Κίνα: Πιέζονται οι γυναίκες να κάνουν περισσότερα παιδιά

Οι Κινέζες λένε «φτάνει». Η απάντησή τους στις απαιτήσεις του Πεκίνου για περισσότερα παιδιά είναι κατηγορηματικά «όχι».

Έχοντας βαρεθεί την κυβερνητική παρενόχληση και επιφυλακτικές για τις θυσίες που απαιτεί η ανατροφή παιδιών, πολλές νεαρές γυναίκες βάζουν τον εαυτό τους πάνω  από αυτό που θέλει το Πεκίνο και οι οικογένειές τους.

Η άρνησή τους έχει πυροδοτήσει μια κρίση για το Κομμουνιστικό Κόμμα, το οποίο χρειάζεται απεγνωσμένα περισσότερες γεννήσεις για να αναζωογονήσει το δημογραφικό της χώρας που έχει μεγάλο ποσοστό γηράσκοντος πληθυσμου.

Κίνα: Το μεγάλο στοίχημα του Σι Τζινπίνγκ για το δημογραφικό

Με τον αριθμό νέων γεννήσεων σε ελεύθερη πτώση -λιγότερα από 10 εκατομμύρια γεννήθηκαν το 2022, σε σύγκριση με περίπου 16 εκατομμύρια το 2012- η Κίνα οδεύει προς μια δημογραφική κατάρρευση. Ο πληθυσμός της Κίνας, που τώρα είναι περίπου 1,4 δισεκατομμύρια, είναι πιθανό να μειωθεί σε περίπου μισό δισεκατομμύριο έως το 2100, σύμφωνα με ορισμένες προβλέψεις.

Και το φταίξιμο… πέφτει στις γυναίκες.

Τον Οκτώβριο, ο κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ προέτρεψε, την υποστηριζόμενη από το κράτος,  Ομοσπονδία Γυναικών της χώρας να «προλάβει και να επιλύσει τους κινδύνους στον γυναικείο τομέα», σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της διατύπωσης.

Οι κομματικές διαλέξεις για τις «οικογενειακές αξίες» έχουν μικρό αποτέλεσμα, ακόμη και σε αγροτικές περιοχές της Κίνας.

Οι γυναίκες πιέζονται, πέραν των κομματικών αρχών, και από τις οικογένειες, ιδίως αν έχουν μόνο ένα παιδί και αυτό είναι κορίτσι. Αλλά ένα δεύτερο παιδί επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Μια μητέρα είπε στη Wall Street Journal ότι στους συγγενείς που την πιέζουν να κάνει δεύτερο παιδί, απαντά λέγοντας: «Μπορώ να κάνω άλλο παιδί αρκεί να μου δώσετε 300.000 γιουάν» (περίπου 41.000 δολάρια).

Πολλές γυναίκες βλέπουν την προδιαγεγραμμένη συνταγή γάμου και παιδιών ως άδικη. Οι απαιτήσεις της φροντίδας ηλικιωμένων συγγενών και η δουλειά δεν αφήνουν χώρο σε πολλές γυναίκες για παιδιά ή σύζυγο.

Τα διαδικτυακά σχόλια που δημοσιεύουν οι γυναίκες για τη ζωή τους, αφήνουν να εννοηθεί ότι πολλοί άντρες επιλέγουν συζύγους ως επί το πλείστον σε ρόλο φροντιστή για παιδιά και για τους ηλικιωμένους γονείς και των δύο.

Η καταστροφική πολιτική του ενός παιδιού

Όταν το Πεκίνο είπε ότι θα καταργήσει την πολιτική του για ένα παιδί το 2015, οι αξιωματούχοι περίμεναν έκρηξη γεννήσεων. Αντίθετα, οι γεννήσεις «κλάταραν».

Νέα μαιευτήρια χτίστηκαν, αλλά έκλεισαν λίγα χρόνια αργότερα. Οι πωλήσεις προϊόντων βρεφικής φροντίδας και βρεφικών τροφών, έχουν μειωθεί. Οι επιχειρήσεις που επικεντρώθηκαν στα μωρά τώρα στοχεύουν σε ηλικιωμένους.

Τα νέα νηπιαγωγεία που κατασκευάστηκαν για να κάνουν την ανατροφή των παιδιών πιο προσιτή προσπαθούν να γεμίσουν τις τάξεις και πολλά έχουν κλείσει. Το 2022, ο αριθμός των νηπιαγωγείων στην Κίνα μειώθηκε κατά 2%, η πρώτη μείωση εδώ και 15 χρόνια.

