Kακάο: Η κερδοσκοπική φρενίτιδα ενισχύει λαθρεμπόριο και αύξηση μισθώσεων

Με τις τιμές του κακάο να έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδα ρεκόρ των τελευταίων σαράντα χρόνων, οι σκουρόχωμοι καρποί του αναδεικνύονται σε… θησαυρό, όπως αποδεικνύουν περιστατικά πρωτοφανή για τα δεδομένα της κακαοκαλλιέργειεας. Από κλοπές των καρπών στις φάρμες μέχρι την κλοπή στο ζύγι από τους εμπόρους, μια δραματική κατάσταση εκτυλίσσεται στις αγορές κακάο σε δύο εκ των μεγαλύτερων παραγωγών-χωρών, Νιγηρίας και του Καμερούν, καθώς όλοι αγωνίζονται για τα τεράστια κέρδη που μπορούν να επιτυχθούν από το πολύτιμο συσταστικό της σοκολάτας.

Οι ελλείψεις παραγωγής στη Δυτική Αφρική, όπου καλλιεργείται μεγάλο μέρος του κακάο στον κόσμο, είναι και αυτές που οδηγούν το ράλι των αυξήσεων στις τιμές. Εν μέσω συγκομιδής οι ραγδαίες εξελίξεις τονίζουν τις διαμάχες για την περιορισμένη προσφορά και περιπλέκουν το πόσο επωφελούνται τελικά οι αγρότες από τα όποια κέρδη.

Σοκολάτα: Halloween της… ακρίβειας – Πώς το Ελ Νίνιο χτυπά τις καλλιέργειες κακάο

«Οι κλέφτες εισβάλλουν στις φάρμες, κλέβουν ολόκληρους τους λοβούς (μέσα σε αυτούς βρίσκονται 40-60 σπόροι) και τους πουλάνε σε λαθρεμπόρους», εξήγησε στο Bloomberg ο Τσαρλς Ετούντι Νγκόνο, τοπικός εκπρόσωπος του Υπουργείου Εμπορίου του Καμερούν. Οι μη αδειοδοτημένοι έμποροι έχουν παρεισφρήσει στην αγορά και χρησιμοποιούν «πειραγμένες» ζυγαριές για να εξαπατήσουν τους αγρότες, πρόσθεσε.

Φρενίτιδα

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο που διαπραγματεύονται στη Νέα Υόρκη έφτασαν σε υψηλό 46 ετών την περασμένη εβδομάδα, καθώς οι έντονες βροχοπτώσεις και οι ασθένειες των καλλιεργειών βλάπτουν την παραγωγή της Δυτικής Αφρικής. Στην Ακτή του Ελεφαντοστού και την Γκάνα, τις δύο κορυφαίες χώρες που παράγουν περίπου το 60% του κακάο παγκοσμίως, οι ρυθμιστικές αρχές της βιομηχανίας καθορίζουν την τιμή στην οποία οι έμποροι αγοράζουν από τους αγρότες. Το Καμερούν και η Νιγηρία, ωστόσο, λειτουργούν σε ένα σύστημα ελεύθερης αγοράς με ελάχιστο κρατικό έλεγχο.

Ένα κιλό κόκκων στο κέντρο και τις παραθαλάσσιες περιοχές παραγωγής του Καμερούν κοστίζει επί του παρόντος 3,30 δολάρια, αυξημένα κατά 26% από την αρχή της σεζόν τον Οκτώβριο, σύμφωνα με τη Διεπαγγελματική Επιτροπή Κακάου και Καφέ με έδρα το Καμερούν.

Ένας μόνο λοβός κακάο πωλείται από 200 έως 250 φράγκα ανάλογα με το μέγεθος, σύμφωνα με έρευνα πέντε αγροτών της περιοχής. «Θέλουμε να εκμεταλλευτούμε την άνοδο της τιμής πριν να είναι πολύ αργά», τόνισε ο αγροτης Ζαν Φιλίπ Αμούγκου στο Bloomberg.

