Χαμάς: Ο «CEO» της οργάνωσης που βρήκε τα χρήματα για να επιτεθεί στο Ισραήλ

Όταν ο Ζαχέρ Τζαμπάριν διηύθυνε μία ομάδα της Χαμάς τη δεκαετία του 1980, δανείστηκε μετρητά από τη μητέρα του για να αγοράσει όπλα. Τώρα, επιβλέπει μια οικονομική αυτοκρατορία που οι ΗΠΑ εκτιμούν ότι αξίζει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια και χρηματοδοτεί τις επιχειρήσεις της Χαμάς εναντίον του Ισραήλ.

Όπως γράφει η Wall Street Journal σε εκτενές της δημοσίευμα, επικαλούμενη Αμερικανούς και Ισραηλινούς αξιωματούχους, ο 55χρονος μαχητής διαχειρίζεται την οικονομική σχέση της Χαμάς με τον κύριο ευεργέτη της, το Ιράν, και χειρίζεται τον τρόπο με τον οποίο η Τεχεράνη μεταφέρει μετρητά στη Λωρίδα της Γάζας.

Παράλληλα φροντίζει ένα χαρτοφυλάκιο εταιρειών που αποφέρουν έσοδα ετησίως για τη Χαμάς και διευθύνει ένα δίκτυο ιδιωτών χορηγών και επιχειρηματιών που επενδύουν στην ισλαμιστική ομάδα.

Τους μυστικούς λογαριασμούς της Χαμάς αναζητεί η Ελβετία

Η επιρροή του Τζαμπάριν στα οικονομικά της Χαμάς είναι τόσο σημαντική που νυν και πρώην αξιωματούχοι ασφαλείας των ΗΠΑ και του Ισραήλ πιστεύουν ότι έδωσε τη δυνατότητα στην ομάδα να πληρώσει για όπλα και μισθούς μαχητών προκειμένου να μπορέσει να πραγματοποιήσει τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου .

«Ο Τζαμπάριν έπαιξε τεράστιο ρόλο γιατί διαχειρίζεται όλα τα οικονομικά της Χαμάς εκτός της Γάζας», ανέφερε στην WSJ ο Ούζι Σάγια, πρώην αξιωματούχος της ισραηλινής ασφάλειας που έχει κάνει έρευνα για παράνομη χρηματοδότηση, προσθέτοντας ότι ο Τζαμπάριν «είναι ο διευθύνων σύμβουλος της Χαμάς».

Ο 55χρονος ήταν κοντά στον Σάλεχ αλ-Αρούρι, τον αξιωματούχο της Χαμάς που σκοτώθηκε την Τρίτη. Οι δυο τους συνέβαλαν στην ίδρυση της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς στη Δυτική Όχθη. Επίσης ο Αρούρι έγραψε την εισαγωγή σε ένα βιβλίο που δημοσίευσε ο Τζαμπάριν μετά την αποφυλάκισή του.

Οικονομική αυτοκρατορία

Το Ισραήλ φοβάται ότι ακόμη και αν καταστρέψει τον στρατό της Χαμάς στη Γάζα, η οικονομική αυτοκρατορία της ομάδας θα παραμείνει. Σύμφωνα με νυν και πρώην αξιωματούχους των ΗΠΑ και του Ισραήλ ο Τζαμπάριν επί χρόνια αψήφησε μια πληθώρα δυτικών κυρώσεων και κατάφερε να χρησιμοποιήσει χρηματοπιστωτικά συστήματα στη Σαουδική Αραβία, τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Σουδάν και πρόσφατα την Τουρκία, για να ιδρύσει εταιρείες και να μεταφέρει χρήματα στη Γάζα.

Και οι διαρκείς χρηματοοικονομικές ροές δείχνουν τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ στο κλείσιμο της χρηματοδότησης προς τη Χαμάς. Οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει κυρώσεις σε αξιωματούχους της Χαμάς και συνδεδεμένες εταιρείες για περισσότερες από δύο δεκαετίες, αλλά δεν έχουν καταφέρει να περιορίσουν την ικανότητά της να συγκεντρώνει κεφάλαια.

