OT FORUM-Στουρνάρας: Καμπανάκι για χρέος, φοροελαφρύνσεις – Τώρα η ώρα για μεταρρυθμίσεις

«Καμπανάκι» τόσο για το δημόσιο χρέος όσο και για τις φοροαπαλλαγές έκρουσε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο OT FORUM ενώ επέμεινε για την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων στην οικονομία.

Την ίδια στιγμή, υπογράμμισε την αλματώδη πρόοδο που έχει συντελεστεί στην ελληνική οικονομία τα τελευταία χρόνια, κάνοντας ιδιαίτερη μνεία στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, η οποία όπως είπε έχει αρχίσει ήδη να αποδίδει καρπούς για τις ελληνικές επιχειρήσεις ενώ εμφανίστηκε αισιόδοξος για την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού τα επόμενα χρόνια.

Ο κ. Στουρνάρας έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη παραγωγής πρωτογενών πλεονασμάτων, τα οποία θα υπερκαλύπτουν τα τοκοχρεοωλύσια από το 2032 και μετά. Όπως είπε, θα πρέπει «Να μειώσουμε κι άλλο το δημόσιο χρέος και όχι μόνο ως ποσοστό του ΑΕΠ, να το μειώσουμε το δημόσιο χρέος και σε ονομαστικούς όρους», προσθέτοντας ότι «το 2032, θα έρθουν τα τοκοχρεολύσια που τώρα είναι παγωμένα, που έχουν περίοδο χάριτος. Άρα  όταν φτάσουμε στο 2032, που θα μπουν τοκοχρεολύσια 250 δισεκατομμυρίων χρέους, – το χρέος έχει μπει, είναι μέσα στο χρέος -, αλλά τα τοκοχρεολύσια αυτού του κομματιού θα αρχίσουν να πληρώνονται από το ’32 και μετά.»

Τι σημαίνει λοιπόν αυτό; Ότι θα πρέπει να μειωθεί το δημόσιο χρέος και σε απόλυτο αριθμό. Όπως τόνισε ο διοικητής ότι «τότε θα πρέπει να έχουμε ρίξει το χρέος πολύ χαμηλά, ούτως ώστε προσθέτοντας τα τοκοχρεολύσια αυτών των 250 δις, οι ανάγκες να είναι περίπου όσο είναι σήμερα, να μην είναι πολύ μεγαλύτερες. Το οφείλουμε στις επόμενες γενιές αυτό». Σε άλλο σημείο, επανήλθε λέγοντας ότι πρέπει «να φτάσουμε πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία να καλύπτουν τους στόχους του δημοσίου χρέους και ο στόχος δεν είναι να μειώνουμε απλώς το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, αλλά να το μειώνουμε και σε απόλυτους αριθμούς για τον λόγο που σας είπα, διότι «ο ελέφαντας στο δωμάτιο» θα εμφανιστεί το 2032».

OT FORUM – Χαρίτσης: Οι σύγχρονες προκλήσεις δεν αντιμετωπίζονται με business as usual

«Να ξαναδούμε τις φοροαπαλλαγές»

Αναφερόμενος στο τι θα πρέπει να αλλάξει στην ελληνική οικονομία, ο κ. Στουρνάρας επανέφερε το ζήτημα των φοροαπαλλαγών.

Όπως είπε: «Είναι σημαντικό να πατάξουμε τη φοροδιαφυγή. Έχουμε μεγάλα περιθώρια. Και στη φοροδιαφυγή έχουμε μεγάλα περιθώρια και στις φορολογικές απαλλαγές, επαναλαμβάνω, το είχαμε πει για πρώτη φορά μαζί σας. Ορισμένοι το παρεξήγησαν, είπαν “ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος ως μη όφειλε, είπε ότι πρέπει να μειωθούν οι φοροαπαλλαγές”. Όχι. Αυτό που είπα ήταν ότι πρέπει να κάνουμε ένα review. Δηλαδή θα πρέπει να ξαναδούμε τις φορολογικές απαλλαγές».

Ακόμη, πρόσθεσε με έμφαση ότι «Είναι ένα αρκετά μεγάλο κονδύλι, είναι γύρω στα 12 δισεκατομμύρια. Πηγαίνουν σε αυτούς που πράγματι έχουν ανάγκη; Εγώ δεν λέω ούτε ένα ευρώ να κόψουμε. Μήπως όμως χρειάζεται να κάνουμε επανατοποθέτηση σε αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη; Σε πολλές ξένες χώρες, κάθε 3-4 χρόνια, αυτό αναθεωρείται. Δεν σημαίνει ότι επειδή έδωσες κάποτε μία φοροαπαλλαγή, πρέπει να μείνει για πάντα. Οι ανάγκες αλλάζουν», για να καταλήξει «Άρα λοιπόν, έχουμε περιθώρια, μεγάλα. Αυτό είναι θετικό. Αλλά πρέπει όμως να τα δούμε γενναία».

