Γερμανία: Πώς κλείνει η τρύπα των 17 δισ.;

Μετά το ηχηρό ράπισμα από το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, που έκρινε αντισυνταγματική τη μετακίνηση κονδυλίων από το Ταμείο για τη Σταθεροποίηση της Οικονομίας σε άλλους σκοπούς και σε άλλο οικονομικό έτος, τα βλέματα πέφτουν και πάλι στους επικεφαλής της κυβέρνησης συνασπισμού στο Βερολίνο. Ο καγκελάριος Σολτς (SPD), ο αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ (Πράσινοι) και κυρίως ο υπουργός Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ (Φιλελεύθεροι) θα πρέπει να βρουν τρόπους εξοικονόμησης σχεδόν 17 δισ. ευρώ για να κλείσει ο προϋπολογισμός του 2024 μέχρι τέλος του χρόνου. Εδώ και ημέρες οι τρεις πολιτικοί ψάχνουν τρόπους, ώστε και να μην θιγούν προαποφασισμένα μέτρα ανακούφισης των ασθενέστερων οικονομικά ομάδων, αλλά και να μην κηρυχθεί και το 2024 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, (κάτι που ωστόσο θα επέτρεπε στην κυβέρνηση συνασπισμού να καλύψει το κενό παίρνοντας δάνεια).

Ο Λίντνερ έχει ήδη δηλώσει κατηγορηματικά ότι δεν θέλει πάρει μια τέτοια απόφαση, διότι το λεγόμενο φρένο του χρέους, που σχεδόν εκμηδενίζει τα περιθώρια νέου δανεισμού, είναι μια συνταγματικά κατοχυρωμένη αρχή και δεν βρίσκει ποιος θα ήταν ο έκτακτος λόγος που θα επέτρεπε να καταστρατήγησή του, όπως έγινε λόγω πανδημίας και πολέμου στην Ουκρανία.

“Όχι” Λίντνερ σε αυξήσεις φόρων

Με αυτά τα δεδομένα και καθώς απομένουν λίγες μόνο ημέρες κυβερνητικού και νομοθετικού έργου πριν τις γιορτές, τα χρονικά περιθώρια σφίγγουν απελπιστικά. Στο σημερινό υπουργικό συμβούλιο το θέμα δεν συμπεριλαμβάνεται ανάμεσα στα θέματα προς συζήτηση, τουλάχιστον δεν συμπεριλαμβάνεται εγγράφως στην ημερήσια διάταξη, αν και πολλοί θεωρούν ότι θα συζητηθεί, λόγω των στενών χρονικών περιθωρίων. Εντός 48 ωρών θα πρέπει να έχει βρεθεί λύση για να τηρηθούν οι διαδικασίες και το αναθεωρημένο σχέδιο προϋπολογισμού του 2024 να περάσει και από το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο στην τελευταία συνεδρίαση της χρονιάς.

Τόσο οι Σοσιαλδημοκράτες, όσο και οι Πράσινοι πιέζουν προς αυτήν την κατεύθυνση με το επιχείρημα ότι οι Γερμανοί δεν πρέπει να πάνε στις διακοπές των Χριστουγέννων με αίσθημα αβεβαιότητας, αλλά και οι επιχειρήσεις χρειάζονται σαφήνεια και ασφάλεια σχετικά με το ύψος του πλαισίου χρηματοδότησης και επενδύσεων. Ο Λίντντερ και το κόμμα του υποστηρίζουν ότι πρέπει να τηρηθούν με σχολαστικότητα όλες οι προβλεπόμενες διαδικασίες χωρίς παραβίαση του “χρεόφρενου” για να παρουσιαστεί αυτήν τη φορά ένας νομικά ορθός προϋπολογισμός. Αλλά το κρίσιμο ερώτημα παραμένει; Από πού θα εξοικονομηθούν τα 17 δισ.;

Ο υπουργός Οικονομικών είναι πολύ λιτός στις δηλώσεις του, υπάρχει όμως γι αυτόν μια κόκκινη γραμμή. Ότι δεν πρόκειται να γίνουν αυξήσεις φόρων, όπως ακούστηκε τελευταία από τις τάξεις των Σοσιαλδημοκρατών. “Τα φορολογικά βάρη είναι ήδη πολλά εάν υπάρξουν για του χρόνου σημάδια ύφεσης, θα ήταν ανόητο να επιβαρύνουμε την ανάπτυξη με φορολογικές αυξήσεις” είπε ο Λίντνερ σε μια προσπάθεια να κλείσει εκεί τη συζήτηση. Και σαν να μην ήταν η κατάσταση ήδη εξαιρετικά δύσκολη, την Τρίτη 40 οικονομολόγοι της Επιστημονικής Επιτροπής του υπουργείου Οικονομίας παρουσίασαν μία έκθεση με τίτλο “Χρηματοδότηση δημοσίων καθηκόντων: Προκλήσεις και συστάσεις για μια βιώσιμη δημοσιονομική πολιτική”.