Η Χαμάς έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την Ουάσιγκτον, αλλά έχει διατηρήσει την υποστήριξη στον αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο ως υπέρμαχος της παλαιστινιακής υπόθεσης.

Η  έδρα στην Κωνσταντινούπολη

Σύμφωνα με την εφημερίδα, υπό τον Τζαμπάριν  το οικονομικό γραφείο της Χαμάς εδρεύει σε ένα κτίριο με σκούρα τζάμια στην Κωνσταντινούπολη, όπου κατέχει μερίδια σε εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων μετοχών σε εταιρεία ακινήτων εισηγμένη στο χρηματιστήριο της Τουρκίας. Είναι «τιμή να παίρνεις πόρους για τη Χαμάς», είπε ο Τζαμπάριν σε πρόσφατη συνέντευξή του. Αλλά αρνείται τη δική του συμμετοχή στη συγκέντρωση χρημάτων. «Αυτό είναι κατηγορία, όχι γεγονός».

Η Τουρκία έχει διευκρινίσει ότι δεν θεωρεί τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση και κάνει διάκριση μεταξύ στρατιωτικών και πολιτικών πτερύγων. Η Άγκυρα αναφέρει ότι οι νόμιμες τουρκικές επιχειρήσεις δεν χρηματοδοτούν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Χαμάς και ότι το χρηματοοικονομικό της σύστημα δεν έχει κάνει κατάχρηση.

Οι σχέσεις με τον Ερντογάν

Ο Τζαμπάριν έχει χτίσει σχέσεις με ανθρώπους κοντά στον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν , οι οποίοι -σύμφωνα με ισραηλινούς αξιωματούχους ασφαλείας- βοήθησαν τη Χαμάς να προμηθευτεί όπλα και χρηματοδότηση.

Παράλληλα, το Ιράν μετέφερε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια στη Χαμάς τα τελευταία χρόνια μέσω ανταλλακτηρίων χρημάτων που χρησιμοποιούν το σύστημα hawala και πιο πρόσφατα κρυπτονομισμάτων. Η Wall Street Journal γράφει ότι τα μετρητά διοχετεύθηκαν μέσω ανταλλακτηρίων στη Βηρυτό, την Κωνσταντινούπολη και άλλους περιφερειακούς επιχειρηματικούς κόμβους πριν φτάσουν στη Γάζα.

Όπως ο Γιάχια Σινγουάρ , ο σημερινός ηγέτης στη Γάζα , έτσι κι ο Τζαμπάριν απελευθερώθηκε από τη φυλακή το 2011 ως μέρος μιας συμφωνίας για την απελευθέρωση περισσότερων από 1.000 Παλαιστινίων κρατουμένων για έναν Ισραηλινό στρατιώτη. Ενώ ο Σινγουάρ ανέβαινε στις τάξεις της Χαμάς στη Γάζα, ο Τζαμπάριν «προόδευε» έξω από τα παλαιστινιακά εδάφη.

Νέες κυρώσεις

Μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, οι ΗΠΑ έχουν επιβάλει τέσσερις γύρους κυρώσεων με στόχο αξιωματούχους, εταιρείες και επιχειρηματίες της Χαμάς που συνδέονται με την ομάδα. Αυτοί που ορίστηκαν περιλαμβάνουν μετόχους της εισηγμένης τουρκικής εταιρείας, οι οποίοι θεωρούνται πρωτοπόροι της Χαμάς, και ένα λιβανέζικο ανταλλακτήριο με τους ιδιοκτήτες του.

Οι ΗΠΑ έχουν επίσης βάλει στη μαύρη λίστα έναν Σουδανό επιχειρηματία που οι ΗΠΑ είπαν ότι διαχειριζόταν εταιρείες για τη Χαμάς και του οποίου επενδύσεις περιελάμβαναν μια εταιρεία εξόρυξης χρυσού στο Σουδάν και ένα μερίδιο στη μεγαλύτερη εταιρεία τηλεπικοινωνιών της χώρας.