Φωτογραφίες: Δημήτρης Μιχαλάκης

Έρχονται κλιματικά stress tests στις τράπεζες

Μάλιστα, αναφέρθηκε και στη σύνδεση που υπάρχει με τα κίνητρα που θα δοθούν σε κλιματική αλλαγή και πράσινη μετάβαση. Όπως είπε «Εκεί πρέπει να δούμε το σύστημα φόρων και επιδοτήσεων. Τι φορολογείς, δηλαδή πού δίνεις αντικίνητρα, τι επιδοτείς. Δηλαδή πού δίνεις κίνητρα. Κατόπιν, ποιος είναι ο ρόλος των Κεντρικών Τραπεζών και του τραπεζικού συστήματος», ενώ σημείωσε: «Μεθαύριο θα σας αποκαλύψω, το Πανεπιστήμιο Πατρών, είχε την ευγενή καλοσύνη να με κάνει Επίτιμο Διδάκτορα. Εκεί θα μιλήσω για τον ρόλο της νομισματικής πολιτικής σε σχέση με την πράσινη μετάβαση. Έχουν πολλά να κάνουν και οι κεντρικές τράπεζες και το τραπεζικό σύστημα, που δεν τα κάνουν».

Για αυτό και πρόσθεσε με νόημα: «Για παράδειγμα οι κεντρικές τράπεζες λαμβάνουμε υπ’ όψιν την κλιματική αλλαγή στους στόχους για τον πληθωρισμό; Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί πολύ μεγάλη αστάθεια. Τα καλοκαίρια αυξάνουν οι τιμές για παράδειγμα. Τι πρέπει να κάνουμε εμείς ως κεντρική τράπεζα; Κατόπιν οι τράπεζες δίνουν δάνεια εκεί που πρέπει να δώσουν δάνεια; Έχουν business plans στα οποία λαμβάνουν υπ’ όψιν την κλιματική αλλαγή και τη μετάβαση και την προσαρμογή; Σε λίγο θα κάνουμε stress tests, θα επιβάλλουμε στις τράπεζες, κλιματικά stress tests. Είναι έτοιμες να τα κάνουν; Και ναι μεν αυτή τη στιγμή αυτό δεν επιφέρει κόστος κεφαλαίου, αλλά κάποια στιγμή θα επιβάλλουμε προβλέψεις.

Ακόμη, συνέχισε: «Όταν λέμε κλιματικές αλλαγές, έχουμε ένα παράδειγμα ζωντανό μπροστά μας. Κοιτάξτε τι έγινε με τις πυρκαγιές στην Ελλάδα το καλοκαίρι και με τις πλημμύρες μετά στο θεσσαλικό κάμπο. Πώς αντιμετωπίζονται αυτά; Με μαξιλαράκια ασφαλείας, δημοσιονομικά, τραπεζικά, ασφαλιστικών επιχειρήσεων».

Το κόστος της Κλιματικής Αλλαγής για την Ελλάδα

Σχετικά με το κόστος της Κλιματικής Αλλαγής, ο κ. Στουρνάρας είπε ότι η ΤτΕ (ίσως και πρώτη διεθνώς όπως είπε) εκτίμησε ως νούμερο τα «700 δισεκατομμύρια χωρίς συντελεστή προεξόφλησης αλλά με έναν συντελεστή προεξόφλησης 2% που θεωρούμε ότι είναι κατάλληλος για κλιματική αλλαγή είναι περίπου 200 δισεκατομμύρια μέχρι το 2100, είναι ένα ΑΕΠ. Είναι περίπου 2,2 δισεκατομμύρια τον χρόνο».

Μάλιστα, πρόσθεσε: «Για τον ευρωπαϊκό νότο και σας λέω μετά λόγου γνώσεως τον υπολογισμό, μην εκπλαγείτε αν το κόστος ανέρχεται σε 1% του ΑΕΠ τον χρόνο για τα επόμενα χρόνια και αν πάρουμε μέτρα ελάφρυνσης της κλιματικής αλλαγής, για παράδειγμα να θωρακίσουμε τα σπίτια μας, να κάνουμε δίκτυα ούτως ώστε να ενισχύσουμε την πράσινη ενέργεια, αυτό το μεγάλο κόστος θα μειωθεί κατά 30%. Θα μείνει όμως κάτι. Θα ζήσουμε με αυτό».

Η υπεραπόδοση στην ελληνική οικονομία

Επιπλέον, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος αναφέρθηκε και στις ποροβλέψεις του περί της υπεραπόδοσης της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια, στο πλαίσιο κατάρτισης της έκθεσης για τη νομισματική πολιτική. « Το νορμάλ σενάριο τα επόμενα χρόνια είναι ανάπτυξη της τάξεως του 2,5% όταν η Ευρώπη θα είναι από το 0% μέχρι 1%», για να προσθέσει ότι «θα έχουμε πραγματική σύγκλιση, δηλαδή σύγκλιση του ΑΕΠ κατά κεφαλήν και απ’  ό,τι φαίνεται χωρίς ουσιαστικές μακροοικονομικές ανισορροπίες».

Ακόμη, σημείωσε ότι «Το ισοζύγιο είναι ένα προβληματάκι, αλλά το ονομάζω “προβληματάκι”, όχι “πρόβλημα”», εξηγώντας με σαφήνεια ότι «η διεύρυνσή του δεν οφείλεται σε διεύρυνση του ελλείμματος του δημόσιου τομέα, οφείλεται σε διεύρυνση του ελλείμματος του ιδιωτικού τομέα, το οποίο χρηματοδοτείται άνετα από επενδύσεις από το εξωτερικό, άμεσες επενδύσεις και από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τόσο του ΕΣΠΑ όσο και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας».

Παράλληλα, απάντησε και για τους λόγους που ο ίδιος ανακοίνωσε την επί τα χείρω αναθεώρηση της εκτίμησης για την άνοδο του ελληνικού ΑΕΠ το 2025. Όπως είπε, αυτό οφείλεται στο ότι «Έχει αλλάξει κάτι στο διεθνές περιβάλλον. Προσαρμοστήκαμε προς τα κάτω, διότι προσαρμόστηκε και η Ευρώπη προς τα κάτω. Άρα λοιπόν, αυτή τη μείωση από το 2,7% στο 2,5% για του χρόνου, οφείλεται ακριβώς στο ότι έχουμε πέσει κάπως στους ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης και στην Ευρώπη, που σημαίνει ότι κι εμείς επηρεαζόμαστε».

Πότε θα «πέσει» ο πληθωρισμός

Αναφορικά με το φαινόμενο του πληθωρισμού, το οποίο απασχολεί τους πολίτες, ο κ. Στουρνάς εκτίμησε ότι θα «πέσει» στο 2% στην ευρωζώνη κατά τις αρχές του 2025. Όπως ανέφερε «Η ακρίβεια είναι ένα διεθνές φαινόμενο, δυστυχώς, δεν είναι ελληνικό φαινόμενο. Έχει να κάνει με την αύξηση της τιμής της ενέργειας, η οποία βέβαια αρχίζει και ξαναπέφτει και την αύξηση της τιμής των τροφίμων που και αυτά όμως αρχίζουν και πέφτουν», ενώ σημείωσε: «Μην ξεχνάτε ότι στην Ευρώπη τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πια ότι ο πληθωρισμός έχει πέσει στο 2,4% του Νοεμβρίου, είμαστε πια πολύ κοντά στον στόχο μας».

Και κατέληξε: «Αν είμαστε τυχεροί και δεν έχουμε παγκόσμιες αναταράξεις, εγώ προβλέπω ότι αρχές του 2025, ο πληθωρισμός θα έχει φτάσει πολύ κοντά στο 2% ή και στο 2%».

Το παραπάνω συνδέεται με το ακανθώδες ζήτημα των επιτοκίων, όμως ο ίδιος απέφυγε να δώσει κάποια πρόβλεψη, καθότι είναι απαγορευτικό αυτές τις μέρες. «Επειδή είμαστε σε “περίοδο σιωπής”, όπως λέμε “quiet period”, θα μου επιτρέψετε να μην πω πολλά σε αυτό» σημείωσε, επαναλαμβάνοντας πως «ο πληθωρισμός στα τελευταία στοιχεία του Νοεμβρίου είναι 2,4% στην ευρωζώνη. Έχουμε φτάσει πια πολύ κοντά στον στόχο. Βεβαίως αναμένουμε μια αύξηση του πληθωρισμού όταν φύγουν οι επιδοτήσεις στην ενέργεια, θεωρώ όμως ότι δεν πάμε άσχημα. Τόσο μόνο μπορώ να πω».

