Επιτόκια: Πώς το «ακριβό χρήμα» ψαλιδίζει την ανάπτυξη – Επί ποδός οι αγορές για τις ανακοινώσεις της ΕΚΤ

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος για την απόφαση της ΕΚΤ αναφορικά με τα επιτόκια, με τα βλέμματα των επενδυτών να βρίσκονται στραμμένα στη Φρανκφρούρτη. Το σήμα που έστειλε χθες ο επικεφαλής της Fed, διατηρώντας παγωμένα τα επιτόκια δημιουργεί προσδοκίες για ανάλογες κινήσεις από την σιδηρά κυρία της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), η Federal Reserve  και η Τράπεζα της Αγγλίας (BoE) θα συνεδριάσουν για να αποφασίσουν για τελευταία φορά μέσα στο 2023 για το βασικό επίδικο της νομισματικής πολιτικής, ενώ το ενδιαφέρον των επενδυτών εντοπίζεται στις προβλέψεις τους σε σχέση με το πότε θα ξεκινήσουν οι μειώσεις των επιτοκίων.

Τα παραπάνω αφορούν σε μεγάλο βαθμό και την Ελλάδα, η οικονομία της οποίας έχει επηρεαστεί σφόδρα και από την άνοδο των επιτοκίων, αρχής γενομένης από τον Ιούλιο του 2022. Κι αυτό γιατί το «ακριβό χρήμα» χτυπάει άμεσα τις επενδύσεις. Τον τομέα της οικονομίας, στον οποίο, η κυβέρνηση είχε εναποθέσει τις προσδοκίες της για τη συνέχιση της θετικής ανάπτυξης και του χρόνου και μάλιστα με ρυθμό 2,9% από 2,4% φέτος, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση έχει θέσει τον πήχη των επενδύσεων στο 15,1% για το 2024 από περίπου 7% φέτος, ενώ ήδη ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας χαμήλωσε τις αναπτυξιακές προσδοκίες για του χρόνου.

Goldman Sachs: Νωρίτερα η πρώτη μείωση των επιτοκίων από την Fed

Παράλληλα, η Ελλάδα θα πρέπει να αξιοποιήσει τα κονδύλια συνολικού ύψους περίπου 36 δισ. ευρώ που αναμένεται να εισρεύσουν από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι και το 2026. Η αύξηση του κόστους χρήματος μπορεί να επιβραδύνει τη ροή επενδύσεων. Τούτο, με δεδομένο ότι ακόμη και τα χαμηλότοκα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης για ιδιωτικές επενδύσεις επιβαρύνονται.

Ακόμη, τα υψηλά επιτόκια αποτελούν πλήγμα για την ανάπτυξη ειδικά σε μια οικονομία όπως η ελληνική, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία μετασχηματισμού και αλλαγής παραγωγικού μοντέλου, ενώ είναι προφανές πως η αύξηση των επιτοκίων έχει οδηγήσει σε πτώση της ζήτησης για δάνεια ενώ και τα κριτήρια δανεισμού από τις τράπεζες έχουν γίνει περισσότερο αυστηρά.

Μεγάλες επιβαρύνσεις για νοικοκυριά και επιχειρήσεις

Σε υψηλά επίπεδα παραμένει η επιβάρυνση που υφίστανται νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τα επιτόκια των τραπεζών. Μέσα σε ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας και ακρίβειας, η «ψαλίδα» ανάμεσα στα επιτόκια καταθέσεων και χορηγήσεων δανείων διατηρείται σε υψηλά επίπεδα σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ για τον Οκτώβριο.

Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, σύμφωνα με τα οποία το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων καταθέσεων αυξήθηκε κατά 3 μονάδες βάσης, σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα, και διαμορφώθηκε στο 0,46%.

Ειδικότερα, το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων μίας ημέρας από νοικοκυριά παρέμεινε αμετάβλητο στο 0,03%, ενώ το αντίστοιχο επιτόκιο των καταθέσεων από επιχειρήσεις παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 0,18%.

Το μέσο επιτόκιο των καταθέσεων με συμφωνημένη διάρκεια έως 1 έτος από νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 4 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 1,77%.

Το αντίστοιχο επιτόκιο των καταθέσεων από επιχειρήσεις αυξήθηκε κατά 21 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 3,06%.

Το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο του συνόλου των νέων δανείων προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 6,17%.

Το μέσο επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων χωρίς συγκεκριμένη διάρκεια αυξήθηκε κατά 13 μονάδες βάσης και διαμορφώθηκε στο 6,89%. Το αντίστοιχο επιτόκιο των επαγγελματικών δανείων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο στο 7,80%.

Οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής στην ευρωζώνη και το Ηνωμένο Βασίλειο καλούνται να διαχειριστούν το αφήγημα της αγοράς περί μείωσης των επιτοκίων χρησιμοποιώντας κι αυτοί το επιχείρημα της ανθεκτικότητας της αγοράς εργασίας.

Η ανεργία στη ζώνη του ευρώ παραμένει κοντά σε χαμηλό ρεκόρ, στο 6,5%, και το κόστος εργασίας ανά ώρα εργασίας αυξάνεται με τον ταχύτερο ρυθμό από την έναρξη των καταγραφών της Eurostat το 1995.

Με την αύξηση των τιμών στον τομέα των υπηρεσιών έντασης εργασίας της ευρωζώνης να εξακολουθεί να διαμορφώνεται στο 4%, οι υπεύθυνοι για τη διαμόρφωση των επιτοκίων υποστηρίζουν ότι θέλουν να δουν περισσότερες αποδείξεις  για να πειστούν ότι το υψηλότερο κόστος εργασίας δεν θα οδηγήσει σε δεύτερο γύρο πληθωριστικών πιέσεων.

Επιπλέον οι συλλογικές διαπραγματεύσεις των συνδικάτων αναμένεται να τελεσφορήσουν στις αρχές του επόμενου έτους, ανάμεσα τους και το συνδικάτο που εκπροσωπεί 2,5 εκατ. δημοσίους υπαλλήλους στη Γερμανία προσφέροντας ακόμα ένα όπλο στη φαρέτρα των κεντρικών τραπεζιτών για να μην ακούσουν τις εκκλήσεις για επερχόμενες μειώσεις των επιτοκίων.