Ωστόσο, η χρηματοδότηση από το Ιράν και τους ιδιώτες χορηγούς συνεχίστηκε. Σύμφωνα με δυτικούς αξιωματούχους και δηλώσεις ομάδων που συγκεντρώνουν χρήματα, οι διαδικτυακές δωρεές έχουν αυξηθεί σε φιλανθρωπικά ιδρύματα στην Ευρώπη, την Ασία και τον Περσικό Κόλπο που κατηγορούνται για διασυνδέσεις με τη Χαμάς από τις ΗΠΑ, το Ισραήλ ή την Αυστραλία.

«Εάν τα χρήματα της Χαμάς συνεχίσουν να ρέουν από το εξωτερικό στη Γάζα και τη Δυτική Όχθη, θα βρεθούμε στην ίδια θέση να παρέμβουμε ξανά και ξανά», δήλωσε ο Εχούντ Λέβι, πρώην διευθυντής χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στο γραφείο του Ισραηλινού πρωθυπουργού.

Γεννημένος το 1968, ο Τζαμπάριν μεγάλωσε στο Σαλφίτ, μια πόλη στη βόρεια Δυτική Όχθη, και έγινε θρησκευόμενος ως αγόρι, πηγαίνοντας στο τοπικό τζαμί και διαβάζοντας έργα του Hassan al-Banna, του ιδρυτή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, σύμφωνα με ένα βιβλίο που εξέδωσε ο ίδιος. Σε παλαιότερη συνέντευξή του στην εφημερίδα Felesteen με έδρα τη Γάζα, αποκάλυψε ότι στα τέλη της εφηβείας του, ηγήθηκε μιας συμμορίας νέων που ονομαζόταν «The Shooting Squads» που συμμετείχαν στην εξέγερση κατά του Ισραήλ το 1987, γνωστή ως η πρώτη ιντιφάντα.

Γκράφιτι

Τότε μία από τις πρώτες πράξεις αντίστασής του, όπως είπε στην Felesteen, ήταν να γράψει αντικατοχικά γκράφιτι γύρω από το Σαλφίτ.

Οι φιλοδοξίες του σύντομα έγιναν πιο βίαιες. Για να αγοράσει όπλα, ένα μέλος της ομάδας του πούλησε το αυτοκίνητό του και ένα άλλο πούλησε τα κοσμήματα της συζύγου του. Ο ίδιος ζήτησε να δανειστεί χρήματα από τη μητέρα του.

Εν συνεχεία συνελήφθη από τις ισραηλινές δυνάμεις για τη δολοφονία ενός Ισραηλινού στρατιώτη και το δικαστήριο τον καταδίκασε για φόνο με ποινή ισόβιας κάθειρξης. Στη φυλακή, ο Τζαμάριν έμαθε Εβραϊκά, σπούδασε για πτυχίο και ήταν ένα από τα μέλη της Χαμάς που ήταν επιφορτισμένα με τη διαχείριση της ευημερίας των κρατουμένων. Άρχισε να γράφει το βιβλίο του, που εκδόθηκε ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή του του το 2011.

Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του, η Χαμάς εξελίχθηκε από ένα περιθωριακό παλαιστινιακό κίνημα στην πιο δημοφιλή παράταξη στη Δυτική Όχθη και τη Γάζα.

Η ομάδα κέρδισε τις εκλογές το 2006 για το νομοθετικό σώμα της Παλαιστινιακής Αρχής, με αποτέλεσμα το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα να μποϊκοτάρουν τη Χαμάς. Ένα χρόνο αργότερα, η Χαμάς απέσπασε τον έλεγχο της Γάζας από την Παλαιστινιακή Αρχή, επιτρέποντάς της να επιβάλλει φόρους και ενισχύοντας την ικανότητα της μαχητικής ομάδας να συγκεντρώνει μετρητά.

Από την Τζέντα στην Κωνσταντινούπολη

Σύμφωνα με τους πρώην αξιωματούχους των ΗΠΑ και του Ισραήλ, μέχρι την απελευθέρωση του Τζαμπάριν, η Χαμάς είχε δημιουργήσει ένα δίκτυο εταιρειών που παρείχαν στον όμιλο εισόδημα και χρησιμοποιούνταν για το ξέπλυμα χρημάτων, έτσι ώστε τα μετρητά να μην συνδέονται με τον όμιλο.