Επενδύσεις, ελληνικές τράπεζες και επενδυτική βαθμίδα

Για τις ελληνικές τράπεζες σημείωσε ότι «Όπως έχουμε πάει καλά και στο θέμα του δημοσίου χρέους έτσι έχουμε πάει καλά και στο θέμα των τραπεζών», συμπληρώνοντας βέβαια ότι «Δεν έχουμε πάει άριστα, ούτε στο ένα ούτε στο άλλο. Αλλά σε σχέση μ’ εκεί που είμαστε, είμαστε πολύ καλά».

Ο ίδιος συνέδεσε και τη θετική εικόνα με την έλευση της επενδυτικής βαθμίδας, λέγοντας: «Πότε ήρθε η Unicredit; Μόλις πήραμε επενδυτική βαθμίδα. Άρα λοιπόν έξυπνα ήρθαν και αγοράζουν χαμηλά για να εκμεταλλευτούν. Θα έρθουν κι άλλοι τώρα πια.  Γι’ αυτό σας είπα πριν, θα έρθουν επενδύσεις στην Ελλάδα». Και πρόσθεσε: «Αν κάνουμε εμείς αυτό που πρέπει να κάνουμε, δηλαδή να μεταρρυθμίσουμε την οικονομία, μεγαλώνοντας έτσι τον δυνητικό ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης μέσω της παραγωγικότητας, νομίζω το μέλλον είναι πολύ θετικό. Αλλά επιτρέψτε μου ακόμα να τονίσουμε μια φορά, το δημοσιονομικό», ενώ επανέλαβε για τρίτη φορά ότι «Δεν αρκεί να μειώνουμε το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ. Πρέπει ν’ αρχίσουμε να το μειώνουμε και σε απόλυτους αριθμούς. Ενόψει του 2032».

Επιπλέον, αναφέρθηκε και στην ανάγκη για ένα «οικοσύστημα» μη συστημικών τραπεζών που δυνητικά θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο και σε νέα συστήματα πληρωμών και σε Fintech, αλλά κυρίως στην ένταση του ανταγωνισμού.

Να γίνει ξεκαθάρισμα

Αναφερόμενος στο δανεισμό από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είπε «οι τράπεζες δεν μπορούν να δώσουν δάνεια σε επιχειρήσεις οι οποίες δεν είναι bankable και bankable σημαίνει, δε μπορούν να αναλάβουν δάνειο, είτε διότι οι ίδιες δεν αποκαλύπτουν τα πραγματικά τους φορολογικά στοιχεία, είτε διότι δεν είναι βιώσιμες. Άρα λοιπόν, συμφέρει τις επιχειρήσεις ν’ αποκαλύψουν τη φορολογική ύλη, εισόδημα, για να μπορέσουν να πάρουν δάνεια».

Από την άλλη μεριά βέβαια, λόγω της κρίσης, συρρικνώθηκε το τραπεζικό σύστημα, μειώθηκε ο ανταγωνισμός. Αυτή τη στιγμή οι 4 τράπεζες ελέγχουν το 95% του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, συμπλήρωσε για να προσθέσει: «Εμείς ως Τράπεζα της Ελλάδος και η κυβέρνηση τελευταία, – οφείλω να το πω, ο Κωστής Χατζηδάκης συμπράττει σ’ αυτό -, θέλουμε να αυξήσουμε πολύ τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σύστημα, αφ’ ενός μέσω των μικρότερων μη συστημικών τραπεζών, συνεταιριστικών και μη, αφού βέβαια κάναμε ένα ξεκαθάρισμα, αυτή τη στιγμή οι συνεταιριστικές τράπεζες είναι υγιείς».

Ταμείο Ανάκαμψης

Αναφορικά με το Ταμείο Ανάκαμψης, ο κ. Στουρνάρας είπε ότι «Η μπάλα είναι στο δικό μας γήπεδο. Θα λάβουμε γύρω στα 66 με 70 δισεκατομμύρια τα επόμενα 4-5 χρόνια. Εμείς οφείλουμε να τα αξιοποιήσουμε. Αλίμονο, είναι μια μοναδική ευκαιρία. Μοναδική ευκαιρία. Μαζί με τη ρύθμιση του χρέους, μαζί με την επενδυτική βαθμίδα, ε, αλίμονο, άμα δεν “παίξουμε μπάλα»” τώρα πότε θα “παίξουμε”;», ενώ ανάφερε ότι «Αυτό όμως σημαίνει ότι θα πρέπει την επόμενη περίοδο να την αξιοποιήσουμε, να κάνουμε μεγάλες μεταρρυθμίσεις».