Ερευνα: Μικρός ο οικονομικός αντίκτυπος ένταξης της Ουκρανίας στην ΕΕ

Είναι μάλλον συμβολική η υπόσχεση ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που δόθηκε εξάλλου από τους «28» για πολιτικούς λόγους. Αλλά «πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων», όπως έλεγε ο Φρανσουά Μιτεράν. Και με τους συμβολισμούς οι Ευρωπαίοι τα πήγαιναν ανέκαθεν περίφημα – όπως και με την πολιτική θα έλεγε κανείς, που εξάλλου γεννήθηκε στην Ελλάδα αιώνες προτού διαμορφωθεί η Ευρώπη ακόμα και ως γεωγραφική έννοια.

Στην τελευταία σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών οι «28» έδωσαν με πανηγυρικό τόνο το πράσινο φως για την έναρξη διαπραγματεύσεων ένταξης της Ουκρανίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αφού ο γερμανός καγκελάριος Ούλαφ Σολτς είχε προτείνει στον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπάν να αποσυρθεί για να πιει ένα καφεδάκι, ώστε να υπάρξει ομοφωνία στην αίθουσα.

Στις αρχές του 2024 νέα σύνοδος της ΕΕ για τα 50 δισ. στην Ουκρανία

Και πριν από την ευρωπαϊκή αυτή επιτυχία, ωστόσο, είχαν ξεκινήσει οι γκρίνιες πολλών Ευρωπαίων για το κόστος της ουκρανικής ένταξης. Όσο μακρινή κι αν είναι η προοπτική αυτή, λόγω της τεράστιας διαφθοράς στη χώρα πρωτίστως.

Ανησυχητικές διαρροές

Οι Γάλλοι αγρότες, για παράδειγμα, άρχισαν να αναρωτιούνται πόσο θα επιβαρυνθεί ο αγροτικός προϋπολογισμός της ΕΕ, αφού η Ουκρανία είναι μια μεγάλη αγροτική δύναμη. Διότι η χώρα είναι ήδη ο σιτοβολώνας της Ευρώπης και μάλιστα αρκετά πιο φθηνός για τους Ευρωπαίους, θα μπορούσε να υποθέσει κανείς, από όσο θα είναι μετά την ένταξη.

Εν προκειμένω ένας μικρός πανικός κατέλαβε το Παρίσι έπειτα από τη διαρροή τον περασμένο Οκτώβριο μιας μελέτης στο γαλλικό τύπο, στην οποια εκτιμάται ότι ευρωπαϊκά κονδύλια που θα διατεθούν στην Ουκρανία τα πρώτα επτά χρόνια μετά την ένταξή της θα φθάσουν στα 186 δισ. ευρώ. Θα είναι δηλαδή περί τα 27 δισ. ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο, σε σύγκριση με έναν ετήσιο ευρωπαϊκό προϋπολογισμό περίπου 175 δισ. ευρώ.

Ας μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για μια χώρα 40 εκατομμυρίων κατοίκων, κάποιοι εκ των οποίων εκδιώχθηκαν από τις εστίες και τη χώρα τους από τα ρωσικά πυρά, αλλά ευλόγως υποθέτει κανείς ότι όταν τελειώσει ο πόλεμος αρκετοί εξ αυτών θα επιστρέψουν.

Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν από τις Βρυξέλλες έσπευσε τις προάλλες να καθησυχάσει τους αγρότες συμπατριώτες του. Αρκετές ημέρες μετά τη σύνοδο κορυφής μιλώντας στην οικονομική εφημερίδα «Les Echos» γαλλική διπλωματική πηγή σημείωσε ότι «ο αντίκτυπος της εισόδου της Ουκρανίας στην Ευρώπη είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί», αλλά «πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί για οποιαδήποτε καταστροφολογία».

Κινδυνολογίες και υπερβολές

Προ ολίγων ημερών η «Les Echos» δημοσιοποίησε μια σοβαρή και τεκμηριωμένη εκτίμηση για τις συνέπειες της ένταξης της Ουκρανίας σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ειδικότερα την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ. Οι εκτιμήσεις λοιπόν μελέτης του Hertie School-Jacques Delors Centre (πρόκειται για το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών Ζακ Ντελόρ που στεγάζεται σε Πανεπιστήμιο του Βερολίνου) δείχνουν ότι οι συνέπειες για τον προϋπολογισμό της ΕΕ δεν θα είναι τόσο σημαντικές όσο κάποιοι φοβούνται.