Η βάση αυτής της επιχείρησης, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, ήταν αρχικά η Τζέντα της Σαουδικής Αραβίας, όπου η Χαμάς μετέφερε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια από το Ιράν στη στρατιωτική της πτέρυγα και στις επιχειρήσεις της στη Γάζα.

Η Χαμάς είχε εκεί μια κατασκευαστική και κτηματομεσιτική επιχείρηση, καθώς και μια παρόμοια εταιρεία στο Σουδάν. Υπό την πίεση των κυρώσεων από τις ΗΠΑ, η Σαουδική Αραβία ανάγκασε τους οικονομικούς αξιωματούχους της Χαμάς να αποχωρήσουν από την Τζέντα. Έτσι, ο Τζαμπάριν βρήκε ένα νέο σπίτι για την επιχειρηματική αυτοκρατορία στην Τουρκία.

Ο οικονομικός επικεφαλής της Χαμάς έλαβε βοήθεια από έναν Τούρκο συνεργάτη για την αγορά και ενοικίαση εμπορικών και οικιστικών ακινήτων και την αγορά πολυτελών οχημάτων, σύμφωνα με έρευνα του 2018 από τις εγχώριες υπηρεσίες ασφαλείας του Ισραήλ που αφορούσε τη σύλληψη ενός Τούρκου ακαδημαϊκού που κατηγορείται ότι συνεργαζόταν με τη Χαμάς.

Ο Τζαμπάριν χρησιμοποίησε τη θέση του για να χρηματοδοτήσει επιθέσεις εναντίον Ισραηλινών. Το 2018, το ισραηλινό πρακτορείο συνέλαβε έναν Άραβα πολίτη του Ισραήλ, ο οποίος είχε πάρει εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ σε μετρητά για τους πράκτορες του al-Qassam στη Δυτική Όχθη, χρήματα που είχαν παρασχεθεί από τον Τζαμπάριν στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με την εσωτερική υπηρεσία ασφαλείας του Ισραήλ.

Οι ΗΠΑ επέβαλαν κυρώσεις απευθείας στον Τζαμπάριν το 2019, λέγοντας αργότερα ότι έγινε ο εγκέφαλος πίσω από «ένα χρηματοπιστωτικό δίκτυο που επέτρεψε στη Χαμάς να συγκεντρώνει, να επενδύει και να ξεπλένει τεράστια ποσά» από την Τουρκία.

Το πλούσιο χαρτοφυλάκιο

Ο «CEO»  της Χαμάς σε στενή συνεργασία με άλλους αξιωματούχους της οργάνωσης, ανέπτυξε ένα χαρτοφυλάκιο ακινήτων στη χώρα, το οποίο αποτελούσε το μεγαλύτερο μέρος των περιουσιακών της στοιχείων αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως, δήλωσαν οι ΗΠΑ λίγα χρόνια αργότερα. Περιλάμβανε μερίδια σε εταιρείες με έδρα την Αλγερία και τα ΗΑΕ.

Το υψηλότερο περιουσιακό στοιχείο ήταν η εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων Trend GYO. Εισηγμένη στο τουρκικό χρηματιστήριο, ανήκε κατά 75% σε στελέχη της Χαμάς, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, οι οποίες επέβαλαν κυρώσεις στην εταιρεία τον Μάιο του 2022.

Η τουρκική κυβέρνηση χορήγησε σε έναν από τους ιδρυτές της Trend υπηκοότητα και νέο όνομα, σύμφωνα με αμερικανούς αξιωματούχους. Αξιωματούχοι της Χαμάς με έδρα την Τουρκία άνοιξαν λογαριασμούς τουρκικών τραπεζών για να μετακινήσουν μετρητά και να τα μεταφέρουν σε στελέχη της Δυτικής Όχθης, ανέφεραν.

Η Trend αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη με τη Χαμάς, τονίζοντας ότι ως εισηγμένη εταιρεία είναι υποχρεωμένη να είναι διαφανής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τα κέρδη της, καθιστώντας αδύνατη τη μεταφορά χρημάτων για τη «Χαμάς ή οποιαδήποτε άλλη ανεπίσημη οργάνωση»