον κόσμο έχουν πολλές φορές κατηγορηθεί ότι ότι αντιδρούν πολύ αργά στα σημάδια. Έτσι σήμερα λιγότερα από δύο χρόνια αφότου επικρίθηκαν ότι άργησαν να ανταποκριθούν στην πιο βάναυση άνοδο των τιμών εδώ και μια γενιά, βρίσκονται στο στόχαστρο, για τον ακριβώς αντίθετο λόγο.

Κι όπως επισημαίνουν οι Financial Times, ορισμένοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής προειδοποιούν ήδη ότι περιμένοντας πολύ καιρό για να μειώσουν το κόστος δανεισμού, οι κεντρικές τράπεζες θα μπορούσαν να βλάψουν τις αποδυναμωμένες οικονομίες -η ευρωζώνη έχει μείνει στάσιμη όλο το χρόνο- ή να πλήξουν ακόμα περισσότερο υπερχρεωμένες κυβερνήσεις όπως η ιταλική.

Όλα τα λεφτά στη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ τον Απρίλιο – Τι περιμένουν οι αγορές

Στο επίκεντρο η ΕΚΤ

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρέθηκε στο προσκήνιο της συζήτησης αυτή την εβδομάδα, αφού ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη υποχώρησε στο 2,4% , το χαμηλότερο επίπεδό του από τον Ιούλιο του 2021, φέρνοντας την αύξηση των τιμών δελεαστικά κοντά στον στόχο του 2% της τράπεζας. Παρόμοιες συζητήσεις διεξάγονται στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, ακόμα κι αν εκεί οι ρυθμοί πληθωρισμού δεν έχουν ακόμη πέσει τόσο χαμηλά.

«Το ερώτημα είναι ποιες από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες κινδυνεύουν να κάνουν λάθος πολιτική εδώ, και κατά τη γνώμη μου, είναι πιθανότατα η ΕΚΤ, επειδή ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει γρήγορα», σχολιάζει στους FT ο Innes McFee, επικεφαλής οικονομολόγος παγκοσμίως στην Oxford Economics. «Έχουν κάθε κίνητρο να μιλήσουν σκληρά, αλλά η δράση θα πρέπει να αλλάξει».

Από την πλευρά του ο Ντιρκ Σουμάχερ, πρώην οικονομολόγος της ΕΚΤ που εργάζεται για τη γαλλική τράπεζα Natixis, δήλωσε ότι ο πληθωρισμός στην ευρωζώνη βρίσκεται σε καλό δρόμο να φτάσει στο 2% μέχρι την επόμενη άνοιξη. Ωστόσο, ο φόβος των υπευθύνων χάραξης πολιτικής για υποτίμηση του πληθωρισμού σήμαινε και πάλι ότι «θα χρειαστεί λίγος περισσότερος χρόνος για να επιτευχθεί επαρκής συναίνεση στο διοικητικό συμβούλιο για περικοπές».

Προέβλεψε μάλιστα, ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια τον Ιούνιο και στη συνέχεια θα προχωρήσει σε μείωση κατά ένα τρίμηνο σε κάθε συνεδρίαση του επόμενου έτους.

Ο νέος διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ιταλίας Fabio Panetta, άφησε να εννοηθεί αυτή την εβδομάδα ότι τα επιτόκια μπορεί να χρειαστεί να μειωθούν σύντομα «για να αποφευχθεί η περιττή ζημιά στην οικονομική δραστηριότητα και οι κίνδυνοι για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα».

Και οι αγορές κρατικών ομολόγων ενισχύθηκαν μετά από σχόλια του διοικητή της Banque de France, Φρανσουά Βιλερού ντε Γκαλό, με τους επενδυτές να προσθέτουν στα στοιχήματά τους για μείωση επιτοκίων από την ΕΚΤ τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους. «Το ζήτημα της περικοπής μπορεί να προκύψει όταν έρθει η ώρα το 2024, αλλά όχι τώρα: όταν μια θεραπεία είναι αποτελεσματική, πρέπει να είστε αρκετά υπομονετικοί όσον αφορά τη διάρκειά της», είπε.

Η αντίθετη άποψη

Υπάρχει ωστόσο και η οπτική των γερακιών. Ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας Joachim Nagel δήλωσε ότι η «ενθαρρυντική» πτώση του πληθωρισμού αυτής της εβδομάδας δεν ήταν αρκετή για να αποκλείσει το ενδεχόμενο ότι το κόστος δανεισμού μπορεί να χρειαστεί να αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Προειδοποίησε επίσης ότι είναι «πολύ νωρίς ακόμη και να σκεφτούμε μια πιθανή μείωση των βασικών επιτοκίων».

Αυτό το επιχείρημα έλαβε υποστήριξη και ο ο ΟΟΣΑ αυτή την εβδομάδα, καθώς η επικεφαλής οικονομολόγος Clare Lombardelli υποστήριξε ότι η ΕΚΤ και η Τράπεζα της Αγγλίας δεν θα είναι σε θέση να μειώσουν το κόστος δανεισμού μέχρι το 2025 , δεδομένου του επίμονου υποκείμενου πληθωρισμού από τις μισθολογικές πιέσεις.

Οι κεντρικοί τραπεζίτες γνωρίζουν επίσης καλά ότι ένα σκηνικό επιβράδυνσης της ζήτησης, αύξησης της ανεργίας και συνεχούς πόνου για τους κατόχους στεγαστικών δανείων θα τροφοδοτήσει την πολιτική πίεση για χαλάρωση των επιτοκίων.

Στις ΗΠΑ

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπου η ανάπτυξη παρέμεινε πολύ ισχυρότερη από ό,τι στην Ευρώπη, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα μετά βίας αμφιταλαντεύτηκε στη θέση της ότι ο κύκλος αύξησης των επιτοκίων μπορεί να μην έχει τελειώσει και όσοι αναμένουν ανακούφιση με τη μορφή περικοπών θα πρέπει να είναι υπομονετικοί.

«Θα ήταν πρόωρο να συμπεράνουμε με σιγουριά ότι έχουμε επιτύχει μια αρκετά περιοριστική στάση ή να κάνουμε εικασίες για το πότε μπορεί να χαλαρώσει η πολιτική. Είμαστε έτοιμοι να ενισχύσουμε περαιτέρω την πολιτική, εάν κριθεί σκόπιμο να το κάνουμε», δήλωσε ο Πάουελ την Παρασκευή.

Αυτή η διστακτικότητα αντανακλά την επιθυμία της Fed να διαφυλάξει την αξιοπιστία της αποφεύγοντας την ανάγκη αντιστροφής της πορείας εάν οι πιέσεις στις τιμές παραμείνουν πεισματικά υψηλές, έναν κίνδυνο που τόνισε στους FT τον Νοέμβριο η Mary Daly, πρόεδρος της Fed του Σαν Φρανσίσκο.

Ο Ian Shepherdson, επικεφαλής οικονομολόγος στην Pantheon Economics, είπε ότι ένας άλλος λόγος για την «εκτεταμένη επιθετικότητα» της Fed ήταν η ανησυχία της για την εκ νέου εκτίμηση της πορείας του πληθωρισμού, καθώς έχει επικριθεί ευρέως για την αποτυχία να προβλέψει την άνοδο των τιμών μετά την πανδημία.