Το Hertie School-Jacques Delors Centre λοιπόν κάνει μια πολύ πιο μετριοπαθή αξιολόγηση και εκτιμά ότι αν εφαρμοστούν οι ισχύοντες δημοσιονομικοί κανόνες, η Ουκρανία θα εισέπραττε ευρωπαϊκά κονδύλια ύψους 13,2 δισ. ευρώ ετησίως. Από αυτό το σύνολο των χρημάτων που θα επωφελείται η χώρα μόλις προσχωρήσει στην Ένωση, περισσότερα από τα μισά θα διατεθούν στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Το υπόλοιπο θα αποτελείται κυρίως από το Ταμείο Συνοχής, από τη δεξαμενή κοινοτικών κεφαλαίων δηλαδή που προορίζεται για τις λιγότερο ανεπτυγμένες περιφέρειες της ΕΕ.
Από τα 13,2 δισ. ευρώ όμως, θα πρέπει να αφαιρεθούν οι συνεισφορές της Ουκρανίας στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Έτσι το καθαρό ετήσιο κόστος μειώνεται για τους εταίρους μειώνεται στα 11,4 δισ. ευρώ. Τα κονδύλια αυτά θα εισρέουν στο Κίεβο κατά 57% για τη γεωργική πολιτική και κατά 30% για την πολιτική συνοχής και γεφυρώματος των οικονομικών διαφορών μεταξύ των κρατών-μελών.

Οι συντάκτες της έρευνας θυμίζουν τα ανώτατα όρια που θέτουν οι δημοσιονομικοί κανόνες και οι μηχανισμοί των «28» για να περιορίζονται τα κονδύλια που εισπράττουν τα κράτη-μέλη. Για την πολιτική συνοχής, για παράδειγμα, καμία χώρα δεν μπορεί να εισπράττει κοινοτικά κονδύλια που υπερβαίνουν το 2,3% του ΑΕΠ της.

Οι «συνήθεις χρηματοδότες»

Μια άλλη δικλίδα ασφαλείας για τις φτωχότερες χώρες-μέλη (ότι δεν θα σηκώσουν δυσανάλογο βάρος από την ένταξη μιας νέας χώρας) προβλέπει ότι τα κονδύλια από το Ταμείο Συνοχής που εισπράττει το παλαιό κράτος-μέλος δεν μπορούν να περιοριστούν περισσότερο από 24%.

Αυτό σημαίνει ότι αν ενταχθεί η Ουκρανία καμία χώρα από όσες αντλούν κεφάλαια από το Ταμείο Συνοχής δεν πρόκειται να συμβάλει ώστε να εισπράξει και το Κίεβο. Τα κόστη ενσωμάτωσης του νέου μέλους δηλαδή θα τα επωμιστούν οι «συνήθεις χρηματοδότες». Οι πλούσιες δηλαδή χώρες.

Πέραν αυτών, προβλέπονται μεταβατικές περίοδοι σε περίπτωση ένταξης νέου κράτους-μέλους στην ΕΕ. «Κατά την τελευταία διεύρυνση οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ελάμβαναν αρχικά μόνο το 40% του ποσοστού που λαμβάνει κατά μέσο όρο η υπόλοιπη ΕΕ στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Συν τω χρόνω τα ποσά αυξάνονταν. Αυτές οι μεταβατικές περίοδοι μπορεί να είναι εξάλλου πολύ μεγάλες. Ακόμη και σήμερα, ένας Ρουμάνος αγρότης δεν εισπράττει ποσά ανάλογα με εκείνα που εισπράττει ένας Γάλλος αγρότης», δήλωσε η γαλλική διπλωματική πηγή που μίλησε στη «Les Echos» υπό τον όρο της ανωνυμίας.

Ο Γάλλος διπλωμάτης τόνισε ότι η Ουκρανία είναι «μια γεωργική υπερδύναμη με καλλιεργούμενη έκταση μεγαλύτερη από αυτή της Γερμανίας και της Πολωνίας μαζί και με μέσο μέγεθος των αγροκτημάτων πολύ μεγαλύτερο από το σύνηθες στην Ευρωπαϊκή Ένωση». Με άλλα λόγια, «η ουκρανική γεωργία, η οποία είναι πολύ κερδοφόρα, δεν θα χρειαζόταν τόσο γενναιόδωρη βοήθεια από τις Βρυξέλλες όσο κάποιοι φοβούνται», συμπεραίνει ο ρεπόρτερ της «Les Echos».