Ecofin: Οι διαφωνίες των Ευρωπαίων και οι προϋπολογισμοί που «κόπηκαν»

Χωρίς λευκό καπνό για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες  έληξε αργά το βράδυ το δείπνο των Ευρωπαίων Υπουργών Οικονομικών που κάθονται και ξανακάθονται στο τραπέζι για να βρούνε κοινό τόπο για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες οι οποίοι θα πρέπει να ισχύσουν από το 2024.

Οι συζητήσεις βέβαια θα συνεχιστούν και στο σημερινό Ecofin. Η Ευρωπαϊκή επιτροπή μέσα στο Συμβούλιο είχε θέσει επί τάπητος από την άνοιξη την πρότασή της, η οποία προέβλεπε:

Πειθαρχημένοι και απείθαρχοι

1) Για κάθε χώρα να υπάρχουν νέοι ποσοτικοί κανόνες, ανάλογα βέβαια και με τις ιδιαιτερότητες του χρέους της, οι οποίοι θα πρέπει να είναι κάτω από την ομπρέλα των βασικών κανόνων για έλλειμμα μικρότερο του 3% και χρέος έως 60% του ΑΕΠ, ενώ όλες οι χώρες-μέλη θα πρέπει να ακολουθούν μια «κλειδωμένη» πορεία σε ό,τι αφορά τις κρατικές δαπάνες. Θα υπάρχει και ένα ταβάνι δαπανών που θα προκύπτει για κάθε χώρα από την ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους..Για παράδειγμα σύμφωνα με τις συστάσεις της Κομισιόν για την Ελλάδα ,η αύξηση των δαπανών δεν πρέπει να υπερβαίνει το 2,6%.

2) Στο πλαίσιο αυτό, θα πρέπει  τα κράτη-μέλη να καταθέσουν εθνικά σχέδια που θα οδηγούν στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα σχέδια αυτά θα είναι διαφορετικά ανά χώρα, ανάλογα με τους κινδύνους που έχει να αντιμετωπίσει μια οικονομία αλλά και το ύψος του χρέους της. Τα σχέδια θα ενσωματώνουν δημοσιονομικούς, μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για την αντιμετώπιση μακροοικονομικών ανισορροπιών όπου χρειάζεται.

Η γερμανική πρόταση

Λίγο αργότερα ήρθε και η αντιπρόταση των Γερμανών στο σχέδιο της Επιτροπής η οποία περιέχει τα εξής:

1) Εκτός από τα ανώτατα όρια δαπανών που απορρέουν από το DSA (έκθεση βιωσιμότητας χρέους)  της Επιτροπής, η Γερμανία πρότεινε έναν πρόσθετο κανόνα που απαιτεί από όλες τις χώρες όπου το χρέος υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ να διατηρούν τον ρυθμό αύξησης των δαπανών κάτω από τη δυνητική ανάπτυξη. Η διαφορά μεταξύ της δυνητικής ανάπτυξης και της αύξησης των καθαρών πρωτογενών δαπανών θα αυξάνεται  είτε στον λόγο χρέους προς το ΑΕΠ, είτε ενδεχομένως, σε σχέση με την «πρόκληση του δημόσιου χρέους» (χαμηλό/μέσο/υψηλό), που προσδιορίζεται από το DSA.

2) Τα εθνικά δημοσιονομικά σχέδια θα πρέπει να «οδηγούν σε (επαρκή) μείωση των υψηλών δεικτών χρέους κάθε χρόνο από την έναρξη του αναθεωρημένου δημοσιονομικού πλαισίου». Η ταχύτητα της πτώσης θα συνδέεται και πάλι είτε με το επίπεδο του χρέους είτε με την «πρόκληση του χρέους». Για παράδειγμα, οι χώρες με υψηλές προκλήσεις χρέους/δείκτες χρέους θα πρέπει να μειώνουν το χρέος τους κατά τουλάχιστον 1 τοις εκατό του ΑΕΠ κάθε χρόνο.

3) Οι δημόσιες επενδύσεις στο πλαίσιο προγραμμάτων της ΕΕ (π.χ. χρηματοδοτούμενες από δάνεια NextGenerationEU και εθνική συγχρηματοδότηση) δεν θα υπολογίζονται για τους σκοπούς του προτεινόμενου κανόνα δαπανών.

4) Η διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος με βάση το έλλειμμα (ΔΥΕ) θα παραμείνει αμετάβλητη. Δηλαδή, κάθε φορά που παραβιάζεται το κριτήριο του ελλείμματος, εκτός εάν οποιαδήποτε υπέρβαση της τιμής αναφοράς του 3% είναι μικρή και προσωρινή, η Επιτροπή θα πρέπει να ανοίξει ΔΥΕ, ανεξάρτητα από το αν το κράτος μέλος τηρεί ή όχι τα καθαρά ανώτατα όρια δαπανών που έχουν συμφωνηθεί με την Συμβούλιο.

Η ισπανική πρόταση

Την προηγούμενη εβδομάδα ήρθε και η ισπανική πρόταση. Η πρόταση, η οποία χρησίμευσε ως βάση διαπραγματεύσεων για τις συνομιλίες του δείπνου, απαιτούσε από τις υπερχρεωμένες χώρες να διατηρήσουν τα ετήσια ελλείμματά τους στο 1,5% περίπου του ΑΕΠ και να μειώσουν το χρέος τουλάχιστον κατά 1% του ΑΕΠ τους κάθε χρόνο.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να δημιουργήσουν ένα δημοσιονομικό μαξιλάρι 1,5% του ΑΕΠ κάτω από όριο της Ε.Ε. για δημοσιονομικό έλλειμμα 3% του ΑΕΠ.

Η ισπανική πρόταση επιτρέπει επίσης μια μικρή απόκλιση από το ανώτατο όριο δαπανών των κυβερνήσεων.

Οι προϋπολογισμοί που «πέρασαν τη βάση»

Το Eurogroup  πάντως χαιρέτισε το  γεγονός ότι οι DBPs της Κύπρου, της Εσθονίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Λιθουανίας και της Σλοβενίας είναι σύμφωνες με τις δημοσιονομικές συστάσεις του Συμβουλίου με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής.

Το Eurogroup σημειώνει ότι οι DBP της Αυστρίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου, της Λετονίας, της Μάλτας, της Ολλανδίας, της Πορτογαλίας και της Σλοβακίας ευθυγραμμίζονται σε γενικές γραμμές με τις δημοσιονομικές συστάσεις του Συμβουλίου. Το Eurogroup καλεί αυτά τα κράτη μέλη να είναι έτοιμα να αναλάβουν δράση όπως απαιτείται. Σημειώνει επίσης στην ανακοίνωση ότι η  Γερμανία ενδέχεται να χρειαστεί προσαρμογές στα δημοσιονομικά της σχέδια.

Το Eurogroup σημειώνει ότι, με βάση την αξιολόγηση της Επιτροπής, τα DBPs του Βελγίου, της Φινλανδίας, της Γαλλίας και της Κροατίας κινδυνεύουν να μην ευθυγραμμιστούν με τη δημοσιονομική σύσταση του Συμβουλίου.. Το Eurogroup καλεί αυτά τα κράτη μέλη να εξετάσουν εγκαίρως και όπως είναι απαραίτητο να λάβουν μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων που εντόπισε η Επιτροπή, ώστε να διασφαλιστεί ότι η δημοσιονομική πολιτική είναι σύμφωνη με τις συστάσεις που ενέκρινε το Συμβούλιο.