Δημογράφοι και ερευνητές προβλέπουν ότι τα δεδομένα θα δείξουν πως οι γεννήσεις στην Κίνα θα πέφτουν κάτω από τα 9 εκατομμύρια το 2023. Τα Ηνωμένα Έθνη προβλέπουν 23 εκατομμύρια γεννήσεις στην Ινδία, η οποία το 2023 πέρασε την Κίνα ως την πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου. Στις ΗΠΑ θα γεννηθούν περίπου 3,7 εκατομμύρια μωρά το 2023, εκτιμούν τα Ηνωμένα Έθνη.

Η πολιτική του ενός παιδιού είναι υπεύθυνη για μεγάλο μέρος της δημογραφικής κατολίσθησης της Κίνας: οι νέοι λιγόστευσαν με την πάροδο των ετών,  συμπεριλαμβανομένων εκατομμυρίων λιγότερων γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία κάθε χρόνο. Αυτές οι γυναίκες είναι όλο και πιο απρόθυμες να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά, επιταχύνοντας τελικά τη μείωση του πληθυσμού.

Σύμφωνα με τη WSJ, στην Κίνα, 6,8 εκατομμύρια ζευγάρια παντρεύτηκαν το 2022, έναντι 13 εκατομμυρίων το 2013. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της χώρας το 2022 -ο μέσος αριθμός μωρών που γεννά μια γυναίκα- πλησιάζει τη μία γέννηση ανά γυναίκα, ή 1,09.

Το 2020, ήταν 1,30, πολύ κάτω από το 2,1 που απαιτείται για να διατηρηθεί ένας πληθυσμός σταθερός.

Η εκστρατεία για έναν «πολιτισμό φιλικό προς τις γεννήσεις» έχει γίνει επείγουσα εθνική αποστολή, με εκδηλώσεις που διοργανώνονται από την κυβέρνηση και ένα πρόγραμμα που ενθαρρύνει τις οικογένειες αξιωματούχων να αποκτήσουν περισσότερα μωρά.

Τον Αύγουστο, κάτοικοι της δυτικής πόλης Xi’an είπαν ότι έλαβαν ένα αυτοματοποιημένο μήνυμα από έναν κυβερνητικό αριθμό κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Qixi, το κινεζικό αντίστοιχο της Ημέρας του Αγίου Βαλεντίνου: «Σας ευχόμαστει γλυκιά αγάπη και γάμο στην κατάλληλη ηλικία. Ας επεκτείνουμε την κινεζική γραμμή αίματος».

Το Πεκίνο κλίνει περισσότερο στην ενθάρρυνση παρά στο είδος του εξαναγκασμού που σημάδεψε την πολιτική του ενός παιδιού.

Οι τοπικές αρχές προσφέρουν κίνητρα σε μετρητά για ζευγάρια που έχουν δεύτερο ή τρίτο παιδί. Ένας νομός στην επαρχία Zhejiang δίνει ένα μπόνους $137 σε μετρητά σε κάθε ζευγάρι που παντρεύεται πριν από τα 25.

Το 2021, η πόλη Luanzhou ζήτησε από ανύπαντρους να ενταχθούν σε μια πρωτοβουλία γνωριμιών που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση και χρησιμοποιεί μεγάλα δεδομένα για να βρει ταίρια σε όλη την πόλη.

Παίζοντας κρυφτό

Ούτε λίγο ούτε πολύ, οι γυναίκες έχουν περάσει από την προσπάθεια να αποφύγουν την τιμωρία, επειδή είχαν πάρα πολλά παιδιά, στο να πιέζονται για να αποκτήσουν περισσότερα.

Πριν από μια δεκαετία, μια γυναίκα την οποία η Wall Street Journal δεν κατονομάζει, συμμετείχε σε ένα παιχνίδι γάτας με ποντίκι με τις αρχές αφού αποφάσισε να κάνει δεύτερο παιδί. Ενώ ήταν έγκυος, άφησε τη δουλειά της για να μείνει μακριά από τη δημόσια θέα, φοβούμενη ότι αξιωματούχοι θα την πίεζαν να κάνει έκτρωση, είπε.

Μετά τον τοκετό, το 2014, έμεινε με συγγενείς για ένα χρόνο. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, οι τοπικοί υπάλληλοι του οικογενειακού προγραμματισμού επέβαλαν σε εκείνη και τον σύζυγό της πρόστιμο περίπου 10.000 δολαρίων. Είπε ότι αναγκάστηκε να εμφυτεύσει μια ενδομήτρια συσκευή για να αποτρέψει την εγκυμοσύνη (σπιράλUD) και ότι οι αρχές της ζήτησαν να το ελέγχει κάθε τρεις μήνες.

