Αύξηση των κύριων συντάξεων 2024, επίδομα προσωπικής διαφοράς, απασχόληση συνταξιούχων

1. Εισαγωγή

Σε συνέχεια προηγούμενου άρθρου μας, που είχαμε εκτιμήσει την αύξηση των συντάξεων κατά 3,1%, τώρα σύμφωνα με την ΚΥΑ των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Φ11321/οικ.104985/2023, η οποία δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β’ 6856/07-12-2023, καθορίζεται ο συντελεστής της παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016 για το έτος 2024 το συνολικό ποσό όλων των κύριων συντάξεων του e-ΕΦΚΑ με έναρξη καταβολής έως και την 31η Δεκεμβρίου 2023 αυξάνεται από την 1.1.2024 κατά 3%.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την ΚΥΑ αυξάνονται από την 1η του έτους τα κάτωθι ποσά:

Η εθνική σύνταξη

Η εθνική σύνταξη, διαμορφώνεται, για 20 και πάνω έτη ασφάλισης:

Το ανώτατο όριο κύριας και επικουρικής σύνταξης – κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου και κατώτατο όριο σύνταξης λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής νόσου – Βασική Σύνταξη ΟΓΑ.

Το ανώτατο όριο για τις κύριες συντάξεις, το οποίο έως 31.12.2023 ανερχόταν σε 4.965,12 €, αυξάνεται από 1.1.2024 αυτόματα σε 5.114,04 €. Το ανώτατο όριο για τις επικουρικές συντάξεις, το οποίο έως 31.12.2023 ανερχόταν σε 1.489,54€, αυξάνεται από 1.1.2024 αυτόματα σε 1.534,21€.

Το κατώτατο όριο σύνταξης λόγω θανάτου και κατώτατο όριο σύνταξης λόγω εργατικού ατυχήματος ή επαγγελματικής νόσου. Το κατώτατο όριο της σύνταξης λόγω θανάτου (χηρείας και ορφανικές) το οποίο έως 31.12.2023 ανερχόταν σε 387,90€, αυξάνεται από 1.1.2024 αυτόματα σε 399,54€.

Βασική Σύνταξη ΟΓΑ. Η βασική σύνταξη του π. ΟΓΑ, η οποία μέχρι 31.12.2023 ανερχόταν σε 387,90€, από 1.1.2024 αυξάνεται σε 399,54€.

Συνοπτικά

2. Αύξηση συντάξεων

2.1. Νομοθετικό πλαίσιο

Η διαδικασία της αύξησης των συντάξεων καθώς και τα ποσοστά αύξησης προσδιορίζεται από το παρακάτω νομικό πλαίσιο:

· Ν. 4387/2016 Άρθρο 14 Αναπροσαρμογή συντάξεων προστασία καταβαλλόμενων συντάξεων

· Την παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016 (Α’ 85)

· Την παρ. 1 του άρθρου 27 του ν. 4387/2016 (Α’ 85)

· Το εδάφιο α’ της παρ. 1 του άρθρου 33 του ν. 4387/2016 (Α’ 85)

· Την παρ. 6 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016

· Άρθρο 25 ΝΟΜΟΣ 4670/2020 με ισχύ την 28/2/2020

· Παρ.6 Άρθρο 51 ΝΟΜΟΣ 4921/2022 με ισχύ την 18/4/2022

· Το άρθρο 120 του ν. 4623/2019

2.2. Αύξηση 3,0% σε όλα τα μικτά ποσά

Η αύξηση του 3,0% θα χορηγηθεί σε όλα τα μικτά (ακαθάριστα) ποσά κύριων συντάξεων, σύμφωνα με το άρθρο 25 του νόμου 4670/2020 (ΣΣ γνωστός ως νόμος Βρούτση) που αναθεωρεί το άρθρο 14 του νόμου 4387/2016 (ΣΣ γνωστός ως νόμος Κατρούγκαλου) και προβλέπει ότι και οι αυξήσεις από 1/1/2024 θα γίνουν με βάση τον πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και φυσικά διόρθωση του 2023 με βάση την τελική τιμή των μεγεθών πληθωρισμό και τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας 2022.

Η πλειοψηφία των συνταξιούχων θα δει αυξήσεις μικρές και μεγαλύτερες στις αποδοχές ήτοι όλοι οι συνταξιούχοι

Ø που δεν έχουν προσωπική διαφορά ή

Ø έχουν αρνητική προσωπική διαφορά ή

Ø είναι νέοι συνταξιούχοι, που έλαβαν την σύνταξη μετά το 2019.