Τα ενοίκια

Οι καλλιεργητές στη Νιγηρία έχουν γίνει μάρτυρες μιας παρόμοιας κερδοσκοπικής φρενίτιδας. Οι ιδιοκτήτες γης στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, που αντιπροσωπεύουν το 30% της ετήσιας παραγωγής 285.000 τόνων της χώρας, πιέζουν τα ενοίκια, μερικές φορές αναζητώντας τετραπλάσιες από τις τρέχουσες τιμές .

«Ο ιδιοκτήτης της γης ζητά πλέον 450.000 νάιρα ετησίως στο αγρόκτημα 2 εκταρίων για το οποίο πληρώνω επί του παρόντος 200.000», είπε ο Ατάνκμπα Μπόντζο, ο οποίος καλλιεργεί κακάο σε μισθωμένη γη στο Ikom στα νοτιοανατολικά της Νιγηρίας. «Η αύξηση των ενοικίων δεν είναι τυχαία. Γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες γης πως οι τιμές κακάο των παραγωγών έχουν αυξηθεί σε περίπου 4 εκατομμύρια νάιρα από 2,7 εκατομμύρια νάιρα ανά τόνο τους τελευταίους δύο μήνες».

Περισσότεροι από το ένα πέμπτο των 18.000 αγροτών στην περιοχή επηρεάζονται από τις αυξήσεις των ενοικίων, σύμφωνα με τον John Kalu, συντονιστή της ζώνης για την Ένωση Κακάο της Νιγηρίας. Οι κακοκαλλιεργητές θα πληγούν ανεπανόρθωτα σε περίπτωση που «οι τιμές του κακάο πέσουν κάτω από τα τρέχοντα επίπεδά τους».

Τα οφέλη

Ωστόσο, η παραμόρφωση της αγοράς δεν είναι χωρίς κάποια οφέλη για τους αγρότες και συνάπτουν ορισμένες ασυνήθιστες αλλά δυνητικά προσοδοφόρες συμβάσεις. Κανονικά, οι αγρότες ανοίγουν τους λοβούς με τα μαχαίρια τους και αφήνουν τους κόκκους κακάο να ζυμωθούν και να στεγνώσουν στον ήλιο για 10-12 ημέρες πριν τους πουλήσουν. Τώρα, σε πολλές νέες συμφωνίες, αυτά τα βήματα είναι ευθύνη του αγοραστή. Αξιολογούν την καλλιέργεια και κλείνουν συμφωνία. Σε ορισμένες συμβάσεις, η μεταποίηση στη συνέχεια ανατίθεται σε εξωτερικούς συνεργάτες στους αγρότες ή ο αγοραστής μπορεί να προσλάβει δικούς του εργάτες.

Γι΄αυτό και κάποιοι παραγωγοί στο κεντρικό Καμερούν άρχισαν να πωλούν καρπούς που βρίσκονται ακόμα σε λοβούς, θέλοντας να κλειδώσουν στις τρέχουσες υψηλές τιμές, ενώ οι αγοραστές είναι πρόθυμοι γιατί θέλουν να εξάγουν περισσότερα.

Ενώ καθώς οι προμήθειες είναι περιορισμένες, η αγορά της σοδειάς ενώ ακόμη βρίσκεται στα δέντρα εγγυάται στους εμπόρους ότι ένας ανταγωνιστής δεν θα αγοράσει το κακάο πριν από αυτούς.

Εντούτοις, η κυβέρνηση του Καμερούν σχεδιάζει να απαγορεύσει την διάθεση όλου του κακάο στην αγορά, για να σταματήσει τις κλοπές στις φάρμες, δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου Λικ Μαγκλουάρ Μπάργκα Ατανγκάνα κατά τη διάρκεια πρόσφατης περιοδείας στα λεγόμενα «κέντρα αριστείας» της χώρας που βοηθούν τους κακαοκαλλιεργητές να επεξεργάζονται τους καρπούς και να βρουν τους καλύτερους πλειοδότες για τα προϊόντα τους.