Μήνες αργότερα, η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η πολιτική του ενός παιδιού θα καταργηθεί. Για λίγο, οι αρχές εξακολουθούσαν να ζητούν από τη γυναίκα να ελέγξει το IUD της.

Τώρα λαμβάνει SMS από αξιωματούχους που την ενθαρρύνουν να κάνει περισσότερα παιδιά, τα οποία διαγράφει με θυμό.

Ακόμη, αυστηροποιήθηκε το καθεστώς αδειοδότησης για τις κλινικές που προσφέρουν ιατρικές υπηρεσίες για την αποτροπή εγκυμοσύνης.

Όσο για τους άνδρες, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραπονιούνται ότι το ραντεβού για βαζεκτομή είναι εξίσου δύσκολο με το να κερδίσεις στο λαχείο.

Οι αξιωματούχοι προσπάθησαν επίσης να εμποδίσουν τις αμβλώσεις, ένα βασικό εργαλείο για τους αξιωματούχους κατά τη διάρκεια της πολιτικής του ενός παιδιού. Έχουν μειωθεί κατά περισσότερο από το ένα τρίτο—από πάνω από 14 εκατομμύρια το 1991 σε λίγο λιγότερο από 9 εκατομμύρια το 2020, όταν και η χώρα σταμάτησε να ανακοινώνει σχετικά στοιχεία.

Αντι-φεμινισμός

Ο Γουάνγκ Φενγκ, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Irvine, είπε ότι υπήρξαν δύο αντικρουόμενες αλλαγές στην κινεζική κοινωνία: μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για τα δικαιώματα των γυναικών και οι ολοένα και πιο πατριαρχικές πολιτικές.

Για πρώτη φορά εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα, καμία γυναίκα δεν είναι μεταξύ των είκοσι κορυφαίων αξιωματούχων του Πολιτικού Γραφείου. Από τότε που ο Σι ανέλαβε την εξουσία το 2012, η Κίνα έπεσε 38 θέσεις στην Παγκόσμια Έκθεση Χάσματος των Φύλων του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ στο Νο. 107 στην κατάταξη του 2023 ανάμεσα σε 146 χώρες.

Η οικογενειακή πίεση που δέχονται ορισμένες γυναίκες να παντρευτούν και να κάνουν παιδιά οδηγεί σε ρήξεις και αποξένωση.

Η κινεζική κυβέρνηση, η οποία βλέπει τον φεμινισμό ως μια άθλια ιδεολογία που υποστηρίζεται από ξένες δυνάμεις, έχει συλλάβει ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών και έχει διαγράψει τους λογαριασμούς τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε μια πολυετή καταστολή.

Ακόμα κι έτσι, οι γυναίκες έχουν γίνει πιο ομιλητικές στο διαδίκτυο σχετικά με τις εμπειρίες τους γύρω από τις σχέσεις, την οικογένεια και την εργασία. Οι αναρτήσεις τους δείχνουν μια προσωπική μορφή φεμινισμού που είναι πιο δύσκολο για τις αρχές να αστυνομεύουν.

Μια εθνική συζήτηση σχετικά με τη μεταχείριση των γυναικών άνοιξε στις αρχές του 2022, όταν το βίντεο μιας μητέρας οκτώ παιδιών, που κρατούνταν σε παράγκα αλυσοδεμένη από τον λαιμό, πυροδότησε θύελλα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η κατάσταση της γυναίκας είχε απήχηση στις Κινέζες που είδαν μια σύνδεση με τους δικούς τους ρόλους.

Τα τελευταία χρόνια, το Πεκίνο έχει αυξήσει την επιφυλακή του ενάντια σε παρόμοιες εκδηλώσεις αγανάκτησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η υπηρεσία επιτήρησης του κυβερνοχώρου της Κίνας, η οποία ελέγχει υλικό που θεωρείται κοινωνικά επιβλαβές, δήλωσε τον Δεκέμβριο ότι στοχεύει περιεχόμενο που «διαδίδει εσφαλμένες απόψεις για τον γάμο».

Γυναίκες που αποφάσισαν χρόνια πριν ότι δεν θα παντρευτούν και δεν θα κάνουν παιδιά θεωρούν τους εαυτούς τους τυχερούς.