ΕΕ: Προς απαγόρευση της καταστροφής των «ντεμοντέ» ενδυμάτων και υποδημάτων

Έκθεση που δημοσίευσε προ διετίας το Water Institute είχε αποκαλύψει ότι για να παραχθεί ένα απλό μπλουζάκι (t-shirt) απαιτούνται περί τα 2.700 λίτρα νερού. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανακοίνωσαν την Τρίτη ότι συμφώνησαν να απαγορευθεί η καταστροφή των καινούργιων ενδυμάτων και υποδημάτων που μένουν απούλητα επειδή περνά η μόδα τους. Αποφάσισαν επίσης να ενισχυθεί ο περιβαλλοντικά υπεύθυνος σχεδιασμός πολλών καταναλωτικών αγαθών.

«Είναι πλέον καιρός να μπει ένα τέλος στο μοντέλο ‘κατασκευάστε, εξάγετε, αγοράστε, πετάξτε’ που είναι τόσο επιβλαβές για τον πλανήτη, την υγεία και την οικονομία μας. Τα νέα καταναλωτικά προϊόντα, μεταξύ αυτών τα ενδύματα, θα πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο που θα ωφελεί όλους, θα σέβεται τον πλανήτη και θα προστατεύει το περιβάλλον», δήλωσε από το Στρασβούργο η ιταλίδα ευρωβουλευτής της Σοσιαλιστικής Ομάδας του Ευρωκοινοβουλίου Αλεσάντρα Μορέτι, που ήταν και η εισηγήτρια του κειμένου.

ΕΕ: Πράσινο φως Συμβουλίου – Κοινοβουλίου για νέο κανονισμό κατασκευής αειφόρων προϊόντων

Η νέα νομοθεσία προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Μάρτιο του 2022 και θεσμοθετεί μέτρα για τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε ό,τι αφορά την παραγωγή καταναλωτικών προϊόντων. Κεντρική φιλοσοφία της οδηγίας είναι τα προϊόντα να είναι πιο αξιόπιστα, να είναι επισκευάσιμα για να ξαναχρησιμοποιούνται και επίσης να κατασκευάζονται έτσι ώστε να ανακυκλώνονται πιο εύκολα.

Περίοδοι προσαρμογής

Η ΕΕ προέβλεψε για τις επιχειρήσεις περιόδους προσαρμογής για την εφαρμογή της απόφασής της, ενώ θέσπισε και εξαιρέσεις. Συγκεκριμένα, για τις μεγάλες επιχειρήσεις ρούχων και παπουτσιών η απαγόρευση της καταστροφής ρούχων και παπουτσιών θα τεθεί σε ισχύ δύο χρόνια μετά από τη δημοσίευση και την έναρξη της ισχύος του νόμου. Στις μεσαίες επιχειρήσεις χορηγείται εξαετής περίοδος προσαρμογής, ενώ από το μέτρο εξαιρούνται οι μικρές επιχειρήσεις.

Η Επιτροπή θα έχει τη δυνατότητα να επεκτείνει αυτήν την απαγόρευση και σε άλλες κατηγορίες καταναλωτικών προϊόντων. Επιπλέον, οι μεγάλες εταιρείες θα πρέπει να αποκαλύπτουν κάθε χρόνο τον όγκο των προϊόντων που απορρίπτουν για καταστροφή και να παρέχουν εξηγήσεις που θα αιτιολογούν αυτή την πρακτική. Την υποχρέωση αυτή θεσπίζει η ΕΕ με την ελπίδα να ενθαρρυνθούν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να εγκαταλείψουν την πολιτική της απόρριψης και καταστροφής ενδυμάτων και υποδημάτων που δεν είναι πλέον στη μόδα.

Το κείμενο που ενέκρινε το Ευρωκοινοβούλιο εισάγει επίσης ένα «ψηφιακό διαβατήριο» με τη μορφή κωδικού QR, που θα περιέχει πληροφορίες οι οποίες θα επιτρέψουν στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις να γνωρίζουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα ανάλογα με τις καταναλωτικές τους συνήθειες. Ο κωδικός αυτός θα παρέχει επίσης πληροφορίες σχετικά με την προέλευση των πρώτων υλών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του κάθε προϊόντος. Θα διευκολύνεται έτσι η επισκευή ή η ανακύκλωση των καταναλωτικών αγαθών σε περίπτωση που δεν επιδέχονται επισκευής.

«Μπόνους επιδιόρθωσης»

Κάποιες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν λάβει με δική τους πρωτοβουλία μέτρα για τον περιορισμό της σπατάλης σε ό,τι αφορά την κατανάλωση ενδυμάτων και υποδημάτων. Η γαλλική κυβέρνηση, για παράδειγμα, στις αρχές Νοεμβρίου εφάρμοσε την απόφαση που είχε προαναγγείλει από τον περασμένο Ιούλιο, να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να επιδιορθώσουν και να ξαναφορέσουν τα ρούχα και τα παπούτσια που έχουν στις ντουλάπες και στις παπουτσοθήκες τους, παρά να τα πετάξουν στα σκουπίδια για να αγοράσουν καινούργια.

Υιοθέτησε λοιπόν τη χορήγηση ενός «μπόνους επιδιόρθωσης», που κυμαίνεται από 6 έως 25 ευρώ και παρέχεται ως βοήθημα σε όσους επισκέπτονται καταστήματα μεταποίησης και επιδιόρθωσης ενδυμάτων και υποδημάτων. Πρόκειται ουσιαστικά για μια επέκταση του μπόνους που ήδη εισπράττουν οι Γάλλοι για να επιδιορθώνουν τις ηλεκτρικές συσκευές του σπιτιού τους, αντί να τις πετούν για να αγοράσουν καινούργιες.

Η κυβέρνηση της Ελιζαμπέτ Μπορν ενέταξε τη νέα διάταξη στο «νόμο κατά της σπατάλης για μια κυκλική οικονομία», ο οποίος πρόκειται να χορηγήσει στους καταναλωτές συνολικά μπόνους 154 εκατ. ευρώ την περίοδο από το 2023 έως το 2028. «Υπολογίστε να εισπράξετε 7 ευρώ για ένα τακούνι που θα επισκευάσει ο τσαγκάρης σας ή και 25 ευρώ για ένα στρίφωμα και μια φόδρα που θα ράψει ο ράφτης σας», σημειώνει σε ρεπορτάζ της η γαλλική οικονομική εφημερίδα «Les Echos».
700.000 τόνοι ρούχα στα σκουπίδια

Το 2022 στη Γαλλία πουλήθηκαν 3,3 δισεκατομμύρια ζευγάρια παπούτσια, είδη ρουχισμού και υφασμάτινα είδη σπιτιού όπως σεντόνια και τραπεζομάνδηλα. Περίπου 500.000 περισσότερα από όσα το 2021, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Refashion.

«Οι Γάλλοι πετούν στα σκουπίδια 700.000 τόνους ρούχισμού κάθε χρόνο και τα δύο τρίτα εξ αυτών καταλήγουν στις χωματερές», είχε τονίσει τον περασμένο Ιούλιο η υπουργός Φυλετικής Ισότητας, Ποικιλομορφίας και Ίσων Ευκαιριών Μπερανζέρ Κουγιάρ. Την Τρίτη με αφορμή το νέο νόμο η γαλλίδα υπουργός είπε ότι «πέρα από τον προφανή περιβαλλοντικό στόχο, επιδιορθώνοντας τα ρούχα και τα παπούτσια μας βοηθούμε τους επαγγελματίες και τα μικρά εργαστήρια να επιβιώσουν και δημιουργούμε θέσεις εργασίας».