2.3. Υπολογισμός Εθνικής σύνταξης

Ο υπολογισμός αύξησης σύνταξης έχει ως εξής:

2.4. Ποιοι δεν θα λάβουν αυξήσεις

Υπάρχει σημαντικός αριθμός δικαιούχων, ανάλογα με το ύψος της προσωπικής των διαφοράς, που:

Ø θα εισπράξει μικρή αύξηση ή

Ø δεν θα λάβει αύξηση

Ø η οποία διαφορά, θα συμψηφιστεί με την αύξηση.

Πρόκειται για συνταξιούχους οι οποίοι έχουν θετική «προσωπική διαφορά» (δηλαδή εισπράττουν και σήμερα περισσότερα χρήματα από όσα προκύπτουν με τον νέο τρόπο υπολογισμού) ήτοι η αύξηση είναι μεγαλύτερη του 3,1% της σύνταξης τους έχουν δηλαδή υψηλή προσωπική διαφορά, η οποία θα συμψηφιστεί με τα ποσά της αύξησης, από 1/1/2024 και ουσιαστικά οι αυξήσεις αυτών θα είναι μόνο λογιστικές.

2.5. Αύξηση ήδη καταβαλλομένων από τον e-ΕΦΚΑ την 31η.12.2023 συντάξεων

Ο συντελεστής αύξησης επηρεάζει:

1. Ως προς το είδος της σύνταξης: Κάθε είδους κύρια σύνταξη που καταβάλλεται από τον e- ΕΦΚΑ, δηλαδή κύριες συντάξεις λόγω γήρατος, γήρατος λόγω αναπηρίας, λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου.

2. Ως προς την προέλευση της σύνταξης: Κάθε είδους κύρια σύνταξη που καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ, ανεξαρτήτως του πρώην φορέα, τομέα, κλάδου, λογαριασμού με τις διατάξεις του οποίου απονεμήθηκε αυτή, συμπεριλαμβανομένων του Δημοσίου, του π. ΟΓΑ και του π. ΝΑΤ.

3. Ως προς την ημερομηνία έναρξης καταβολής της σύνταξης: Όλες τις κύριες συντάξεις που καταβάλλονται από τον e-ΕΦΚΑ, με έναρξη καταβολής μέχρι και την 31.12.2023.

Ειδικότερα, επηρεάζονται:

3.1. Οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2023 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και έχουν επανυπολογιστεί με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν.4387/2016 και την υπ’ αρ. Φ.11321/οικ.10772/382/09-03-2021 Απόφαση του Υφυπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων «Νέα αναπροσαρμογή κύριων συντάξεων – προστασία καταβαλλόμενων συντάξεων» (Β’ 1082).

3.2. Οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2023 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και δεν έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός τους με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν. 4387/2016.

3.3. Οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις την 31.12.2023 που έχουν απονεμηθεί πριν την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 και δεν υπόκεινται σε επανυπολογισμό με βάση τα άρθρα 14 και 33 του ν. 4387/2016, δηλαδή οι συντάξεις του π. ΟΓΑ και όσων χορηγούνται από το πρώην Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) και δεν έχουν επανυπολογισθεί ή υπολογισθεί δυνάμει της παρ. 1 του άρθρου 23α του κ.ν. 792/1978 (Α’ 220).

3.4. οι καταβαλλόμενες από 13.05.2016 και έπειτα, που υπολογίζονται με βάση το ν. 4387/2016 και με έναρξη καταβολής έως και 31.12.2023.

Συντάξεις που θα απονεμηθούν από 01.01.2024, αλλά η ημερομηνία έναρξης καταβολής τους, ανατρέχει με βάση τη νομοθεσία, μέχρι και 31.12.2023, καταλαμβάνονται από τις αυξήσεις, για μηνιαίες συντάξεις από 01.01.2024 και έπειτα.

Επισημαίνεται, ότι η ημερομηνία υποβολής της αίτησης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον καθορισμό της έναρξης καταβολής της σύνταξης.

Ειδικότερα,

· για τις συντάξεις γήρατος και θανάτου, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4554/2018, ήτοι καταβάλλονται από την 1η ημέρα του επόμενου της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης μήνα. Άρα, από τις αυξήσεις καταλαμβάνονται αιτήσεις συνταξιοδότησης, με ημερομηνία υποβολής μέχρι και 30.11.2023.

· Ως προς τις συντάξεις λόγω θανάτου συνταξιούχου, εάν ο θάνατος επέλθει εντός του Νοεμβρίου 2023, η έναρξη καταβολής της σύνταξης λόγω θανάτου είναι η 1η Δεκεμβρίου, επομένως η τελευταία θα αυξηθεί με βάση το συντελεστή αύξησης συντάξεων ως ήδη καταβαλλόμενη την 31.12.2023.

