Σύμφωνο Σταθερότητας: Που συγκλίνουν οι Ευρωπαίοι – Πως επηρεάζεται η Ελλάδα

Η αποστολή για την επίτευξη συμφωνίας για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας έμεινε… στη μέση. Στη χθεσινή συνεδρίαση του Ecofin στις Βρυξέλλες οι 27 υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ δεν κατόρθωσαν και να γεφυρώσουν τις διαφωνίες τους.

Παρ’ όλα αυτά, όπως ανέφερε και ο Ευρωπαίος Επίτροπος, Παόλο Τζεντιλόνι η απόσταση που χωρίζει τα κράτη μέλη μειώθηκε και «οι προοπτικές είναι καλύτερες», όπως δήλωσε η προεδρεύουσα, Ισπανίδα υπουργός Οικονομικών, Νάντια Καλβίνο.

Σύμφωνο Σταθερότητας: Τα επόμενα κρίσιμα βήματα για να υπάρξει σύγκλιση

Δεν αποκλείεται μάλιστα επιτευχθεί συμφωνία ακόμα και πριν την εκπνοή του τρέχοντος έτους καθώς υπήρξαν συγκλίσεις σε αρκετά σημεία.

Το Σύμφωνο Σταθερότητας, που περιγράφει τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και προβλέπει έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ και δημόσιο χρέος στο 60% είχε ανασταλεί λόγω της πανδημίας της Covid-19. Ωστόσο, με δεδομένο πως από τις αρχές του 2024 θα τεθεί ξανά σε ισχύ ξεκίνησαν μαραθώνιες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στα κράτη μέλη, τα οποία έχουν χωριστεί σε δυο στρατόπεδα.

Το πρώτο, του οποίου ηγείται η Γερμανία ζητά συνέχιση της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και το δεύτερο με αρχηγούς την Γαλλία και την Ιταλία επιμένει να υπάρχει μεγαλύτερη ευελιξία, ιδίως ως προς το ζήτημα των επενδύσεων στην πράσινη μετάβαση και στην άμυνα

Τα συμφωνημένα

Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατά το χθεσινό Ecofin σημείωσαν πρόοδο στα εξής σημεία, τα οποία θα καθορίσουν τον καμβά πάνω στον οποίο θα κινηθούν τα κράτη μέλη της ΕΕ τα επόμενα χρόνια.

Οι βασικές συνθήκες

Οι τιμές αναφοράς της Συνθήκης, που προβλέπουν πως το δημοσιονομικό έλλειμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3% και η αναλογία χρέους προς ΑΕΠ το 60% παραμένουν αμετάβλητες.

Ο ρυθμός μείωσης του χρέους

Σύμφωνα με τους νέους κανόνες αλλάζει ο ρυθμός μείωσης του χρέους. Αφαιρείται ο κανόνας 1/20 (προηγούμενο Σύμφωνο Σταθερότητας), που αφορά τον ρυθμό μείωσης τους χρέους.

Με τους νέους κανόνες στα κράτη-μέλη με χρέος πάνω από 90% του ΑΕΠ θα πρέπει να παρουσιάζουν ετήσια μείωση του χρέους κατ’ ελάχιστο 1% του ΑΕΠ. Στις χώρες με χρέος μεταξύ 60% και 90% του ΑΕΠ, η ετήσια μείωση του χρέους θα πρέπει να είναι τουλάχιστον είναι 0,5% του ΑΕΠ. Βάσει αυτών των κανόνων, η χώρα μας από το 2024 και για τα επόμενα χρόνια θα πρέπει να παρουσιάζει μείωση του χρέος κατά 1% του ΑΕΠ.

Το δημοσιονομικό μαξιλάρι

Tα κράτη μέλη ανεξάρτητα από τα επίπεδα του δημόσιου χρέους τους, θα πρέπει να εξασφαλίσουν τη δημιουργία δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας για δυσμενείς επιπτώσεις, περιστάσεις και κραδασμούς. Το ύψος του δημοσιονομικού «μαξιλαριού» για χώρες με χρέος πάνω από 90% του ΑΕΠ, θα είναι 1,5% του ΑΕΠ, ενώ στις χώρες με χρέος κάτω από 90% θα είναι 1% του ΑΕΠ.

To «ταβάνι» των καθαρών δαπανών

Η βασική ιδέα πίσω από αυτή την πρόταση είναι πως τα κράτη-μέλη θα έχουν κλειδωμένη μια οροφή δαπανών, θα υπάρχει δηλαδή μια συμφωνημένη πορεία των καθαρών δαπανών. Μάλιστα θα υπάρχει στενή παρακολούθηση.

Η Επιτροπή θα δημιουργήσει λογαριασμό ελέγχου για κάθε κράτος μέλος για να παρακολουθεί σωρευτικά ανοδικές και καθοδικές αποκλίσεις των καθαρών δαπανών που παρατηρούνται από την πορεία των καθαρών δαπανών που θα έχουν εγκριθεί.

Όσο αναφορά τις δαπάνες για την Ελλάδα θα υπάρξει ειδικό πλαίσιο για τις δαπάνες της χώρας καθώς δεν θα προσμετρηθούν οι επιπλέον τόκοι που θα πρέπει να πληρώνει η χώρα από το 2033 καθώς το 2032 τελειώνει η περίοδος χάριτος για τα δάνεια του ESM και του EFSF.

Νέα σχέδια προσαρμογής

Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καταθέσουν εθνικά σχέδια που θα οδηγούν στη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα σχέδια αυτά θα είναι διαφορετικά ανά χώρα, ανάλογα με τους κινδύνους που έχει να αντιμετωπίσει μια οικονομία αλλά και το ύψος του χρέους της.

Τα σχέδια θα ενσωματώνουν δημοσιονομικούς, μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για την αντιμετώπιση μακροοικονομικών ανισορροπιών όπου χρειάζεται.

Η πορεία της δημοσιονομικής προσαρμογής θα καλύπτει μια περίοδο τεσσάρων ετών, ενώ θα υπάρχει δυνατότητα επέκτασης αυτής της περιόδου για επιπλέον 3 χρόνια, μετά από πρόταση των κρατών-μελών, με την προϋπόθεση ότι το πρόγραμμα που θα ακολουθηθεί θα υποστηρίζεται από μια σειρά δεσμεύσεων, μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που υποστηρίζουν τη βιωσιμότητα του χρέους και ανταποκρίνονται στις κοινές προτεραιότητες και τους στόχους της ΕΕ, δηλαδή όπως την πράσινη μετάβαση, τη ψηφιακή μετάβαση

Οι δεσμεύσεις επίσης που έχουν αναληφθεί στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Η ρήτρα διαφυγής

Στα σημεία που συμφώνησαν οι Ευρωπαίοι Υπουργοί είναι και ο όρος της προσωρινής και κατά περίπτωση ενεργοποίησης της ρήτρας συνολικής διαφυγής σε περίπτωση που ένα κράτος αντιμετωπίσει έκτακτη οικονομική επιβράδυνση. Η διαδικασία δημοσιονομικής προσαρμογής θα ξεκινά πάλι μόλις η χώρα ξεπεράσει το πρόβλημα.