Οι Μάστιγες του Μάνατζμεντ

Μέσα σε μια ορχήστρα ή σε μια επιχείρηση ή σε οποιοδήποτε άλλο οργανισμό τίθεται με ενδιαφέρον το θέμα του μάνατζμεντ. Η αποστολή του είναι καθολική: πρόκειται για τον αρμονικό συνδυασμό της ενέργειας πολλών προσώπων για την εξασφάλιση μιας συλλογικής επίδοσης (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, Μ. Εσκαντάρ, οι 100 λέξεις του μάνατζμεντ, Πολυτεχνείο Κρήτης, 07/02/2020).

Όμως, υπάρχουν πρακτικές στις επιχειρήσεις που καταπνίγουν τη συλλογική νοημοσύνη και βλάπτουν την επίδοση.

Ο ρόλος του μάνατζερ είναι να παίρνει το άγχος και να δίνει ενέργεια. Συχνά συμβαίνει το αντίθετο, σου μεταδίδει το άγχος του και σου στραγγίζει την ενέργεια. Η ενδεικνυόμενη συμπεριφορά είναι να ξεκινήσουμε από το τερέν. Εμπιστευόμαστε λοιπόν τους ανθρώπους του τερέν που γνωρίζουν καλύτερα από εμάς τα πραγματικά δεδομένα του χώρου. Με μια φράση, το αντίδοτο σε δύο στυλ διακυβέρνησης που δηλητηριάζουν τις επιχειρήσεις μας είναι: το μικρομάνατζμεντ (ένα στυλ διοίκησης των επιχειρήσεων με το οποίο ένας μάνατζερ παρακολουθεί στενά ή/και ελέγχει το έργο των υφισταμένων ή των υπαλλήλων του), που εκλαμβάνεται ως το πρώτο σημάδι ενός τοξικού εργασιακού περιβάλλοντος από το 73% των εργαζομένων (έρευνα Monster, Αύγουστος 2023) και οι υπερβολικές διαδικασίες, φαινόμενο που κατά τους ειδικούς, πολλαπλασιάζει τις καταστάσεις στις οποίες οι εργαζόμενοι βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε άψυχες συμπεριφορές, τις οποίες πραγματοποιούν για το μόνο λόγο ότι είναι υποχρεωτικές και χωρίς να έχουν πάντα την πεποίθηση ότι είναι κατάλληλες.

«Κυβερνώ παρά διοικώ»

Η διοίκηση οδηγεί αναμφίβολα στον πολλαπλασιασμό των επιπέδων του τοπ μάνατζμεντ, δηλαδή στη διανομή αξιωμάτων, γεγονός που καθιστά τον οργανισμό πολύπλοκο, όχι πολύ ευέλικτο και αποκόπτει την κορυφή της ιεραρχίας από τα αμέσως προηγούμενα στελέχη.

Εάν πρέπει ένας ελάχιστος αριθμός κανόνων για να διέπουν τη ζωή στην επιχείρηση, το παραπάνω είναι επιζήμιο και βλάπτει την αποτελεσματική δράση. Πολλά παραδείγματα σε επιχειρήσεις, τράπεζες, οργανισμούς, δείχνουν ότι όταν υπάρχει μια χιονοστιβάδα από νόρμες και νέες διαδικασίες, αυτές τελικά εμποδίζουν τους εργαζομένους να εργαστούν. Όταν υπάρχει μια κουλτούρα εμπιστοσύνης στην εταιρεία αυτό οδηγεί σε ενίσχυση της επίδοσης (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, συνεισφορά της κουλτούρας της επιχείρησης στο σύγχρονο μάνατζμεντ, Οικονομικός Ταχυδρόμος, 10.11.2023).

Σε σύγκριση με άτομα που εργάζονται σε επιχειρήσεις με χαμηλή εμπιστοσύνη, όσοι εργάζονται σε δομές όπου η εμπιστοσύνη είναι υψηλή έχουν 74% λιγότερο άγχος και 13% λιγότερες ημέρες ασθένειας, 50% περισότερη παραγωγικότητα και 76% περισσότερη αφοσίωση.

Ψυχολογική ανασφάλεια και αναποφάσιστος μάνατζερ

Ο μάνατζερ που θέλει να κινητοποιήσει τη συλλογική νοημοσύνη, πρέπει πρώτα να εξασφαλίσει τη συναισθηματική ασφάλεια των εργαζομένων, δηλαδή να τους δοθεί η αίσθηση ότι έχουν καθήκον να πειραματιστούν και άρα το δικαίωμα στο λάθος.

Η ψυχολογική ανασφάλεια είναι η ίδια η πηγή μιας άλλης μάστιγας, ελάχιστα συζητημένης: του αναποφάσιστου μάνατζερ (anticontrol freak). Αυτός αν και καλός τεχνικός δεν αποφασίζει για τίποτα, προτιμώντας να αφήσει τις καταστάσεις να επιδεινωθούν από φόβο μήπως κάνει λάθη. Προς μεγάλη απογοήτευση των αποπροσανατολισμένων ομάδων του. Αυτοί οι μάνατζερ δεν αντιμετωπίζουν δυσκολίες, νομίζοντας λανθασμένα ότι δεν θα τιμωρηθούν από την ιεραρχία τους. Το να μην αποφασίζεις είναι ήδη μια απόφαση, η οποία θα πρέπει να ληφθεί υπόψη σε μια στιγμή ή σε μια άλλη (βλ. Κ. Ζοπουνίδης, η Απόφαση, γνωστικά αντικείμενα και παράγοντες, Εκδόσεις Κλειδάριθμος).

Συμπερασματικά, η λύση είναι να σταματήσουμε να τοποθετούμε τους καλύτερους ειδικούς σε θέσεις μάνατζερ. Υπάρχουν και άλλοι τρόπου να παρακινηθούν οι άνθρωποι. Το μάνατζμεντ είναι μια εργασία από μόνη της.

Του καθηγητή Κωνσταντίνου Ζοπουνίδη, ακαδημαϊκού, Βασιλική Ακαδημία Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών, Βασιλική Ευρωπαϊκή Ακαδημία των Διδακτόρων, Επίτιμος Δρ. ΑΠΘ, Πολυτεχνείο Κρήτης & Audencia Business School, France, CIHEAM – International Center for Advanced Mediterranean Agronomic Studies, France, Greece