Προς μεταρρύθμιση του χρεόφρενου;

Το τάιμινγκ δεν θα μπορούσε να ήταν καλύτερο. Γιατί οι οικονομολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το χρέος φρένου θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί. Πρόκειται για μία θέση, την οποία και ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας, ο Πράσινος Ρόμπερτ Χάμπεκ, υποστηρίζει ανοιχτά εδώ και δύο εβδομάδες, όπως και στελέχη του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος. “Είμαστε αντιμέτωποι με σημαντικές προκλήσεις δημοσιονομικής πολιτικής και αυτό όχι μόνο λόγω της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου”, λέει ο Κλάους Σμιτ, καθηγητής Οικονομικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου. Σπεύδει δε να ξεκαθαρίσει ότι η απόφαση των δικαστών της Καρλσρούης, που έριξε την κυβέρνηση σε βαθιά κρίση, δεν έπαιξε ρόλο στην έκθεση, η οποία είχε ήδη συνταχθεί πριν βγει η απόφαση. Ακόμη κι αν η έκθεση δεν είναι δεσμευτική για την κυβέρνηση, αποτελεί μια επιστημονική τεκμηρίωση άξια προσοχής για τις προτάσεις της. Για να μεταρρυθμιστεί ο συνταγματικά κατοχυρωμένος όρος απαιτείται απόφαση της Βουλής με ενισχυμένη πλειοψηφία, που σημαίνει ότι χρειάζονται και οι ψήφοι των χριστιανικών κομμάτων, κάτι που είναι πρακτικά αδύνατο να συμβεί. Για τον Λίντνερ δεν απομένει παρά μία αναδιάταξη πόρων με εξοικονόμηση κοινωνικών δαπανών, που αντιστοιχούν συνολικά στο 45% του προϋπολογισμού. Παράδειγμα αποτελεί το νέο βοήθημα που ονομάζεται “επίδομα του πολίτη” (Bürgergeld).

Ο Λίντντερ, όπως και οι Χριστιανοδημοκράτες, υποστηρίζει ότι η προβλεπόμενη αύξηση του συγκεκριμένου επιδόματος υπολογίστηκε με βάση έναν υψηλότερο πληθωρισμό, ο οποίος όμως στη συνέχεια μειώθηκε. Άρα θα πρέπει του χρόνου να προσαρμοστεί και το ύψος του επιδόματος. “Τεχνικά αυτό είναι πλέον αδύνατο, γιατί η διαδικασία των πληρωμών έχει ήδη ξεκινήσει” είπε στις εφημερίδες του ομίλου Funke εκπρόσωπος του Οργανισμού Εργασίας. Κάπως έτσι κυλά ο λιγοστός χρόνος και όπως φαίνεται ο προυπολογισμός του 2024 δύσκολα θα κλείσει μέσα στα προβλεπόμενα χρονικά όρια.

Εικάζεται ότι θα υπάρξει απόφαση του υπουργικού συμβουλίου για παραπομπή στην επιτροπή Προϋπολογισμού με μια καταρχήν “πολιτική συμφωνία”, όπως την αποκαλεί η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung. Η νέα χρονιά θα ξεκινήσει με προσωρινή διαχείριση του προϋπολογισμού, που σημαίνει ότι κάθε δαπάνη που δεν μπορεί να αιτιολογηθεί για οποιονδήποτε λόγο, θα ελέγχεται από το υπουργείο Οικονομικών και θα εγκρίνεται από το υπουργικό συμβούλιο. Μια διαδικασία συνηθισμένη μεν μετά από βουλευτικές εκλογές, όπου η κυβέρνηση εκτελεί μόνο χρέη, αλλά εντελώς ασυνήθιστη για μια εν ενεργεία κυβέρνηση με δηλωμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.

Ειρήνη Αναστασοπούλου

Πηγή: DW