· Ωστόσο, εάν ο θάνατος επέλθει εντός του Δεκεμβρίου 2023, η έναρξη καταβολής της σύνταξης λόγω θανάτου είναι η 1η Ιανουαρίου, επομένως η σύνταξη του θανόντος θα αυξηθεί με βάση το συντελεστή αύξησης συντάξεων ως ήδη καταβαλλόμενη την 31.12.2023 και στη συνέχεια θα γίνει η μεταβίβαση, χωρίς περαιτέρω αύξηση.

2.6. Εθνική Σύνταξη νέων απονομών από 01.01.2024

Με βάση τα ανωτέρω η εθνική σύνταξη, η οποία μέχρι 31.12.2023 ανερχόταν σε τετρακόσια δεκατρία ευρώ και εβδομήντα έξι λεπτά (413,76 €), αυξάνεται από 01.01.2024 σε τετρακόσια είκοσι έξι ευρώ και δέκα επτά λεπτά (426,17 €). Συντάξεις κάθε είδους (γήρατος, αναπηρίας και θανάτου) με έναρξη καταβολής από 01.01.2024 απονέμονται με βάση το ανωτέρω ποσό και τις διατάξεις του άρθρου 7 του ν. 4387/2016 περί υπολογισμού της εθνικής σύνταξης.

Τέλος, επισημαίνεται ότι ποσά που συνδέονται με το εκάστοτε ισχύον ποσό εθνικής σύνταξης (βλ. π.χ. ανώτατο όριο σύνταξης) αναπροσαρμόζονται αντιστοίχως.

2.7. Ανταποδοτική Σύνταξη νέων απονομών από 01.01.2024

Οι συντάξιμες αποδοχές, για συντάξεις κάθε είδους (γήρατος, αναπηρίας, θανάτου) με έναρξη καταβολής από 01.01.2024, αναπροσαρμόζονται με βάση τα ανωτέρω και όχι με βάση το συντελεστή της παρ. 4 του άρθρου 14 του ν. 4387/2016. Οι πίνακες

αναπροσαρμογής των συντάξιμων αποδοχών, βάσει της μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), αποστέλλονται με σχετικό έγγραφο του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στον e-ΕΦΚΑ, μόλις τα στοιχεία καταστούν διαθέσιμα από την ΕΛ.ΣΤΑΤ.

2.8. Παραδείγματα

Πρακτικά -με πραγματικά δεδομένα- παραδείγματα

Πίνακας 4 Ανάλυση σύνταξης & Υπολογισμός Αύξησης σύνταξης

Μετά τους παραπάνω υπολογισμούς θα προσδιοριστεί το μεικτό ποσό της αύξησης που θα λάβει ο συνταξιούχος ανάλογα με το πρόσημο και το ποσό της «προσωπικής διαφοράς».

Συνεπώς

•  οι συνταξιούχοι Α και Β που δεν έχουν προσωπική διαφορά θα λάβουν ολόκληρη την αύξηση της σύνταξης 39,98€ και 47,54€ αντίστοιχα,
•  ο συνταξιούχος Γ αν και έχει προσωπική διαφορά, η οποία είναι μικρότερη των 10€ θα λάβει ολόκληρη την αύξηση της σύνταξης ήτοι 39,98€ ενώ
•  ο συνταξιούχος Δ του παραδείγματος αν και έχει προσωπική διαφορά θα λάβει αύξηση προ φόρου 22,54€ τον μήνα. Αυτός θα λάβει επιδότηση προσωπικής διαφοράς των 100,00€ σύμφωνα με το Ν/Σ που κατατέθηκε στην Βουλή.

3. Ποιοι δικαιούνται το επίδομα προσωπικής διαφοράς;

Το επίδομα προσωπικής διαφοράς αφορά αυτούς που δεν θα λάβουν αύξηση, ακριβώς λόγω της ύπαρξης προσωπικής διαφοράς στη σύνταξή τους.

Τα ποσά προσδιορίζονται με το άρθρο 123 του Ν/Σ

Για 750.000 περίπου συνταξιούχους με συντάξεις έως 1.600 ευρώ, που έχουν προσωπική διαφορά (άνω των 10 ευρώ), θα δοθεί στα τέλη Δεκεμβρίου 2023 έκτακτη οικονομική ενίσχυση από 100 έως 200 ευρώ.

Πιο συγκεκριμένα:

Ο Παλαιολόγος Ι Λιάζος είναι Οικονομολόγος, Σύμβουλος Εργασιακών & Ασφαλιστικών