Πληθωρισμός και μεταπρατική – ολιγοπωλιακή οργάνωσης της ελληνικής οικονομίας

Όπως είχαμε αναφέρει στο σημείωμά μας «Μισθοί και Πληθωρισμός: Το Τριπλό Ελληνικό, Πολιτικό και Οικονομικό Πρόβλημα» (ΟΤ – 8/12/23), δύο βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας έπαιξαν (μεταξύ άλλων) ρόλο στην επανεμφάνιση υψηλών πληθωριστικών πιέσεων. Πρόκειται για τον μεταπρατικό χαρακτήρα της οικονομίας και την ολιγοπωλιακή της οργάνωση σε αρκετούς οικονομικούς τομείς. Ειδικότερα, η μεγάλη εξάρτηση της Ελληνικής οικονομίας από το χονδρικό και λιανικό εμπόριο, το οποίο αντιπροσωπεύει σημαντικό μέρος του επιχειρηματικού τοπίου και του κύκλου εργασιών, υποδηλώνει έναν έντονο μεταπρατικό χαρακτήρα.

Οι συνολικές αγορές αγαθών και υπηρεσιών το 2021 ήταν 261,6 δις ευρώ, και οι αγορές αγαθών και υπηρεσιών που προορίζονται για μεταπώληση ήταν 129,1 δις ευρώ. Επίσης, από τα 321,2 δις ευρώ που ήταν το 2021 ο συνολικός κύκλος εργασιών των ελληνικών επιχειρήσεων, το 41,2% (τα 132,5 δις ευρώ) ήταν συναλλαγές αγορών και μεταπώλησης αγαθών και υπηρεσιών.

Eurostat: Ουραγός η Ελλάδα στους δείκτες ευημερίας – Δεύτερη από το τέλος στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ

Επιπροσθέτως, η μεταποίηση πραγματοποίησε το 20,9% του συνολικού τζίρου (με κύκλο εργασιών 67,3 δις ευρώ) δηλαδή το μισό από ότι το εμπόριο. Συνεπώς, το εμπόριο έχει εξαιρετικά μεγάλη σημασία στην οικονομία (βλ. Πίνακας 1).

Διαπιστώνεται λοιπόν ότι υπάρχει μεταξύ παραγωγής (και εισαγωγών) ένα μεγάλο «ενδιάμεσο» στρώμα επιχειρήσεων. Η ύπαρξή του δημιουργεί υψηλές πιθανότητες και δυνατότητες διαχείρισης αποθεμάτων, προμηθειών και τιμολόγησης. Άρα μπορεί δυνητικά να έχει ένα σημαντικό ρόλο στη μεταβολή και στην προκειμένη περίπτωση στην αύξηση των τιμών.

Συμπερασματικά, τα μεταπρατικά και ολιγοπωλιακά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, οδηγούν σε αυξημένη ευαισθησία στον πληθωρισμό. Έτσι, σε περιόδους πληθωριστικών επεισοδίων λειτουργούν ως επιταχυντές με αποτέλεσμα την μεγαλύτερη άνοδο των τιμών στην Ελλάδα. Η αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων απαιτεί μια πολύπλευρη προσέγγιση, η οποία θα εστιάζει στην προώθηση ενός περισσότερο ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος με έμφαση στην παραγωγή και την τελική κατανάλωση των προϊόντων. Αυτή θα ήταν μία κρίσιμη πολιτική για την πολυπόθητη αλλαγή του παραγωγικού προτύπου της Ελληνικής οικονομίας.

Παναγιώτης Ε. Πετράκης, Ομότιμος Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Παντελής Χ. Κωστής, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών